“Citizenship”

ႏိုင္ငံသားျဖစ္မွဳ (citizenship) လို ့ဆိုလိုက္တာနဲ ့လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား နားလည္လိုက္တာက ပန္းေရာင္မွတ္ပုံတင္နဲ ့အနီေရာင္ ပတ္စပို ့စာအုပ္ျဖစ္ဖို ့မ်ားပါတယ္..။ အထင္ရွားဆုံးကေတာ့ လက္ရွိ ပူညံညံျဖစ္ေနတဲ့ ၅၉ (စ)၊ တို ့ဘဂၤလီေတြနဲ ့၀ိွဳက္ကဒ္တို ့ စတာေတြဟာ ဒီ ႏိုင္ငံသားျဖစ္မွဳကို ဘယ္လို နားလည္သလဲ အေကာင္အထည္ေဖၚထားသလဲေပၚမူတည္ေနတာကိုး…။ ဥပေဒ အမွတ္ (၄) လို ့ေခၚတဲ့ ႏိုင္ငံသားျဖစ္မွဳဥပေဒ (Citizenship Law) တနည္းအားျဖင့္ ၁၉၈၂ ဥပေဒဟာ အမ်ားအာရုံစိုက္ေလ့လာရဖို ့လိုအပ္လာတဲ့ ဥပေဒ ျဖစ္လာေနတာက ေတာ့ ထင္ရွားလွသေပါ့ေလ..။ တကယ္က ႏိုင္ငံသားျဖစ္မွဳဆိုတာဟာ ဒီလို ဥပေဒနယ္ပယ္ေလာက္တင္မဟုတ္ပဲ တို္င္းျပည္တျပည္ရဲ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမွဳေရး၊ ယဥ္ေက်းမွဳ အစရွိတဲ ့ ့ဘက္ေပါင္းစုံ ဖြံ ့ျဖိဳးတိုးတက္မွဳ အတြက္ပါ အေရးပါလွတယ္….။

ဒီ ႏိုင္ငံသားျဖစ္မွဳဆိုတဲ့သေဘာတရားဟာ က်ယ္၀န္းလြန္းလို ့ႏိုင္ငံေရး၊စီးပြားေရး၊ လူမွဳေရး အားလုံးကို လႊမ္းျခဳံေနတဲ့ဘာသာရပ္လို ့ေတာင္ဆိုရမလိုပါပဲ..။ ကေန ့ေခတ္ရဲ ့လူ ့အခြင့္အေရး၊ ဒီမိုကေရစီေရးတို ့ဆိုတာေတြဟာ ဒီ ႏိုင္ငံသားျဖစ္မွဳ ကိုထဲထဲ၀င္၀င္သိမွျဖစ္တာကိုး..။ ဒါေၾကာင့္ပဲ.. ရပိုင္ခြင့္အေျချပဳခ်ဥ္းကပ္နည္းဖြံ ့ျဖိဳးေရးလို ့ ျမန္မာမွဳျပဳရင္ရေကာင္းမယ့္ Rights-based Development သုိ ့မဟုတ္ Rights based approach to Development ဆိုျပီး အင္မတန္က်ယ္ျပန္ ့တဲ့ ဘာသာရပ္ၾကီးတစ္ခုရဲ ့အေျခခံပင္မ အေၾကာင္းတရားအျဖစ္ ဒီ ႏိုင္ငံသားျဖစ္မွဳ သေဘာတရားကို ေလ့လာရေတာ့တာပဲ..။

