"NGOs"

ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ ့ပတ္သက္ရင္ ျပင္ပက လူေတြက သိပ္မသိၾကဘူး..။ ဒီလုိပဲ ျပည္တြင္းကလူေတြကလည္း ဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္းလွိုဳင္းပုတ္ခ်က္ကို မယဥ္ပါးႏိုင္ၾကေသးဘူးထင္တာပဲ..။ ဒီ ဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္းရိုက္ခ်က္ေတြထဲက တစ္ခုက အင္ဂ်ီအို လို ့ေခၚတဲ့ အဖြဲ ့ေတြေပါ့….။ ခုလို ၂၀၁၀ ေနာက္ပိုင္း ေျဖေလ်ာ့ျပီး ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းထဲ ၀င္တိုးဖို ့လုပ္တာနဲ ့အတူ ကမၻာ့ NGO မ်ိဳးစုံ ဟာ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ိဳးစုံနဲ ့၀င္လာေတာ့တာေပါ့ေလ..။ ဒီေန ့ေခတ္မွာ INGO/NGO မရွိတဲ ့တိုင္းျပည္အေတာ္ရွားလိမ့္မယ္ထင္တယ္..။ 


ႏိုင္ငံတကာ အကူအညီေပးေရးအဖြဲ ့ေတြရဲ ့မူ၀ါဒေတြကလညး္ ဒီလို အစိုးရမဟုတ္တဲ ့အဖြဲ ့ေတြက တဆင့္ပဲကူညီလာၾကတာဆိုေတာ့ ဒီအဖြဲ ့ေတြဟာ ဆင္းရဲတဲ့ ႏိုင္ငံေတြက အစိုးရေတြအဖို ့မခ်စ္ေသာ္လည္း ေအာင့္ကာနမ္းျဖစ္လာၾကတာေပါ့ေလ…။ ဒီလိုနဲ ့ပရဟိတစိတ္ (Altruism) ဟာ ခ်မ္းသာတဲ့ႏိုင္ငံကလူေတြအတြက္ လုပ္သားေစ်းကြက္ၾကီး (job market) ၾကီးျဖစ္လာတဲ့အျပင္ အခ်ိဳ ့ႏိုင္ငံေတြမွာဆိုရင္ သက္ဆိုင္ရာ အစိုးရေတြကိုလည္း ဒီအဖြဲ ့ေတြကေနတဆင့္ အလွဴရွင္ႏုိင္ငံေတြက ထိန္းခ်ဳပ္လာႏိုင္တဲ့ အဆင့္ထိကိုေရာက္လာၾကလို ့NGO Business လို ့ေတာင္ ကင္ပြန္းတပ္ၾကေလရဲ ့….။

အမွန္တကယ္က ဒီအဖြဲ ့ေတြရဲ ့ပင္မရည္ရြယ္ခ်က္ က သက္ဆိုင္ရာ တိုင္းျပည္ေတြမွာ Civil Societies လို ့ေခၚတဲ့ အစိုးရမဟုတ္တဲ ့အရပ္ဖက္အဖြဲ ့အစည္းေတြ ဖြံ ့ျဖိဳးေစေရး အကူအညီေပးေရးပါ..။ ကုလသမဂၢတို ့အစိုးရတို ့ဆိုတာေတြဟာ ေအာက္ေျခ လူထုနဲ ့ထိေတြ ့ဖို ့လုပ္ေဆာင္ရာမွာ ၾကာေညာင္းတယ္..ေအာက္ေျခက လိုအပ္ခ်က္နဲ ့အသံကို မသိဘူး စတဲ ့အားနည္းခ်က္ေတြရွိတယ္..။ ဒါေပမယ့္ ဒီအဖြဲ ့ေတြကၾကေတာ့ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္လွဳပ္ရွားႏိုင္တယ္… လူထုနဲ ့တိုက္ရိုက္ထိေတြ ့ခြင့္ရတယ္.. လူထုလိုအပ္ခ်က္ကို သိတယ္….စတဲ့အားသာခ်က္ေတြရွိတယ္ (Reach the grass-root level )။ ဒါ့အျပင္ အစိုးရလုပ္မေပးႏိုင္တဲ့ ၀န္ေဆာင္မွဳေတြကိုေပးႏိုင္တယ္..။ အစိုးရရဲ ့ေပၚလစီေတြကို ေစာင့္ၾကည့္ တည့္မတ္ေပးႏိုင္တယ္ စသျဖင့္ အယူအဆေတြေပါ့ (Decentralization)..။

