James Mint's photo.
ဝ ကိစၥနဲ႕ ပါတ္သက္ပီး ကၽြန္ေတာ္ေရးထားတဲ့ စာေပၚမွာ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ မွတ္ခ်က္ေတြ အျမင္ေတြ ေဝဖန္တာေတြ တိုက္ခိုက္တာေတြ လက္ခံရခဲ့တယ္...... ဒီအထဲမွာ အဓိက တားဂက္ျဖစ္တဲ့ ဘာေၾကာင့္ ျပည္နယ္ေတာင္းသလဲ ဆိုတဲ့အေပၚမွာ ေဆြးေႏြးၾကတာ နည္းပီးေတာ့ ျပည္နယ္ ေပးသင့္ မေပးသင့္ကို ေဆြးေႏြးတာ ပိုမ်ားတာကိုလည္း သတိထားမိတယ္...... ထူးထူးျခားျခား ဘဂၤါလီေတြ ခိုးဝင္လာတာကို လက္ခံပီး ရိုဟင္ဂ်ာကို ႏိုင္ငံသားျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ အဆိုကို ေတာက္ေလွ်ာက္တင္သြင္းတဲ့ ဘဂၤါလီ ေလာ္ဘီကလည္း ဝ ကို လံုးဝ လက္မခံတာကို ထူးထူးဆန္းဆန္းေတြ႕လိုက္ရတယ္...
ပထမဆံုးတစ္ခ်က္က ဝ စစ္ေရးၿမိဳ႕ေတာ္ မိုင္းေမာ (Mong Maw) မွာ ဓါတ္ပံုရိုက္ရင္ ေသဒဏ္ဆိုတဲ့ကိစၥကို ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ယံုတမ္းစကားလို႕ ထင္ၾကတယ္..... မိုင္းေမာဟာ ဝ ေဒသရဲ႕ စစ္ေရးဌာနခ်ဳပ္ ျဖစ္တဲ့အျပင္ ဝ စစ္သားေတြရဲ႕ လက္ေမာင္းပါတ္မွာ ပါတဲ့ ေတာင္သံုးလံုးဟာလည္း အဲ့ဒိေဒသမွာပဲ ရွိပါတယ္...... မုိင္းေမာေတာင္သံုးလံုးရဲ႕ အလယ္ေတာင္ဟာ အလြန္ကို ျမင့္မားၿပီး ေတာင္ထိပ္ကို အင္မတန္ ရာသီဥတု ၾကည္လည္တဲ့ေန႕မွသာ ျမင္ရေလ့ ရွိပါတယ္...... မိုင္းေမာၿမိဳ႕ကိုယ္တုိင္ တစ္ပါတ္မွာ ၄ ရက္ေလာက္ ျမဴေတြဆုိင္းေနတဲ့ ေတာင္ေပၚၿမိဳ႕ေလး ျဖစ္တဲ့အတြက္လည္း မိုင္းေမာ ေတာင္သံုးလံုးဟာ တိမ္ဖံုးေနတာ မဆန္းပါဘူး...... ဆန္းတာကေတာ့ အဲ့ဒိေတာင္သံုးလံုး ရွိတဲ့အနက္ ေတာင္ေပၚကို တက္တဲ့လမ္းဟာ အလယ္ေတာင္ဘက္က တက္ရပါတယ္......