ႏိုင္ငံသားျဖစ္မွဳ citizenship ဆိုတာ ဘာလဲ..။ ႏုိင္ငံသား (citizen) ဆိုတဲ့ အဓိပါၸယ္က ဘာလဲ ေပါ့..။ အလြယ္ေျပာရရင္ေတာ့ တိုင္းျပည္တစ္ျပည္အတြင္းက အာဏာ ဆက္ဆံေရးရယ္ (power relation) ၊ ရပိုင္ခြင့္နဲ ့တာ၀န္၀တၱရားတို ့အဆက္အစပ္အေၾကာင္းေပါ့ေလ...။ သမိုင္းေၾကာင္းကိုခ်ီရရင္ ေရွးေခတ္ ေအသင္ျမိဳ ့ျပႏိုင္ငံရဲ ့တိုက္ရိုက္ဒီမိုကေရစီ (Direct Democracy) စံနစ္မွာ အေျခခံတာပဲ..။ ဒီေရွးေခတ္ ဂရိေတြရဲ ့အယူအဆက ႏိုင္ငံသားတိုင္း (citizen) ဟာ ႏိုင္ငံ့အေရးအရာ ကိစၥအ၀၀ (စစ္မွဳထမ္းတာ၊ မဲေပးတာ စတာ) ေတြမွာ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ရမယ ္(participation) ေပါ့..။ တနည္းအားျဖင့္ ဒီလိုပါ၀င္ခြင့္မရသူေတြကို ႏိုင္ငံသား (citizen) လို ့မသတ္မွတ္ပဲ အုပ္စိုးခံ (subject) အျဖစ္ပဲထားတာ….။ ဒီေအသင္ဒီမိုကေရစီမွာ မိန္းမေတြ ကြ်န္ေတြဟာ ဒီလို ႏိုင္ငံ့ေရးရာေတြမွာ ပါ၀င္ ပတ္သက္ဖို ့အစြမ္းအစ ရွိတယ္လို ့မယူဆခဲ့လို ့ သူတို ့ကို ႏိုင္ငံသား (citizen) အျဖစ္သတ္မွတ္ျခင္းမရွိခဲ့ဘူးေပါ့..။

ဒါ့အျပင္ ဂရိ ဖီေလာ္ေဆာ္ဖါေတြက အလုပ္သမားေတြနဲ ့ေတာသူေတာင္သားလယ္သမားေတြ ဟာ ဒီလို စြမ္းေဆာင္ရည္ေတြရွိတဲ့သူေတြမဟုတ္ဖူးလို ့လည္း ယူဆခဲ့ၾကေသးေတာ့ ေယာက်ာ္းတိုင္းလည္း ႏိုင္ငံသားမျဖစ္ႏိုင္ခဲ့ဖူးေပါ့..။ ဒီလိုအယူအဆေၾကာင့္.. အုပ္စိုးခံ (subject) ေတြနဲ ့မတူ ႏိုင္ငံသား (citizens) ေတြဟာ ရပိုင္ခြင့္ နဲ ့တာ၀န္၀တၱရား (Rights & Obligation) ကိုရရွိ..ပိုင္ဆိုင္ၾကတယ္....။ တနည္းအားျဖင့္ ႏိုင္ငံသား ဆိုတာ အေရြးေကာက္ခံႏိုင္ခြင့္ရွိတဲ့သူျဖစ္သလို (to be elected) ေရြးေကာက္ႏိုင္ခြင့္လည္း (to elect) ရွိတဲ့သူေတြလို ့ဆိုလိုတာပဲ..။ တနည္း..မဲေပးခြင့္ (to vote) ရွိတဲ့သူေတြေပါ့..။

ဒီလို အယူအဆေတြနဲ ့..၂၀ရာ စုေႏွာင္းပိုင္းကာလေလာက္ထိ ကမၻာၾကီးရဲ ့လူဦးေရ အမ်ားစု (က်ားေရာ မပါ) ဟာ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ရပ္တည္ႏိုင္ခဲ့ျခင္းမရွိခဲ့..မဲေပးခြင့္ရခဲ့တာမဟုတ္ဖူး....။ ဥေရာပ မွာဆိုရင္ ႏိုင္ငံသားျဖစ္မွဳကို property ownership ပစၥည္းပိုင္ဆိုင္မွဳနဲ ့ ဆုံးျဖတ္ခဲ့တာကိုး..။ ႏိုင္ငံသားျဖစ္မွဳကို ပိုျပီးေျဖေလ်ာ့ေပးလာတာက အေမရိကန္ႏိုင္ငံေပါ့ေလ…။ ဒီ အေမရိကားေတာင္မွ လူျဖဴေတြသာ (ဆင္းရဲသည္ျဖစ္ေစ၊ ခ်မ္းသာသည္ျဖစ္ေစ) ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရးရွိျပီး မိန္းမနဲ ့ကြ်န္ေတြကေတာ့ ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရးေတြ ရခဲ့တာမဟုတ္ဘူး..။ ျပင္သစ္ေတာ္လွန္ေရးၾကီးျပီးမွပဲ ေယာက်ာ္းတိုင္း မဲေပးခြင့္ (universal male suffrage) ဆိုတာျဖစ္လာျပီး မိန္းမေတြကေတာ့ ၁၉၄၅ ၾကမွ မဲစတင္ေပးခြင့္ရလာတာကိုး..။ ၂၀ ရာစုအလယ္ေလာက္ေရာက္မွ ဥေရာပႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမွာ မိန္းမေတြကလြဲလို ့လူတိုင္းမဲေပးခြင့္ရလာတာ..။ ႏိုင္ငံေရးမွာလည္း တိုက္ရိုက္ေရြးေကာက္တာထက္ ကိုယ္စားျပဳဒီမိုကေရစီ (representative democracy) ေတြျဖစ္လာၾကတယ္..။

