(၁၉၁၉) ခုႏွစ္သည္ တိုင္းတပါးက်ြန္ဘဝမွ လြတ္ေၿမာက္ရန္ၾကိဳးပမ္းေနသည့္ ၿမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ ထူးၿခားသည့္ႏွစ္တႏွစ္ပင္တည္း။ ထိုႏွစ္တြင္ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးကုမၼာရီအသင္းကို စတင္ထူေထာင္ႏိုင္ခဲ့သလို၊ (၁၉၁၉)ခုႏွစ္ ေမလ (၁၈) တြင္ ဝိုင္အမ္ဘီေအအသင္းခ်ဳပ္ အထူးအစည္းအေဝးက်င္းပ၍ ျမန္မာ ျပည္သူတို႔လိုလားေသာအုပ္ခ်ဳပ္ေရးေတာင္းဆိုရန္အတြက္ အဂၤလန္သို႔ ကိုယ္စားလွယ္ေစလႊတ္ရန္
ဆံုးျဖတ္ခ်က္ႏွင့္အတူ ေဖ၊ ပု၊ ရွိန္ ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ့သည္ အဂၤလန္ႏိုင္ငံသို႔ (၁၉၁၉) ဇူလိုင္လ (၇) တြင္ သေဘၤာျဖင့္သြားေရာက္ကာ
အဂၤလန္ၿပည္၊ လန္ဒန္ၿမိဳ့တြင္ ခုနစ္လၾကာမွ်ေနထိုင္လ်က္ ၿမန္မာၿပည္လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ေရွ့ေၿပးနိမိတ္တေဘာင္ကို အတိတ္ေဆာင္ခဲ့ေသာ
ႏွစ္တႏွစ္လည္း ၿဖစ္ေပေတာ့သည္။ ၿမန္မာ့ေၿမ၊ ၿမန္မာ့ေရကို က်ြန္ၿပဳအုပ္စိုးထားသည့္ အဂၤလိပ္ အစိုးရက ဘုရား၊ ေက်ာင္းကန္မ်ား တြင္
”မည္သူမွ် ဖိနပ္မစီးရ“ အမိန့္ကို (၁၉၁၉) ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာ (၂၉) ရက္တြင္ ထုတ္ၿပန္ေပးေစခဲ့သည္အထိ ၿမန္မာတို့၏ လြတ္လပ္ေရး
ၾကိဳးပမ္းမွဳ အရွိန္အဟုန္ ၿမင့္တက္လို့ လာခဲ့ေခ်ၿပီ။
ထိုကဲ့သို့ အတိတ္ေကာင္းနိမိတ္ေကာင္းမ်ားၿဖင့္ မဂၤလာက်က္သေရရွိသည့္ (၁၉၁၉) ခုႏွစ္တြင္ ေတာင္ဇလပ္ပန္းမ်ားဖူးပြင့္ရာ
ခ်င္းေတာင္တန္းေၿမတြင္ အနာဂတ္ၿမန္မာ့တပ္မေတာ္၏ သားေကာင္းရတနာတဦးကို ဖြားၿမင္သန့္စင္ခဲ့ေလေတာ့သည္။ သူ၏
အမည္နာမသည္ကား ဟရန္သီယို(Hrang Thio) ဟူ၍........။
သူ့အား စစ္ေသြးစစ္မာန္ ျပင္းထန္ထက္ျမက္လွသည့္ ေတာင္ပိုင္ၾကီး ဘြိဳင္ကူလ္၏မ်ိဳးရိုးမွ မီးရွဴး သန့္စင္ခဲ့ကာ သမီး(၆) ေယာက္အလယ္၌