ဝ စစ္သားေတြထဲမွာေတာင္မွ သတ္မွတ္ရာထူး၊ တက္ခြင့္ရွိသူမဟုတ္ရင္ အဲ့ဒိေတာင္ေပၚကို တက္ခြင့္မရွိပါဘူး...... ေသဒဏ္ပါ.... တစ္ႏွစ္မွာ တစ္ခါေတာ့ ဝ ပြဲေတာ္ေန႕မွာ အဲ့ဒိေတာင္ေပၚကို အရပ္သားေတြလည္း တက္ခြင့္ရတယ္လို႕ဆိုပါတယ္..... ေတာင္ေပၚ ေရာက္ဘူးတဲ့ အခ်ိဳ႕ေတြရဲ႕ အဆိုအရ အဲ့ဒိေတာင္ေပၚမွာ နတ္ေရကန္လို႕ ေခၚတဲ့ အင္မတန္ႀကီးတဲ့ ေရကန္ႀကီးရွိတယ္ ဆိုပါတယ္..... ေရွးေဟာင္းဘုရား၊ ေက်ာင္းကန္ေတြလည္း ဝ ေဒသမွာ ရွိပါတယ္..... ဝ ေဒသကိုကၽြန္ေတာ္ေရာက္သြားခဲ့တာ ၂၀၀၇၊ ၂၀၀၈ ဝန္းက်င္ကပဲ ျဖစ္ပါတယ္..... ကၽြန္ေတာ္ ပထမဆံုး ေရာက္သြားတဲ့ ခရီးမွာ အရာရာ စပ္စပ္စုစု ႏိုင္တဲ့ ကၽြန္ေတာ့္ကို မိုင္းေမာမွာ ဓါတ္ပံုမရိုက္ဖို႕ ဝိုင္းသတိေပးတာပါ.......
ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႕မေရာက္ခင္ လ ပိုင္းေလာက္ကမွ ျမန္မာဘက္က ေထာက္လွမ္းေရး ဗိုလ္မွဴးတစ္ဦးကို သူလွ်ိဳမႈနဲ႕ ေသဒဏ္ေပးလိုက္တဲ့အတြက္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္.... သူတို႕အဆိုအရ အဆိုပါ ပုဂၢိဳလ္ဟာ ဝ ေဒသမွာ ေရာက္ေနတာ သံုး၊ ေလး ႏွစ္မကတဲ့အျပင္ ေဒသခံနဲ႕ အိမ္ေထာင္က်ၿပီး ကေလးေတာင္ ရေနတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္..... မၾကာခဏ ေတာထဲကိုသြားပီး စက္တစ္လံုးနဲ႕ သတင္းပို႕ေနတာကို မသကၤာလို႕ ဖမ္းပီး စစ္ေဆးရာကေန အျဖစ္မွန္ေပၚသြားတဲ့အတြက္ တစ္ပါတ္အတြင္းမွာ ေသဒဏ္ေပးပီး သတ္ပလိုက္တယ္လို႕ ဆိုပါတယ္..... ဒီအတြက္ ဝ စစ္ေရးၿမိဳ႕ေတာ္ မိုင္းေမာမွာ ဓါတ္ပံုရိုက္ရင္ သူလွ်ိဳမႈနဲ႕ ေသဒဏ္ဆိုတာကို သိလိုက္ရလို႕ ေရးျခင္းျဖစ္ပါတယ္.....