ဆိုေတာ့.. ဒီ မဲေပးခြင့္ (voting) နဲ ့ႏိုင္ငံသားျဖစ္မွဳ ကဆက္စပ္ေနတာေပါ့..။ ဒါေပမယ့္ ကေန ့ေခတ္ရဲ ့မဲေပးခြင့္ ဟာ တိုက္ရိုက္ ဒီမိုကေရစီ ေအသင္ရဲ ့မဲေပးခြင့္နဲ ့ကြာသြားျပီဆိုေတာ့….ကေန ့ေခတ္မွာ ဒီလို မဲေပးခြင့္ဟာ တကယ္ေရာ ႏိုင္ငံေရး အာဏာရွိတာဟုတ္ရဲ ့လား..။ မဲတျပားဟာ ကိုယ့္ရဲ ့အသံအစစ္အမွန္ကို ထြက္တာဟုတ္ရဲ ့လား…။ ဒီလို မဲေပးခြင့္ရတာနဲ ့ပဲ ခြင့္တူညီမွ်မွဳ (equality) ကိုေဖၚေဆာင္ႏိုင္ေရာလား...။ ႏိုင္ငံသားျဖစ္မွဳရဲ ့ကေန ့ေခတ္ အဓိပါၸယ္က ဘာလဲ…စသျဖင့္ ေမးခြန္းေတြထြက္လာေတာ့တာပဲ..။

ဆိုခဲ့တဲ့အတိုင္း ႏိုင္ငံသားျဖစ္မွဳ (citizenship) မွာ ရပိုင္ခြင့္နဲ ့တာ၀န္၀တၱရား (Right & Obligation) ဆိုျပီး ၂ ပိုင္းပါေလေတာ့ ခ်ဥ္းကပ္နည္းကလည္း ၂ မ်ိဳးျဖစ္လာေတာ့တာေပါ့..။ liberal လိုင္းကခ်ဥ္းကပ္နည္းက ရပိုင္ခြင့္ အျဖစ္ (သို ့) ခြင့္တူညီမွ်မွဳကို ေဖၚေဆာင္ျခင္းအျဖစ္ ရွဳျမင္ျပီးေတာ့ republican လိုင္းက ခ်ဥ္းကပ္တာက ႏိုင္ငံသားတစ္ေယာက္ရဲ ့တာ၀န္၀တၱရား civic duty အျဖစ္ရွဳျမင္နားလည္တာပဲ..။ မဲေပးတာ (သို ့) ႏိုင္ငံသားျဖစ္တယ္ဆိုတာ ခြင့္တူညီမွ်မွဳအျဖစ္ ျမင္သလို တာ၀န္၀တၱရားတစ္ခုအျဖစ္ လည္း ျမင္ၾကတယ္ဆုိတာေပါ့..။ အေသးစိတ္ရရင္ေတာ့ ဒီႏိုင္ငံသားျဖစ္မွဳမွာ ၁) အရပ္ဖက္ဆိုင္ရာ civil ၂) လူမွဳေရးဆိုင္ရာ social ၃) ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ political ဆိုျပီး အစိတ္အပိုင္းေတြ ခြဲျခားျပီး နားလည္ႏိုင္ျပန္ေသးတယ္..။

