by May Popa (Notes) on Wednesday, June 12, 2013 at 10:55pm
မိုးဦးက် ဖားဋီကာ
ဒီႏွစ္ က်မတို႕ ေက်ာက္ပန္းေတာင္းမွာ မိုးဦးက်ရာသီမွာ မိုးေကာင္းေနလို႕ ေတာင္သူေတြ လည္း သီးႏွံေတြ အတြက္ ဝမ္းသာေနရသလို လက္လုပ္လက္စားမ်ားဟာ လည္း ဖားေကာက္ျပီး ဝင္ေငြရေနလို႕ ေပ်ာ္ရႊင္ေနၾကပါတယ္။ အရင္ႏွစ္ေတြ က ဆိုရင္ ဝါဆိုလ ထဲက်မွ ဖားေတြက ျမဴးၾကတာပါ၊ ဒီႏွစ္မိုးဦးက်မွာ ဖားေကာက္ၾကတာ တစ္ဦးထဲနဲ႕ တစ္ညကို သုံးေလးပိႆာေလာက္ ထိရၾကပါတယ္။ ဖားေကာက္ တဲ့ အေၾကာင္း ေတြရယ္ ဖားကို ေတာသူေတာင္သားေတြ ခ်က္ျပဳတ္စားေသာက္ ၾကပံုေလး ေတြကို ေျပာျပပါဦးမယ္။
ဖားရွာ၍ ေကာက္ၾကပံု
အခုလို မိုးရာသီမွာ ေရကန္စပ္ေတြ၊ ယာခင္းေတြ၊ ေခ်ာင္း႐ိုးနားတဝိုက္တို႕ မွာ သဲေတာၾကားက ေန တိုးထြက္ေနတဲ့ (အရပ္အေခၚ "စံု႕" တယ္) ေနရာက ေလးေတြက ေန ဖားေတြ ေနဝင္ခ်ိန္ေလာက္က စျပီး ထြက္လာတတ္ပါတယ္။ မိုးေငြ႕မိုးသက္ ေၾကာင့္ ေရာ ပလူ ေကာင္ေလး ေတြ စားခ်င္လို႕ေရာ ေပါ့၊ မိုးရြာလို႕ ပလူထြက္ ကိုေရႊဖား တို႕ ခ်က္ ပါ။ တကယ္ေတာ့ ဒီလို အခ်ိန္ကို ေစာင့္ေနတာကအနီးအနား ပတ္ဝန္းက်င္မွ ရြာသားေတြအတြက္ ခ်က္ပါ။ ညေနစာစားျပီး ဓာတ္မီးေလးဆြဲကာ ရြာျပင္ထြက္ကာ ဖားေကာက္ထြက္ၾကတာ ေပါ့။။မိုးေလးဖြဲဖြဲမွာ ပါလာတဲ့ အိတ္ထဲ အသာေလး ေကာက္ထည့္ရုံပါပဲ။ သတိထားရမွာက သူတို႕လိုမ်ိဳး ဖားေတြ အထြက္ကို ေစာင့္ေနတဲ့ ေျမြတို႕ရဲ့ အႏၲရာယ္ ပါပဲ၊ တခ်ိဳ႕ကြၽမ္းက်င္သူက ေျမြကိုပါ လက္ဗလာ ဖမ္းၾကျပန္တယ္။ ဖားေကာက္ရင္း နဲ႕ ပိုးထိသူေတြ လည္း ရွိၾကတာေပါ့။
ဖားေကာက္ေနက် သူေတြက ေနရာအေနအထားကြၽမ္းက်င္ရင္ တစ္ညကို ေလးပိႆာေလာက္ထိ ရၾကတယ္။ သူတို႕ ေတြ အိမ္ျပန္ေရာက္တာနဲ႕ ေရေႏြးတည္ ျပီး အိမ္သူသက္ထားက ပါလာတဲ့ ဖားေတြကို အရွင္ေရာ အေသေရာ ေရေႏြးနဲ႕ေဖ်ာၾကပါတယ္၊ ဒီအခ်ိန္က ငရဲအၾကီးဆံုး အကုသိုလ္အျဖစ္ဆံုးအခ်ိန္ပါပဲ၊ ေအာက္ျပည္ဘက္မွာ တံငါသည္တို႕ရဲ့ ဘဝေတြလို ပါပဲ၊ ဝမ္းေရးအတြက္ ငရဲကို အေလးမထားႏိုင္ပါဘူး။ တစ္ပံု (၂၅က်ပ္သား)ကို ရြာမွာ ေရာင္းရင္ ၈၀၀/၁၀၀၀ ရပါတယ္။ ေက်ာက္ပန္းေတာင္းေစ်းထဲ မွာ ျပန္ေရာင္းသူေတြက ေတာ့ ၁၂၀၀ေလာက္ ေရာင္းၾကတယ္။
ဖား ေကာက္ရာမွာ က်မတို႕ နယ္မွာ ရေလ့ရွိတဲ့ ဖားေတြက ေတာ့ ဖားအိုင့္၊ ဖားလတက္၊ ဖားေၾကာင္ တို႕ပါပဲ၊ ဖားအိုင့္က (ပံုထဲမွာပါတဲ့) ပိုၾကီးတဲ့ အေကာင္ပါပဲ၊ ဖားလတက္ေလး ေတြ ေလာက္ ႏူးညံ့မႈ သိပ္မရွိလို႕ သိပ္ေရာင္းမစြံလွပါဘူး။ ဖားလတက္ ေတြက ႂကြပ္ႂကြပ္ေၾကာ္ျပီး တစ္ေကာင္လုံးဝါးစားရင္ အရသာလည္း ေတာ္ေတာ္ရွိပါတယ္။ ဖားေကာက္ရာမွာ ဝါဆို၊ဝါေခါင္ ေလာက္ ေကာက္ရင္ ဥမ်ားမ်ားပါတတ္ပါတယ္။ ဥပါတဲ့ ဖားေတြက စားလို႕ပိုေကာင္းျပီး ေၾကာ္မယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ဆီေပါက္မမွန္ ေအာင္ ေတာ္ေတာ္ဂ႐ုစိုက္ျပီးေၾကာ္ရပါတယ္။
အညာမွ ဖား ဟင္းလ်ာခ်က္ပံု
ဖားမ်ားမ်ားလည္း ရ ေငြသုံးလဲမလို သူေတြက ဖားကို ဆားေလးနဲ႕နယ္၊ စို႕နဲ႕ ထိုး၊ ေနေလး ျပျပီး ထန္းလ်က္ဖိုေပၚ က်ပ္တင္ျပီး အေျခာက္ထားက ႏွစ္ပတ္လည္ စားႏိုင္ေအာင္ လည္း လုပ္ထားတတ္ပါတယ္။ ေႏြရာသီ ဟင္းခ်က္ရွားခ်ိန္၊ ေစ်းဖိုးသုံးစရာ မရွိကာမွ ခ်က္စားဖို႕ပါ။.