သူလွ်ိဳမႈတင္ မဟုတ္ပါဘူး ခိုးမႈလည္း ဝ ေဒသမွာ ေသဒဏ္ထိုက္ပါတယ္..... ကၽြန္ေတာ္ INGO တစ္ခုမွာ အလုပ္လုပ္ခဲ့စဥ္က ညအိပ္ ညေန ေနခဲ့တဲ့ မိုင္းေပါက္၊ ပန္ဆန္း၊ မုိင္းေမာမွာရွိတဲ့ ရံုးေတြမွာ တခါးကို ေတာ္ရံုတန္ရံု ပိတ္ထားေလ့ မရွိပါဘူး..... မိုးတအားရြာရင္သာ ပိတ္ထားတာ က်န္တဲ့အခ်ိန္ေတြ ဖြင့္ထားတာပါပဲ..... အျပင္သြားလို႕ ရံုးထဲမွာ တစ္ေယာက္မွ မရွိလ်င္ေတာင္ ဒီအတုိင္းထားသြားပါတယ္ သူခိုးမခိုးပါဘူး..... ေစ်းေန႕ေတြ ရွိတဲ့ေန႕မ်ိဳးမွာေတာ့ ေတာနယ္ေတြက တက္လာတဲ့ ဝ အပါအဝင္တုိင္းရင္းသား ေဒသခံေတြဟာ သူတို႕ကို က်န္းမာေရး ေစာင့္ေလွ်ာက္မႈေပးေနတဲ့ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ရံုးေတြကို လာေလ့ရွိပါတယ္..... သူတို႕ရဲ႕ သစ္ဥ၊ သစ္ဖုေတြကို အတင္းပဲ လက္ေဆာင္ေပးေလ့လည္း ရွိၾကတယ္..... ရံုးထဲက ဝန္ထမ္းေတြကိုလည္း ေတာ္ေတာ္ေလး ရိုေသ ေလးစား ေၾကာက္ရြံ႕ၾကတာကို သတိထားမိတယ္...... ဘယ္လိုေတြ အလုပ္လုပ္ ပိုက္ဆံရွာေနလို႕ သူတို႕ကို ပိုက္ဆံမယူပဲ ေဆးကုႏိုင္သလဲ ဆိုတာလည္း ရံုးထဲဝင္ပီး စပ္စုၾကပါတယ္..... ဒါေပမယ့္ ဘာပစၥည္းမွ မခိုးပါဘူး...... အင္မတန္ရိုးသားၾကပါတယ္.......
ခိုးမႈတင္ မဟုတ္ပါဘူး မုဒိမ္းမႈလည္း ေသဒဏ္ထိုက္ပါတယ္..... ျပစ္ဒဏ္ေပးတဲ့ ထံုးစံကေတာ့ ေစ်းေန႕ေတြမွာ တရုတ္ရုပ္ရွင္ထဲကလို သစ္သားျပားႀကီးမွာ ေခါင္းကေလးပဲ ေဖာ္ထားပီး ဘာအမႈေၾကာင့္ ျပစ္ဒဏ္က်ခံရပါတယ္၊ ေသဒဏ္ ဘယ္ေန႕ဘယ္မွာ ေပးပါ့မယ္ဆိုတာကို ေအာ္ရပါတယ္..... ေအာ္တဲ့အသံတိုးရင္ ေနာက္ကေနလိုက္လာတဲ့ ရဲေဘာ္ေလးေတြက ေသနတ္ဒင္နဲ႕ ေက်ာကုန္းကို ႏွံေလ့ရွိပါတယ္..... ျပစ္ဒဏ္ေပးမယ့္ေန႕မွာ စိတ္ဝင္စားသူ မည္သူ႕ကိုမဆို လာၾကည့္ခိုင္းပါတယ္...... တရားခံဟာ သူ႕က်င္းကို သူတူးရပါတယ္...... ခိုးမႈကေတာ့ တစ္ခ်က္တည္း ပစ္သတ္ေပမယ့္ မုဒိမ္းမႈကေတာ့ ၇ ခ်က္ပစ္ပါတယ္..... စိတ္ရွည္လက္ရွည္ မုဒိမ္းသမားကို ေသနတ္နဲ႕ပစ္သတ္မယ့္ စစ္သားအတြက္ မုဒိမ္းသမားရဲ႕ မိသားစုက အျမည္းနဲ႕ ယာမကာကို ဝယ္ေပးရပါတယ္.......
ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့ ေသနတ္ ၇ ခ်က္ကို တစ္ခါတည္း ပစ္တာမဟုတ္တဲ့အတြက္ပါပဲ...... မုဒိမ္းသမားကို သူ႕ကိုျမွဳပ္မယ့္ က်င္းနားမွာေျခကားယား ထုိင္ခိုင္းပီး ေျခေထာက္ေတြကေန စ ပစ္ပါတယ္...... ေသနတ္နဲ႕ တစ္ခ်က္ပစ္လိုက္၊ ခဏနား အရက္ေသာက္လိုက္ အျမည္းစားလိုက္၊ စိတ္ပါလာရင္ ေနာက္တစ္ခ်က္ထပ္ပစ္လိုက္ နားလိုက္နဲ႕ ေနာက္ဆံုး ၇ ခ်က္ေျမာက္မွာမွ ေသကြင္းေသကြက္ကို ေရြးပစ္ပါတယ္..... ၇ ခ်က္မျပည့္ခင္မွာ မုဒိမ္းသမားလည္း ေသြးထြက္လြန္ပီး ေမ်ာ့ေနပါပီ..... ဘာေၾကာင့္ဒီလိုလုပ္သလဲ ဆိုတာကို ေမးၾကည့္လိုက္ေတာ့ ဒီလိုလုပ္မွ ေနာင္က်ဥ္မွာမို႕ ဒီလိုပစ္ဒဏ္ေပးတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္......
ဒီလို ေသဒဏ္ေတြသတ္မွတ္ထားလို႕ ခိုးမႈ၊ မုဒိမ္းမႈ မရွိဘူးလို႕ မျငင္းပါဘူး..... ႀကိဳၾကား ႀကိဳၾကား ရွိေပမယ့္ တအားနည္းပါတယ္...... ဘိန္းသီးတစ္လံုးကို ေခါင္းတစ္လံုးလို႕ သတ္မွတ္ထားေပမယ့္လည္း ဆင္းရဲမြဲေတမႈေၾကာင့္ စားဝတ္ေနေရးအတြက္ ဘိန္းစိုက္ရင္း မိသားစုအတြက္ အသက္ေပးသြားရတဲ့ သူေတြလည္း ရွိခဲ့ပါတယ္...... ဝ အစိုးရကိုယ္တုိင္ တရုတ္အစိုးရရဲ႕ ဖိအားေပးမႈေၾကာင့္ ဘိန္းစိုက္ပ်ိဳးမႈကို တိုက္ဖ်က္ေနေပမယ့္ ဘိန္းအစားထိုး သီးႏွံ၊ ဘိန္းစိုက္ေတာင္သူေတြရဲ႕ ဘဝ ျမွင့္တင္မႈနဲ႕ ပါတ္သက္လို႕ စီမံခန္႕ခြဲမႈပိုင္းမွာ အားနည္းေနတဲ့အတြက္ ဘိန္းစိုက္ပ်ိဳးမႈကို အနည္းငယ္ က်န္ရွိေနေသးတယ္လို႕ ယူဆရပါတယ္..... သို႕ေသာ္ ေနရာအမ်ားစုမွာ ဘိန္းစိုက္ပ်ိဳးမႈ မရွိသေလာက္ နည္းပါးသြားပါတယ္..... ႏွစ္စဥ္ထြက္ရွိေနတဲ့ UNODC နဲ႕ DEA ရဲ႕ အစီရင္ခံစာေတြမွာ ဝ ေဒသရဲ ႕ဘိန္းနဲ႕ပါတ္သက္တဲ့ အစီရင္ခံစာေတြကေန ရလာဘ္ကို ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္.....
ဝ ေဒသမွာ ျပည့္တန္ဆာ လုပ္ငန္းဟာ တရားဝင္လုပ္ကို္င္ခြင့္ရွိပါတယ္
ဝ ေဒသမွာ ဆင္းရဲလြန္းတဲ့အတြက္ ေမြးဖြားလာတဲ့ ကေလးကို တစ္ဖက္ႏိုင္ငံကို ေရာင္းစားတာလည္း ထံုးစံလို ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္...... အထူးသျဖင့္ ေမြးကင္းစ ၆ လ ေအာက္ ကေလးငယ္ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္...... တစ္ဖက္ႏုိင္ငံကေတာ့ တရုတ္နဲ႕ ထိုင္းတို႕ျဖစ္ပီး တရုတ္က အဝယ္မ်ားပါတယ္...... ေမြးပီး ခိုင္းဖို႕အတြက္ ဝယ္ၾကသလို၊ ကေလးအသားဟာ အားတိုးတယ္ ဆိုတဲ့ စိတ္နဲ႕ သတ္စားဖို႕ ဝယ္ၾကတာလည္း ရွိခဲ့ပါတယ္..... သူတုိ႕အဆိုအရေတာ့ ေစ်းေကာင္းေပးတာ ထိုင္းက ပိုေပးတယ္လို႕ သိရပါတယ္...... ဝ နဲ႕ နယ္ေျမျခင္း ထိစပ္ေနတဲ့ ကိုးကန္႕ အထူးေဒသ (၄) မိုင္းလားနားက အခ်ိဳ႕ေဒသေတြမွာ ေမြးကင္းစ ကေလး ၃ လေအာက္ေသရင္ ေျမမျမွုဳပ္ေတာပဲ ဝယ္မယ့္လူကို ေရာင္းစားလိုက္တယ္လို႕ ဆိုပါတယ္.....