အရပ္ဖက္ဆိုင္ရာ အစိတ္အပိုင္းအေနနဲ ့ဆိုရင္ အမ်ားသိၾကတဲ့ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆိုေဖၚထုတ္ခြင့္၊ ပုဂၢလိက ပိုင္ဆိုင္ခြင့္၊ ဥပေဒရပိုင္ခြင့္တို ့ပါတာေပါ့ေလ..။ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာအပိုင္းက ဆိုရင္ေတာ့ ေရြးေျမာက္ပိုင္ခြင့္ (to elect) နဲ ့ေရြးေကာက္ခံပိုင္ခြင့္ (to be elected) ဆိုျပီး အာဏာႏိုင္ငံေရးမွာ ပါ၀င္ပတ္သက္ခြင့္ေပါ့..။ အဲ..ေနာက္ဆုံး ..လူမွဳေရးပိုင္းမွာၾကေတာ့ ပို သိမ္ေမြ ့တဲ့အပိုင္း..ယဥ္ေက်းမွဳတို ့၊ စီးပြားေရး တို ့၊ လုံျခဳံေရးတို ့ဆိုတဲ့ တကယ့္ welfare ရပိုင္ခြင့္ေတြေပါ့..။ ဒီ လူမွဳေရး နဲ ့ႏိုင္ငံေရး ပိုင္းေတြအေပၚမူတည္ျပီး လူ ့အခြင့္အေရး ဥပေဒ စာခ်ဳပ္ေတြက ကြဲသြားတာပဲ..။ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြက ႏိုင္ငံေရး လြတ္လပ္ခြင့္ (political freedom) ကိုေဇာင္းေပးျပီး ယခင္ဆိုဗီယက္ေကာင္းေဆာင္တဲ့ ဆိုရွယ္လစ္ႏိုင္ငံေတြက လူမွဳေရးပိုင္း (Social and Economic Welfare) ကို ဦးစားေပးတာကိုး..။

ဆိုေတာ့..ဒီအေျခခံေပၚမူတည္ျပီး သက္ဆိုင္ရာႏိုင္ငံေတြက လူ ့အခြင့္အေရး စာခ်ဳပ္ေတြကို လက္မွတ္ထိုးၾကတာပဲ..။ ႏိုင္ငံသားျဖစ္မွဳကို အဓိပါၸယ္ဖြင့္ဆိုတဲ့အခါ အရင္းရွင္စီးပြားေရးစံနစ္အားေကာင္းတဲ့ ႏိုင္ငံေတြက political rights ေတြကို ေဇာင္းေပးျပီး ကြန္ျမဴနစ္တို ့ဆိုရွယ္လစ္တို ့လို ေအာက္ေျခလူတန္းစားကို အကာအကြယ္ေပးတဲ့ ႏိုင္ငံေတြက socio-economic rights ေတြအျဖစ္ဖြင့္ဆိုလာတာပဲ....။
ဒါေပမယ့္..ဆိုခဲ့သလို ႏိုင္ငံသားျဖစ္မွဳကို နားလည္ပုံနဲ ့အေကာင္အထည္ေဖၚပုံေၾကာင့္ အပယ္ခံ အုပ္စုေတြကလည္းရွိေနခဲ့တာပဲ..။ ဥပမာ..ဘာသာေရးအားျဖင့္၊ လူမ်ိဳးေရးအားျဖင့္..လူနည္းစုတိုင္းရင္းသားျဖစ္လို ့…လိင္ေေၾကာင့္ (မိန္းမ၊ အေျခာက္)…မသန္မစြမ္းျဖစ္လို ့..အရြယ္မေရာက္သူျဖစ္ေနလို ့…စသျဖင့္..။ ဒီအပယ္ခံအုပ္စုေတြဟာ စစ္မွဳမထမ္းေဆာင္ရျခင္းေၾကာင့္ ႏိုင္ငံသားျဖစ္မွဳကေန ပယ္ထုတ္ခံရတာက ပင္မအေၾကာင္းတရားျဖစ္ေနတတ္တာကို ေတြ ့ရမွာေပါ့ေလ..။

ေနာက္တစ္ခ်က္က..ကိုလိုနီဆိုးေမြေၾကာင့္လည္း ႏိုင္ငံသားျဖစ္မွဳဆုံးရွဳံးၾကျပန္ေသးတာပဲ..။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ လြတ္လပ္ခါစ ႏိုင္ငံေတြဟာ သူတို ့စံနစ္နဲ ့သူတို ့ႏိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ကို သတ္မွတ္လာၾကတာကိုး…။ တခ်ိဳ ့က Jus soli (right of land) လို ့ေခၚတဲ့ ေမြးဖြားရာ ကိုအေျချပဳျပီး ႏိုင္ငံသားေပးသလို အခ်ိဳ ့က Jus sanguinis (right of blood) လို ့ေခၚတဲ့ ေမြးဖြားတဲ့ မိဘကို အျချပဳျပီးႏိုင္ငံသား ျဖစ္မွဳကို ဆုံးျဖတ္ၾကတာပဲ..။
ဒိကေန ့ျမန္မာေတြရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ ဘဂၤလီအစ္ရွဴးဟာ ဒီကိုလိုနီဆိုးေမြ အခင္းအက်င္းနဲ ့ျမင္လို ့ရတာေပါ့ေလ..။