က်မတို႕ အညာေက်းလက္ေဒသမွာ ေပၚျပဴလာ အျဖစ္ဆံုး ဖားဟင္းခ်က္ပံုက ေတာ့ မန္က်ည္းရြက္နဲ႕ပါပဲ။ ၾကက္သြန္နီေလး ဆီသတ္၊ ငါးပိေလး ထဲ့၊ မန္က်ည္းရြက္ကေလး နဲ႕ ဖားနဲ႕ ေရာျပီး နယ္စားေလးခ်က္တာပါ၊ ခ်က္ရတာလဲလြယ္ကူ၊ ခ်ဥ္ျပဳံးျပဳံးေလးနဲ႕ အရသာလည္းရွိ၊ အသားႏူးညံ့ညံ့ကေလးကို လည္း အရသာခံႏိုင္လို႕ ေတာရြာေတြမွာ အမ်ားဆုံး ခ်က္စားၾကပါတယ္။ ထူးျခားတာက ရြာေတြဘက္မွာ မိန္းကေလးေရာ ေယာက်္ားေလးေတြပါ ႏွစ္ႏွစ္ျခိဳက္ျခိဳက္စားၾကတာပါပဲ။
ေနာက္တစ္မ်ိဳးက ေတာ့ ပံုမွန္ဗမာဟင္း ဆီျပန္ခ်က္သလိုမ်ိဳးပါ၊ ဒီပံုစံက ေတာ့ အသားဟင္းတစ္ခြက္ အတိုင္း ပဲျဖစ္ျပီး ထမင္းျမိန္ေစမဲ့ ဟင္းတစ္ခြက္ျဖစ္လို႕ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားခ်က္စားၾကပါတယ္။
က်မတို႕ ေတာရြာေတြဘက္မွာ ပိုျပီးအၾကိဳက္မ်ားတာကေတာ့ ဖားေထာင္းပါ၊ ဖားကို ႂကြပ္ေနေအာင္ အရင္ေၾကာ္ျပီးမွ ေမႊးေနေအာင္ ၾကက္သြန္ျဖဴေလး၊ ကုလားေအာ္သီးေလးထည့္ျပီး ညက္ေအာင္ေထာင္းရပါတယ္။ အနံ႕အရသာနဲ႕ ျပည့္စံုျပီး ေရေႏြးၾကမ္း နဲ႕ျမည္းျမည္း ဟင္းအျမႇဳပ္အေနနဲ႕စားစား ေကာင္းလွပါတယ္၊ ဒါေပမဲ့ စားေကာင္းလြန္းလို႕ ေစ်းဖိုးနဲ႕တြက္ရင္ တြက္ေျခမကိုက္လွပါဘူး။
ယမကာ ၾကိဳက္သူ တို႕လူေတြ အတြက္တို႕ ဖားႂကြပ္ေၾကာ္ေလးျဖစ္ျဖစ္ ဖားေထာင္းေလးျဖစ္ျဖစ္က ေထြးညိဳေလး (ထန္းလ်က္အရက္) ကေလးနဲ႕က ဘက္ပါပဲ၊
ဒီေန႕ ခ်က္ထားတဲ့ ေတာရြာဓေလ့ ေန႕လည္စာ ဖားႂကြပ္ေထာင္းေလးရယ္၊ ဟင္းႏုႏြယ္ရြက္သုတ္ေလးရယ္၊ ပဲၾကီးနဲ႕ ဟင္းရြက္စံုဟင္းခ်ိဳေလး ေတြကို မိတ္ေဆြ သူငယ္ခ်င္းမ်ား သြားရည္ယိုရေအာင္ တင္ေပးလိုက္ပါတယ္။
ေမပုပၸား
၂၀၁၃ ဇြန္လ ၁၂ရက္
စာႂကြင္း
ဖား ဆိုတာ ျမန္မာစကားမွာ ေတာ္ေတာ္တြင္က်ယ္စြာသုံးေနၾကပါတယ္၊ ဖားေလးေတြ ရဲ့ဘဝကလည္း အားနည္းတဲ့ ပလူေလးေတြကို စားဖို႕ ေခ်ာင္းရင္း ေျမာင္းရင္း သူ႕ထက္အင္အားၾကီးသူ တို႕ရဲ့ စားေသာက္မႈကို ေစာင့္ေနရသလိုပါပဲ၊