ဆုိေတာ့..ဒီအဖြဲ ့ေတြမွာ CBO (Community Based Organizatoins) ေတြလို ရပ္ရြာအဖြဲ ့ေတြကအစ Local NGO ေတြအလယ္ ေနာက္ဆုံး အစိုးရတပိုင္း ၾကက္ေျခနီလို အင္ဂ်ီအိုေတြ နဲ ့International NGO (INGOs) ေတြထိပါသြားတာေပါ့…။
အမွန္တကယ္ လူမွဳအေျပာင္းအလဲျဖစ္စဥ္( Social Process) ကိုအေကာင္အထည္ေဖၚမယ္ဆိုရင္ ဒီအဖြဲ ့ေတြက လုိကိုလိုအပ္ပါတယ္..။ တကယ့္တကယ္ ဒီအဖြဲ ့ေတြသာ အားေကာင္းခဲ့ရင္ နာဂစ္လို သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္နဲ ့ၾကဳံတဲ့အခါမွာ ဒီအဖြဲ ့ေတြကေနတဆင့္ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ကူညီႏိုင္တာေပါ့ေလ…။ နာဂစ္မွာ အေပၚယံေၾကာမဟုတ္ပဲ ထဲထဲ၀င္၀င္ လုပ္ဖူးရင္ ဒီအဖြဲ ့ေတြ ရဲ ့အခန္းကႏၱ ဘယ္ေလာက္အေရးၾကီးဆယ္ဆိုတာ သိပါတယ္...။ ဒါပမယ့္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးက နာဂစ္တုန္းက ဒီေလာက္ ခြင့္မျပဳခဲ့ဘူး..။ ေဘးအႏၱရယ္ကာကြယ္ေရးစီမံခန္ ့ခြဲမွဳ ဥပေဒ (Disaster Management Law) ဆိုတာေတာင္ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ကမွ ထုတ္ျပန္ႏိုင္တာ..။ စစ္အစိုးရရဲ ့တင္းက်ပ္တဲ့ Existing Order ေအာက္မွာ လွဳပ္ရွားရတာ..။

ႏိုင္ငံေရးကိစၥမပါဘဲနဲ ့ဆိုရင္ေတာင္..ဒီလို သဘာ၀ ေဘးဒဏ္ကယ္ဆယ္ေရးဆိုတာ လုပ္ခ်င္စိတ္ရွိေပမယ့္ လုပ္တတ္ကိုင္တတ္ဦးမွ...။ ေငြလွဴတာပဲဆိုျပီး ဘုရားပြဲ ပိုက္ဆံက်ဲသလို သြားလုပ္ရင္ ေနာက္ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြရွိတယ္..။ လူေတြၾကားမွာ ပရဟိတ စိတ္ရွိၾကပါတယ္...။ ...အဲ..လုပ္ပုံကိုင္ပုံေနရာမက်လို ့… အျပင္က အကူအညီ အေထာက္အပံ့ေတြလာမွ လူေတြစိတ္ဓါတ္ေတြပ်က္ကုန္တတ္တာ…(Moral Hazard)..။ ကယ္ဆယ္ေရးအကူအညီဆိုတာ စံနစ္တက် စီမံခန္ ့ခြဲတတ္ဖို ့လုပ္တတ္ကိုင္တတ္ဖို ့အေရးၾကီးတယ္...။