ေနာက္တစ္ခုက….လိင္ခြဲျခားမွဳနနဲ ့ႏိုင္ငံသားျဖစ္မွဳအဆက္အစပ္ေပါ့..။ Jus Sanguinis ရာႏွဳန္းျပည့္က်င့္သုံးတဲ့ႏိုင္ငံမွာ မိန္းမတစ္ေယာက္ဟာ တျပည္သားကို လက္ထပ္ရင္ ေမြးလာတဲ့ကေလးေတြဟာ အေမ့ တိုင္းျပည္ရဲ ့ႏိုင္ငံသားျဖစ္မွဳကို ရဖို ့မလြယ္ဖူးေပါ့..။ ဘာလို ့လဲဆို ေသြးဆိုတာကို ဖခင္ဘက္က ပိုအေရးၾကီးတယ္ဆုံးျဖတ္ေလ့ရွိတာကိုး..။ (ကြ်န္မနဲ ့ရတဲ့ သားေတာ္ ၀ိ႗႗ူဴပ မင္းသားကိစၥနဲ ့ပတ္သက္ျပီး..ေကာသလင္းမင္းၾကီးက ဗုဒၶကို ေမးတဲ့အခါ ဖခင္ဘက္က ပိုအေရးၾကီးတယ္လို ့အေျဖေပးတာပဲေလ...။ ) အကယ္၍ ဒီအမ်ိဳးသမီး လက္ထပ္တဲ့ ေယာက်ာ္းရဲ ့တိုင္းျပည္ဟာ Jus soli (right of land) ကို က်င့္သုံးတဲ့ တိုင္းျပည္ျဖစ္ခဲ့မယ္ ကေလးေတြဟာ ဖခင္ႏိုင္ငံရဲ ့ေျမေပၚမွာ ေမြးခဲ့တာလည္းမဟုတ္ဘူးဆိုရင္ ဒီကေလးေတြဟာ ႏိုင္ငံမဲ့ဘ၀ (stateless) အလိုလိုေရာက္ေတာ့တာပဲ..။

ဒါ့အျပင္..အျခားနည္းလမ္းမ်ိဳးစုံနဲ ့ႏိုင္ငံမဲ့ျဖစ္ႏုိင္ေျခေတြရွိေနၾကတာပဲ…။ အခ်ိဳ ့ၾက ေမြးကတည္းက ႏိုင္ငံမဲ့ျဖစ္တာ (ဥပမာ- ဒုကၡသည္စခန္းက ကေလးေတြ)၊ အခ်ိဳ ့က လူဦးေရ ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ ေပၚလစီေၾကာင့္ (ဥပမာ - တရုပ္ရဲ ့One Child Policy ေၾကာင့္ ေနာက္ေမြးတဲ့ကေလးေတြ တရားမ၀င္တာ)..အခ်ဳိ ့က ေရြ ့ေျပာင္းေနထိုင္မွဳေၾကာင့္ (ဥပမာ- ထိုင္းက ျမန္မာ ဒုကၡသည္ေတြ) ..အခ်ိဳ ့ၾက ကိုယ့္မိခင္ႏိုင္က မတည္ရွိေတာ့လို ့ (ဥပမာ- အရင္ ဆိုဗီယက္အင္ပါယာ ျပိဳကြဲျပီးစ) စသျဖင့္…
ကမၻာေပၚမွာ ႏိုင္ငံမဲ့လူဦးေရ ၁၁ သန္းကေန ၁၅ သန္းထိရွိတယ္ဆိုပဲ..။ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ ့အခြင့္အေရးေၾကျငာစာတမ္း (UDHR) မွာေတာ့ Right to citizenship လို ့ပါပင္ပါေသာ္ျငား ဒါကို ဘယ္သူတာ၀န္ရွိတယ္လို ့သတ္မွတ္ခ်က္ကလည္း ျပတ္ျပတ္သားသားခ်မရျပန္ဘူး..။ ေမြးဖြားရာ ႏိုင္ငံလား မိဘရဲ ့ႏိုင္ငံကတာ၀န္ရွိတာလားေပါ့..။ ဥပမာ ရခိုင္မွာရွိတဲ့ ဘဂၤလီေတြ ကေန ဆင္းသက္လာတဲ့ ကေလးတစ္ေယာက္ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ဖို ့ဟာ… သူတို ့လာခဲ့တဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က တာ၀န္ရွိတာလား….သူေမြးဖြားရာ ျမန္မာႏိုင္ငံက တာ၀န္ရွိတာလား သတ္မွတ္ျပ႗ာန္းႏိုင္ျခင္းမရွိတာမ်ိဳးေပါ့..။ ပိုဆိုးတာက အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာဥပေဒ (International Law) မွာ ႏိုင္ငံသားျဖစ္မွဳ (citizenship) ကို တိတိက်က် အဓိပါၸယ္မဖြင့္ႏိုင္တာပါတဲ့…။ အထက္မွာဆိုခဲ့သလို ႏိုင္ငံသားျဖစ္မွဳဆိုတာကို ဘယ္အေျခခံေတြ၊ ဘယ္လိုရွဳေထာင့္ေတြနဲ ့ဖြင့္ဆိုသလဲဆိုတာက ခ်ဥ္းကပ္မွဳအေပၚမူတည္ေနတာကိုး..။