တေယာက္သာ ထြန္းကားခဲ့သည့္ သားရတနာေလးတဦး ၿဖစ္ေလ၏။ ဖလမ္းၿမိဳ့အစိုးရအထက္တန္းေက်ာင္းတြင္ ပညာသင္ၾကားခဲ့ၿပီး (၁၉၃၉)ခုႏွစ္၊ သူ့အသက္ (၂၀)ၿပည့္ခ်ိန္တြင္ေမၿမိဳ့ရွိ ဘားမားရိုင္ဖယ္တပ္ရင္း(၂)၌ သာမန္စစ္သည္ဘဝၿဖင့္ သူ၏ တပ္မေတာ္သားဘဝကို စတင္ခဲ့ေလေတာ့သည္။
(၁၉၄၁-၄၂) ခုႏွစ္ ဒုတိယကမၻာစစ္ၾကီးအတြင္းဂ်ပန္တပ္မ်ား ျမန္မာျပည္သို့၀င္ေရာက္လာခ်ိန္တြင္ အသက္ (၂၂) ႏွစ္ရွိ တပ္ၾကပ္ကေလးဟရန္သီယိုအျဖစ္
ဘားမားရုိင္ဖယ္ တပ္သားမ်ားႏွင့္အတူ အိႏၵိျပည္သို႕ လိုက္ပါသြားခဲ့၏။
(၁၉၄၃) ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလတြင္ေတာ့ တပ္ၾကပ္ၾကီးဟရန္သီယို အား ၀င္းဂိတ္၏ ျခေသၤ့တပ္ဖြဲ့ ႏွင့္အတူ ၿမန္မာၿပည္သို့ေၿခလ်င္လိုက္ပါလ်က္
ၿမန္မာၿပည္အလယ္ပိုင္းေဒသတလွြားတြင္ ရဲရဲေတာက္သတၱိၿဖင့္ ဂ်ပန္တပ္မ်ားကို လိုက္လံတိုက္ခိုက္ေနၿခင္းကို ေတြ့ၿမင္ၾကရၿပန္ေတာ့သည္။ ကသာနယ္
ေက်ာင္းကေလးရြာအနီးဝယ္ ဂ်ပန္တပ္မ်ား၏အဝိုင္းခံရစဥ္အခ်ိန္တြင္ အတင္းထိုးေဖာက္တိုက္ခိုက္ထြက္ခဲ့ရံုမွ်မက ဒဏ္ရာရရွိထားသည့္ ရဲေဘာ္တဦးကိုပင္
စြန့္စြန့္စားစား ထမ္းပိုးယူေဆာင္လာခဲ့သည့္ သူ၏စြန့္စားမွဳေၾကာင့္ ဘီဂ်ီအမ္ (BGM) တံဆိပ္ကို ခ်ီးျမွင့္ျခင္းခံခဲ့ရ၏။ (Burma Gallentary Medal (BGM)
(London Gazette 11 May, 1944)
ရဲဝံ့စြန့္စားမွဳေၾကာင့္ ရာထူးအဆင့္ဆင့္တိုးၿမွင့္ခန့္အပ္ၿခင္းခံခဲ့ရသည့္ ဟရန္သီယို မွာ (၁၉၄၅) ခုႏွစ္တြင္ေတာ့ ဗိုလ္မွဴးရာထူးအထိ ေရာက္ရွိခဲ့ေလၿပီ။
ထိုအခ်ိန္တြင္ သူ၏အသက္အရြယ္မွာ (၂၆) ႏွစ္သာသာမွ်ပင္ရွိေသးသည္။
ၿမန္မာၿပည္လြတ္လပ္ေရးရရွိၿပီးေနာက္ ၿပည္တြင္းေသာင္းက်န္းမွဳ ႏွိမ္နင္းေရးကာလတြင္ေတာ့ ဗိုလ္မွဴးၾကီးရာထူးၿဖင့္ ျပည္ေထာင္စုတည္ျမဲေရးအတြက္
စြန္႕စြန္႕စားစား ဆက္လက္အမွဳထမ္းရင္း အင္းစိန္တိုက္ပြဲ၌ အထူးနာမည္ၾကီးခဲ့ၿပန္ေတာ့သည္။ ေအာင္ဆန္းသူရိယဘြဲ့တံဆိပ္ကို ခ်ီးၿမွင့္အပ္ႏွင္းၿခင္းခံရသူ