တကယ္က…ႏိုင္ငံတကာအကူအညီေတြမွာ ထားရွိတဲ့သေဘာထားက...အလွဴဆိုတာ ဘာေၾကာင့္လွဴလဲ...လွဴတဲ့ေငြကို ဘယ္လို အက်ိဳးရွိေအာင္သုံးမွာလဲ..ဒီလို အက်ိဳးရွိမရွိ ဘယ္လို သိႏိုင္မလဲ ဆိုတာပဲ...။ ဒါကို သူေတာင္းစားပိုက္ဆံေပးသလိုမ်ိဳး အလွဴနဲ ့ ေဘးအႏၱရာယ္ကယ္ဆယ္ေရး အလွဴနဲ ့သြားေရာျပီးနားလည္လို ့မရဘူး...။ သူေတာင္းစားကို လွဴတာက သနားလို ့လွဴတာ...ဒုကၡသည္ေတြကိုလွဴတာက တန္းတူစိတ္နဲ ့လွဴရတာ..(right to protection)..ဆိုေတာ့ ဒီ ကယ္ဆယ္ေရးလုပ္ငန္းေတြမွာက လူမွဳသေဘာတရားေတြအမ်ားၾကီးပါတယ္...။ ဆိုခဲ့တဲ့အလွဴနဲ ့ပါတ္သက္တဲ့အခ်က္သုံးခ်က္ကို စံနစ္တကလုပ္ႏိုင္တာက အဖြဲ ့အစည္းေတြပဲရွိတယ္..။

က်န္တဲ့ (Charity Based) ဘာသာေရးအဖြဲ ့ေတြ....ဥပမာ သီတဂူဆရာေတာ္ၾကီးတို ့ဆီလွဴလိုက္တာမ်ိဳးက လူေတြဆီကိုတိုက္ရိုက္ေရာက္တဲ့ အားသာခ်က္ေတာ့ရွိတယ္..ဒါေပမယ့္ ဆိုခဲ့တဲ့အခ်က္သုံးခ်က္ကို အာမမခံႏိုင္ဘူး...။ ဆိုေတာ့ ေနာက္ဆုံး Capacity Building ကိုေရာက္တာပဲ..။ နာဂစ္မွာ လုပ္သမွ်အရာအားလုံး (ကယ္ဆယ္ေရး + ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး) မွာ အၾကီးမားဆုံး စိန္ေခၚမွဳက မလုပ္တတ္မကိုင္တတ္ျခင္းပဲ..(.ကိုယ္ကိုယ္တိုင္လည္းပါတာပဲ..)။ အခုမွ နဖူးေတြ ့ဒူးေတြ ့ကိုး..။ ဆုိေတာ့…တိုင္းျပည္မွာ ဒီလိုအဖြဲ ့အစည္းနဲ ့စံနစ္တက် လုပ္တတ္ကိုင္တတ္တဲ့ ဓေလ့ ထြန္းကားဖို ့လုိေနတာေပါ့....။
သမားရိုးက် အလွဴေငြနဲ ့ပစၥည္း လက္ခံ၊ ျပန္ျဖန္ ့..ဒီေလာက္လုပ္ႏိုင္တာကို ကယ္ဆယ္ေရး လုပ္တယ္လို ့ေျပာလို ့မရဘူး..။ တကယ္က အဲဒီ ကယ္ဆယ္ေရးပစၥည္းျဖန္ ့တဲ့ျဖစ္စဥ္မွာကို ပဲ...ဘယ္ရြာကို ဦးစားေပးျဖန္ ့မလဲ...ဘယ္သူေတြကို ေပးမွာလဲ...ဘာေၾကာင့္ ေပးမွာလဲ...ဘယ္ပစၥည္းကို ေပးတာအေကာင္းဆုံးလဲ..စသျဖင့္ စဥ္းစားရတဲ့အခ်က္ေတြအမ်ားၾကီးရွိတယ္..။ ဒါေတြကို မွန္မွန္ကန္ကန္လုပ္ႏိုင္မွ ထိေရာက္တာ...။ ဆိုေတာ့ ...ပထမအဆင့္ ဆိုခဲ့တဲ့အခ်က္ေတြကို သိဖို ့ကြင္းဆင္း စစ္တမ္းေကာက္ရတာ (assessment) လုပ္ငန္းအစီအစဥ္ဆြဲရတာ (Action Plan) သူမ်ားကိုသြားကယ္မယ့္သူကုိယ္တိုင္က ေဘးဒုကၡမေရာက္ေအာင္ၾကိဳတင္စီမံရတာ (security)....ဒီလို အတိဒုကၡေရာက္ေနတဲ့ ျမင္ကြင္းေတြ အနိ႗ာရုံေတြက ကယ္ဆယ္ေရးသမားေတြရဲ ့စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာကို ထိခိုက္ေတာ့ ဒီလိုဒဏသင့္တဲ့သူေတြကိုျပန္လည္ထူေထာင္ရတာ ..စသျဖင့္...အမ်ားၾကီးပဲ...။