ကၽြန္ေတာ္ေရာက္ခ်ိန္မွာ ေမြးထားတဲ့ ကေလး ၃ ေယာက္ကို ေရာင္းစားပီး ၇ ေယာက္ေျမာက္ ကေလးကို ေမြးထားတဲ့ မိခင္တစ္ေယာက္နဲ႕ ေဆးခန္းမွာ ႀကံဳတုန္း စကားျပန္ကေနတစ္ဆင့္ အင္တာဗ်ဴးခြင့္ ရခဲ့ပါတယ္..... အဓိက သူ႕ရဲ႕ ကေလးေတြအေပၚ ထားတဲ့စိတ္နဲ႕ အေၾကာင္းျခင္းရာကို သိခ်င္တဲ့အတြက္ စပ္စုခဲ့ျခင္းပါ..... ဒီကေလးေတြကို ေရာင္းစားတာ ဘယ္ေလာက္ရသလဲေမးေတာ့ သူေျပာျပေပမယ့္ ပ်မ္းမွ်ကေတာ့ ယြမ္ ၁၅၀၀ နဲ႕ ၂၀၀၀ ၾကား ရပါတယ္..... အဲ့ဒိအခ်ိန္က ျမန္မာေငြနဲ႕ဆို ၁၀ သိန္းေအာက္ပါ..... ေရာင္းလိုက္တဲ့ကေလးေတြကို သတ္စားမယ္ဆိုတာ မသိဘူးလားေမးေတာ့ သိတယ္တဲ့..... ဒါျဖင့္ ဘာလို႕ ေရာင္းစားလဲေမးေတာ့ ဆင္းရဲေနတာ အဲ့လိုမွ ေရာင္းမစားရင္ ဘယ္သူက ရွာေၾကြးမွာလဲ ဆရာရယ္၊ ေယာက်္ားလည္း အားကိုးမွ မရတာတဲ့...... ဒီကေလးေတြကို မခ်စ္ဘူးလား ေမးေတာ့ ခ်စ္ေပမယ့္ လိုခ်င္ ေနာက္တစ္ေယာက္ ယူလို႕ရတယ္ေလတဲ့...... ေမြးဖို႕ကလည္း ဆရာတို႕လို အဖြဲ႕အစည္းေတြ ရွိေနေတာ့ မပူရဘူးေလ ဆိုတဲ့စကားကို ၾကားရေတာ့ ဆက္ေမးဖို႕ ကၽြန္ေတာ္ခြန္အားမရွိလို႕ လွည့္ထြက္လာခဲ့ဘူးတယ္......