ဗိုလ္တိုက္ခြ်န္းတည္းဟူေသာ သစၥာရွိခ်င္းတိုင္းရင္းသားစစ္သည္ရဲမက္မ်ားႏွင့္အတူတကြ အင္းစိန္ က်မ္းစာသင္ေက်ာင္းကုန္းတိုက္ပြဲ၌ က်ည္ဆန္မ်ားအၾကား
စြန္႕စားခဲ့ပုံကို ထိုေခတ္ထိုကာလက အတူတကြတိုက္ပြဲဝင္ခဲ့ၾကသူမ်ားအေနၿဖင့္ မည္သို့မွ်ေမ့ေပ်ာက္ႏိုင္မည္ မဟုတ္ေပ။
သူ၏ သတၱိႏွင့္ ဇြဲကားၾကီးမားလွေတာ့၏။
အင္းစိန္တိုက္ပြဲၿပီးဆံုး၍ (၁၉၄၉) ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လေရာက္ခ်ိန္တြင္ေတာ့ ဗိုလ္မွဴးၾကီးဟရန္သီယိုိ္ တပ္ရင္းမွဴးအၿဖစ္ဦးစီးကြပ္ကဲေသာ အမွတ္(၁) ခ်င္းေသနတ္ကိုင္တပ္ရင္းသည္ ေမွာ္ဘီစစ္မ်က္ႏွာတြင္ ေသာင္းက်န္းသူမ်ားႏွင့္အၿပင္းအထန္တိုက္ခိုက္ၾကရၿပန္ေတာ့သည္။သနက(၁) အမွတ္(၁) ခ်င္း
ေသနတ္ကိုင္တပ္ရင္းမွ အမွတ္(၂)တပ္ခြဲ (ခြဲ-၂)ႏွင့္ အမွတ္(၃)တပ္ခြဲ (ခြဲ-၃)တို့သည္ လွပဒါးေက်းရြာအနီး၌ အခိုင္အမာေၿခကုပ္ရယူထားေသာ
ေသာင္းက်န္းသူမ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္တိုက္ပြဲၿဖစ္ပြားရာ ေန့လည္ခင္းမွစတင္ၿဖစ္ပြားၿပီး ေနာက္ေန့မနက္မိုးလင္းခ်ိန္အထိ ၿဖစ္ပြားေသာ တုိက္ပြဲအတြင္း
ခ်င္းေသနတ္ကိုင္တပ္ရင္း(၁)မွ တပ္ၾကပ္ၾကီး(၁)ဦးႏွင့္ တပ္သား(၃)ဦးက်ဆံုးကာ စစ္သည္(၄)ဦး ဒဏ္ရာရရွိခဲ့ေလသည္။
ဒဏ္ရာရစစ္သည္မ်ားကို အားေပးစကားေၿပာၾကားရန္ႏွင့္ စစ္ေၿမၿပင္အေၿခအေနကို မ်က္ၿမင္ဒိဌေတြ့လိုလွသည့္ တပ္ရင္းမွဴးၾကီးဟရန္သီယိုသည္
တပ္ရင္းေဆးမွဴး ဗိုလ္ၾကီးေဒြး၊ ဗိုလ္ၾကီးလွမုန္း၊ဒုဗိုလ္တိုက္ခ်ြန္း(ေနာင္တြင္ ေအာင္ဆန္းသူရိယဗိုလ္ၾကီးတိုက္ခ်ြန္း)ဒုတပ္ၾကပ္ဟိုခါးတို့ႏွင့္အတူ စစ္သံုးဂ်စ္ကား
ၿဖင့္ လွပဒါးရြာဆီသို့ ဦးတည္ထြက္ခြာလာခဲ့ၾကေတာ့သည္။
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
(ဆက္ရန္)
By
Khant Lin Htet