ကယ္ဆယ္ေရးအဆင့္ကေန ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးအဆင့္ကို ေခ်ာေခ်ာေမြ ့ေမြ ့ကူးျပာင္းႏိုင္ေအာင္ စီမံတတ္ဖို ့လည္းလိုတယ္..။ ဥပမာ- Shelter Tool Kits ဆိုတဲ့ လက္သမားသုံးပစၥည္းေတြဟာ အစုံလုိက္က တန္ဖိုးၾကီးေတာ့ မ်ားမ်ားမေပးႏိုင္ဘူး..။ ကယ္ဆယ္ေရးအဆင့္မွာ အေရးေပၚအခိုအကာအတြက္ အသုံးျပဳဖို ့ ဒီပစၥည္းေတြကို ေ၀ရာမွာ အိမ္ေထာင္စု တစ္ခုတည္းကိုပဲ ကြက္ေ၀ေပးတာမ်ိဳးမလုပ္ရပဲ အနဲဆုံးငါးအိမ္ေထာင္တစ္စုံ ဘုံသုံးအျဖစ္ေ၀ေပးရတယ္။ …ဒါမွမဟုတ္ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းကို လွဴရတယ္...။ ဒါမွသာ.. ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးအဆင့္မွာ အခိုအကာေတြအမ်ားၾကီးေဆာက္လုပ္ေပးျပီဆိုရင္ ရပ္ရြာက ဒီပစၥည္းေတြကို ျပန္သုံးႏိုင္တယ္..။ ရပ္ရြာရဲ ့စည္းလုံးမွဳကိုလည္း ရေစတယ္ ဆိုတာမ်ိဳးေပါ့…

ခု..ေျပာတာေတြကို ကြ်မ္းကြ်မ္းက်င္က်င္ပိုင္ပိုင္ႏိုင္လုပ္တတ္ဖို ့က သင္ယူမွရတယ္..။ ဒါလုပ္ဖို ့က...အခ်ိန္တစ္ခုေပးရမယ္..International NGO, UN တို ့ဆီက Knowledge Transfer လုပ္ရမယ္ေလ..။ ဒါမွ.. ဒီႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ ့အစည္းေတြရဲ ့ပင္မ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖစ္တဲ့… ေဒသခံ အဖြဲ ့ေတြ (LNGO, CBO, etc) ကို ျမွႈင့္တင္ထူေထာင္ေရးကေအာင္ျမင္တာ..။ ဒီလို ေဒသခံအဖြဲ ့ေတြဟာ သူတို ့ဘာသာ သူတို ့လည္ပတ္လုပ္ႏိုင္..စီမံခန္ ့ခြဲႏိုင္ျပီဆိုရင္….Development as Social Change ျဖစ္တာပဲ..။