တစ္ခ်ိဳ႕ေတြ ေျပာေနတဲ့ ဝ ေဒသမွာ ျမန္မာေတြ ရဲရဲ သြားလို႕ မရဘူးဆိုတဲ့ ကိစၥကေတာ့ မိုင္းေမာေတာ့ ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏိုင္ေပမယ့္ မုိင္းေပါက္၊ ပန္ဆန္းမွာေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ တည္းတဲ့ေနရာကို မနက္ ေလးနာရီ၊ ငါးနာရီမွ ျပန္ေပမယ့္လည္း ျပႆနာတစ္ခုမွ မျဖစ္ခဲ့ပါဘူး..... မ်ားေသာအားျဖင့္ ဒစ္စကိုဘားမွာ သြားကၿပီးေတာ့ ျပန္ေလ့ရွိတဲ့ ကၽြန္ေတာ့္အတြက္ ပန္ဆန္းက အိပ္ေမာက်ေနတဲ့ မီးအိမ္နီ လမ္းေလးမွာ လမ္းေလွ်ာက္ရတာ အဲ့ဒိအခ်ိန္မွာ အင္မတန္ ၾကည္ႏူးဖို႕ေကာငး္တဲ့ အခ်ိန္ေလးေတြပါ..... မိုင္းေမာမွာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕လို လူစိမ္းေတြကို ၁၀ နာရီထိုးရင္ ဆိုင္ေတြကေန လက္မခံဖို႕ ေၾကျငာခ်က္ထုတ္ထားပါတယ္..... ဒါေပမယ့္ ရင္းႏွီးေနရင္ ကိုယ္ေနတဲ့ေနရာကို မွာပီးလာပို႕ခိုင္းလို႕ ရပါတယ္..... ဒါေတြ ေျပာေနရျခင္းဟာ ဝ ေဒသရဲ႕ ေဒသခံေတြရဲ႕ ဘဝကို သိေစခ်င္တဲ့အတြက္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္...... ဒီအေပၚမွာ ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ သံုးသပ္ခ်က္ကို မေပးလိုပါ.... ကိုယ့္ဟာကိုယ္ လြတ္လပ္စြာ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္ပါတယ္.....
ဝ ေဒသရဲ႕ လမ္းေတြဟာ အင္မတန္ ေခ်ာင္က်တဲ့ ေနရာေတြကလြဲပီး ေျဖာင့္ျဖဴးေနတာ မ်ားပါတယ္.... ေတာင္ေတြအမ်ားစုမွာရွိတဲ့ သစ္ႀကီး ဝါးႀကီးေတြဟာ တရုတ္ရဲ႕ လက္ခ်က္နဲ႕ ကုန္ပါတယ္..... မိုင္းေမာနဲ႕ ပန္ဆန္းၾကားမွာ ေရႊမိုင္းရွိပါတယ္..... ေရႊမိုင္းဟာ ကားလမ္းမကို ကန္႕လန္႕ျဖတ္လို ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ မိုင္းေမာနဲ႕ ပန္ဆန္းကို သြားတဲ့ ကားတုိင္းဟာ အဝင္တစ္ခါ၊ အထြက္တစ္ခါ အေလးခ်ိန္ ခ်ိန္ရပါတယ္..... လူေတြပါ အဝင္ေကာ အထြက္ပါ လမ္းေလွ်ာက္ရပီး အေလးခ်ိန္ ခ်ိန္စက္ကေန ျဖတ္ရပါတယ္...... တအားတင္းၾကပ္ပါတယ္ ဘယ္သူမွ ေစာဒက တက္ပိုင္ခြင့္ မရွိပါဘူး...... အဆိုပါ ေနရာမွာ ေရႊထြက္တယ္ ဆိုတဲ့အခိ်န္မွာ တရုတ္ဟာ အက်ိဳးအျမတ္ကိစၥကို ေဘးဖယ္ထားပါ လိုအပ္တဲ့ နည္းပညာ၊ ပစၥည္းကိရိယာကို အကုန္သူတို႕စိုက္လုပ္ေပးမယ္ဆိုပ
ဆက္ရန္……….
ဓါတ္ပံု ဝ ေဒသ၏ စီးပြားေရးၿမိဳ႕ေတာ္ ပန္ဆန္း ေခၚ ပန္ခမ္း (Pang Kham)
ဆံုးသြားပီျဖစ္ေသာ သူငယ္ခ်င္း ေစာမားကပ္စ္စီမွ ယူပါသည္....