ကေန ့ေခတ္လို ဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္းရဲ ့လွဳိင္းလုံးၾကီးေတြေအာက္မွာ လူေတြဟာ ေရႊ ့ေျပာင္းေနထိုင္သြားလာၾက၊ စစ္မက္ေတြတိုက္ခုိက္ၾကလို ့ဒုကၡသည္ေတြျဖစ္ၾက၊ သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္ေတြေၾကင့္ အခ်ိဳ ့ကြ်န္းႏိုင္ငံေလးေတြကြယ္ေပ်ာက္ကုန္ၾကနဲ ့ဆိုေတာ့ ဒီ ႏိုင္ငံသားျဖစ္မွဳ ႏိုင္ငံမဲ့မွဳစတဲ့အေရးကိစၥေတြဟာ တကယ့္ျပႆနာၾကီးေတြျဖစ္လာေနတာ..။ ဒါေၾကာင့္ပဲ ယဥ္ေက်းမွဳစုံ ႏိုင္ငံသား (Multi-cultural citizenship) တို ့ကမၻာလုံးဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံသားျဖစ္မွဳ (Global citizenship) စတဲ့သေဘာတရားေတြထိေရာက္လာေလရဲ ့..။ဆိုလိုတာက ခ်မ္းသာတဲ့ႏိုင္ငံၾကီးေတြဟာ တံခါးေတြဖြင့္ေပးရမယ္.. နယ္စပ္မ်ဥ္းေတြ မရွိတဲ့ ႏိုင္ငံေတြ (borderless states) ဖန္တီးရမယ္ စသျဖင့္…။ ဒီလို ကမၻာလုံးဆိုင္ရာအဆင့္ (Global) မေရာက္ခင္ ေဒသတြင္းအဆင့္ (Regional) အဆင့္အျဖစ္ ဥေရာပႏိုင္ငံသားျဖစ္မွဳ (European-citizenship) အျဖစ္လွဳပ္ရွားလာတာက လက္ေတြ ့ေျခလွမ္းေပါ့..။

ဘယ္လိုပဲေျပာေျပာ ႏိုင္ငံသားျဖစ္မွဳဆိုတဲ့ သေဘာတရားမွာ ရပိုင္ခြင့္ေတြ (Rights) ပါတာအျပင္ တာ၀န္၀တၱရား (Obligation) လည္းပါတယ္ဆိုတာကိုေတာ့ ေမ ့လို ့မရတာေတာ့ အမွန္ပါပဲ..။ ႏိုင္ငံေတာ္ကေန အခြင့္အေရးေတြ ေတာင္းဆိုေနတာတစ္ခုတည္းမဟုတ္ဘဲ ေပးဆပ္ရမယ့္ တာ၀န္၀တၱရားေတြကိုလည္း ေက်ပြန္မွ ႏိုင္ငံသားျဖစ္မွဳအဓိပါၸယ္ျပည့္၀မယ္ဆိုတာပဲေပါ့..။ ႏိုင္ငံ့အေရး အရာ ကိစၥေတြမွာ တက္တက္ၾကြၾကြ ပါ၀င္ ေဆြးေႏြး၊ ေ၀ဖန္ ေျပာဆိုတာ၊ လုပ္ကိုင္တာေတြကလည္း ဒီ Obligation ပါပဲ…

by