ဒါဆို.. ဒီလို အစိုးရမဟုတ္တဲ့ အဖြဲ ့ေတြ (ကုလ အပါအ၀င္) ေတြမွာေရာ မေကာင္းတဲ့အခ်က္ေတြမရွိဘူးလားေပါ့…။ လုပ္တာေတာ့ Non-discrimination ဆိုျပီးလုပ္ၾကတာပဲ...။ ဒါေပမယ့္ အခ်ိဳ ့ဟာေတြၾကေတာ့ Positive Discrimination ဆိုျပီးလုပ္ၾကရေလ ့ရွိတယ္...ဥပမာ..အမ်ိဳးသမီးကိုပဲ ဦးစားေပးခန္ ့ထားရမည္ဆိုတဲ့ လိင္ခြဲျခားမွဳမ်ိဳး...။ ဒုကၡသည္ (refugees) ကိုပဲ ဦးစားေပးရမည္ ဆိုတာမ်ိဳး..။ ဒါကၾကေတာ့ Beneficiary Selection မွာပါတဲ့ သတ္မွတ္စံေတြ criteria ေတြဘယ္လိုတည္ေဆာက္သလဲေပၚမူတည္သြားေတာ့တာ..။ အဲဒီအခါမွာ ခြဲျခားဆက္ဆံတယ္ဆိုတာ အလိုလိုျဖစ္သြားေရာ...။

ေနာက္တစ္ခုက power structure လို ့ေျပာရမယ့္ စီမံခန္ ့ခြဲမွဳအဆင့္ေတြမွာ အေပၚက လူေတြရဲ ့ေပၚလစီေပါ့..။ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ ့ေတြမွာ အေရးပါတဲ့ ေနရာက ႏိုင္ငံျခားသားေတြပဲရတာ...။ အဲလိုလူေတြက ေမာင္းေတာတို ့လို ရုံးေတြမွာဆိုရင္.. တကယ့္အာဏာရွိဆုံး တရုံးလုံးကိုေမာင္းႏွင္တဲ့သူေတြပဲ..။ သူတို ့ ရုံးကို အလုပ္လုပ္ဖို ့ေရာက္တာနဲ ့ ကုလားေတြက ပိုင္ေအာင္ေပါင္းထားလိုက္ေတာ့တာပဲ..။.နဂိုရွိရင္းစြဲ ကိုင္းညႊတ္မွဳနဲ ့ဆိုေတာ့ အမ်ားၾကီးလြယ္သြားတာေပါ့ေလ...။ အဲ..လက္ေအာက္ငယ္သားေတြဆိုတာလည္း beneficiaries must be employees ဆိုတဲ ့ေပၚလစီနဲ ့သြားတာ..။ ဒိလိုနဲ ့ဒီ ကုလားေတြက ၀န္ထမ္းျဖစ္လာေရာ...။ ဘာသာစကားလိုအပ္မွဳအရ သူတို ့ကသာလွ်င္ တကယ့္ ကြန္ျမဴနတီနဲ ့ပဲထိေတြ ့ရတာဆိုေတာ့...ရခိုင္ကို ကူညီတယ္ဆိုတာ ကုလားေပးတာက်န္မွ ရတာမ်ိဳးျဖစ္လာတယ္..။ ရခုိင္က ဒုကၡသည္မဟုတ္ေတာ့ အျမဲတမ္းလည္းေပးလို ့မရျပန္ဘူး..။ ဘတ္ဂ်က္မွာက သတ္မွတ္ျပီးသား..။

ဒီလိုနဲ့ ဘုတ္က်ီးေျမွာက္ က်ိးဘုတ္ေျမွာက္နဲ ့ခြဲျခားဆက္ဆံမွဳဆိုတာ ေပၚလစီလာျဖစ္တာပဲ.....။ မန္းဒိတ္မွာကို က to safe-guard the welbeing of refugees ဆိုျပီး တခါတည္း positive discrimination က ပါျပီးသားကိုး..။ ...အျခား INGO ေတြမွာလည္း ဒီတိုင္းရွိေနတတ္တာ..။.အထူးသျဖင့္ ဘာသာေရးအေျခခံ အဖြဲ ့ေတြမွာ သူ့ဘာသာ၀င္မွ အလုပ္ခန္ ့ဖို ့ Short-list ကတည္းက ေဖၚမေျပာေပမယ့္..ကန္ ့သတ္ထားလိုက္ျပီးသား..။ ဒါေပမယ့္ နာဂစ္မွာေတာ့ ဒီ Faith Based Organization ေတြက ဒုကၡသည္ေတြကို ကူညီရာမွာ ေတာ့ ခြဲျခားဆက္ဆံမွဳ မရွိသေလာက္ပါပဲ..။ အျခားမွာဆိုရင္ေတာ့…ကုလ လိုေနရာမ်ိဳးမွာကလည္း ဆရာေမြးတပည့္ေမြးေတြက Internal Politics အေနနဲ ့ရွိေနတတ္တာပဲ…။..နဲတာမ်ားတာကြာတာပဲရွိတယ္....။ ေတာင္အာရွသား ေတြ (အႏိၵယ၊ နီေပါ) အစရွိသျဖင့္ ၾကီးစိုးလြန္းလို ့ကုလားသမဂၢ လို ့ေတာင္ နာမည္ ေျပာင္ေခၚၾကေလရဲ ့….

ဒီလို ဟာေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို ့ၾကေတာ့ အစိုးရနဲ ့မဆိုင္ျပန္ဘူး..။ လုပ္လို ့လည္းမရဘူး…။.အဲ ခပ္မာမာခပ္တင္းတင္း အစိုးရဆိုရင္ေတာ့ ျပည္တြင္း ႏိုင္ငံေရး၀င္ရွဳပ္မွာကို ကာကြယ္ဖို ့အတြက္ ဘယ္သူက ဘာေျပာေျပာ ကိုင္တာပဲ..။ ဥပမာ..ပူတင္ ၾကီးက INGO ေတြရဲ ့ေငြေၾကးစီးဆင္းမွဳေတြ နဲ ့လုပ္ငန္းလည္ပတ္မွဳကို ထိန္းခ်ဳပ္စစ္ေဆးႏိုင္မယ့္ဥပေဒျပ႗ာန္း တာပဲ..။ ဘာ လူ ့အခြင့္အေရး မွ ဘာမွ လာမျပာနဲ ့ မာမာပဲ..။ ဒါေပမယ့္လည္း… ခုလို ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ ့အစည္းေတြ ကို အစိုးရက ႏိုင္ငံေရးအရ ျပႆနာရွဳပ္လြန္းလို ့တတ္ႏိုင္ရင္ လက္မခံခ်င္ေပမယ့္လည္း စီးပြားေရးအရက ႏိုင္ငံျခားေငြစီး၀င္လာမယ့္လမ္းေၾကာင္းအရင္းအျမစ္အျဖစ္ လက္ခံရတာပဲေလ...။ ေနာက္တစ္ခ်က္က ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးအသိုင္းအ၀ိုင္းမွာ သူတို ့ကို လက္ခံထားေတာ့ ႏိုင္ငံတကာမွာ မ်က္ႏွာရတာလည္းပါတာေပါ့...စသျဖင့္ ေကာင္းကြက္၊ဆိုးကြက္ေတြေတာ့ရွိတာပဲ..။

ဘာပဲေျပာေျပာ..ႏိုင္ငံတစ္ခု လူ ့အဖြဲ ့အစည္းတစ္ခုကို..ေအာက္ေျခကေန စေျပာင္းလဲဖို ့ bottom-up approach ဆိုရင္ ဒီလို အဖြဲ ့ေတြက မရွိမျဖစ္ေပါ့.။ အကဲဒမစ္စကားနဲ ့ေျပာရရင္..ရပ္ရြာအေျချပဳဖြံ ့ျဖိဳးမွဳ community-based development / grass-root development မွာ ဒီလို အစိုးရမဟုတ္တဲ့အဖြဲ ့ေတြ၊ ရပ္ရြာအေျချပဳအဖြဲ ့ေတြ မပါဘဲ ဘယ္လိုမွမျဖစ္ႏိုင္ဘူး..။ အားေကာင္းေမာင္းသန္ လုပ္ႏိုင္ကိုင္ႏိုင္ စီမံခန္ ့ခြဲႏိုင္ဖို ့ပဲလိုတာ..။ Decentralization ကိုဖန္တီးႏိုင္ဖို ့နဲ ့Development as Social Change ျဖစ္ေစဖို ့မွာ ဒီအဖြဲ ့ေတြဟာ မရွိမျဖစ္ပါ..။