ဇန္န၀ါရီလထုတ္ ဒီမိုကေရစီဂ်ာနယ္ (JOD) မွာ အသြင္ကူးေျပာင္းေရး ပါရာဒို္င္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ကမၻာ႔ထိပ္တန္း ႏိုင္ငံေရးသိပံပညာရွင္ေတြ ၀ို္င္းေဆြးေႏြးထားပါတယ္။ အဲဒီမွာ ဖရန္စစ္ ဖူကူယားမားက “ကြ်န္ေတာ္တို႔ဟာ အရပ္ဘက္လူ႔အဖဲြ႔အစည္းကိုပဲ အာရံုစိုက္လြန္းၿပီး၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြအေပၚမွာ သိပ္အေလးအနက္မထားၾကဘူး၊ ဒီမိုကေရစီလိုလားတဲ႔ အတိုက္အခံအုပ္စုေတြကို စနစ္တက်အုပ္ခ်ဳပ္မႈနည္းလမ္းေတြ တတ္ကြ်မ္းလာေအာင္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ မ်ားမ်ား မကူညီႏိုင္ေသးဘူး” လို႔ ေျပာထားပါတယ္။
ေနာက္ ဖူကူယားမားက ဒီမိုကေရစီကို ရခ်င္ရင္၊ မျဖစ္မေန ျဖတ္သန္းရမယ္႔ အဆင္႔ သံုးဆင္႔ ရွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ “ပထမ၊ အာဏာရွင္အစိုးရေဟာင္းကို ဖယ္ရွားပစ္ဖုိ႔ ကနဦး လူထုလွႈပ္ရွားမႈေတြ (initial mobilization) လုိပါတယ္။ ဒုတိယ၊ လြတ္လပ္မွ်တတဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပႏိုင္ၿပီး၊ အဲဒီကေန ႏိုင္ငံေရးပါတီ ဘယ္လို စည္းရံုးတည္ေထာင္မလဲ ဆိုတာ သင္ယူရမယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲလွႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္မႈေတြကို လုပ္ႏိုင္တာဟာ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြပဲ ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင္႔ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ တည္ရွိေနရတာျဖစ္ၿပီး၊ အဲဒီလုပ္ငန္းေဆာင္တာကို အရပ္ဘက္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြက အစားထုိး မယူႏိုင္ဘူး။
တတိယ၊ေရြးေကာက္ပြဲကို ျဖတ္ၿပီးေနာက္ ဒီမိုကေရစီနည္းက် ေရြးခ်ယ္ခံ အစိုးရသစ္ျဖစ္ၿပီ ဆိုရင္၊ ျပည္သူ႔၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းေတြ (public services and public goods) လုပ္ေပးႏိုင္စြမ္းရွိရမယ္။ အဲဒါဟာ ျပည္သူေတြ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကေန ေမွ်ာ္လင္႔ထားတဲ႔ အရာေတြ။ သို႔ေသာ္ ဒီမုိကေရစီအေရး လႈပ္ရွားၾကသူေတြဟာ ပထမအဆင္႔ကို စြမ္းႏိုင္ေပမဲ႔၊ ဒုတိယနဲ႔ တတိယအဆင္႔ေရာက္ရင္ ရႈတ္ေထြးအူလည္သြားၾကတယ္” လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။
ပါေမာကၡ ဆင္မ်ဴရယ္ ဟန္တင္တန္ ကလည္း “ေက်ာင္းသားေတြနဲ႔ လူငယ္ေတြဟာ အဖြဲ႔အစည္းဆိုင္ရာ လုပ္ငန္း တာ၀န္ေတြကို စိုးရြံ႕ၾကတယ္။ သူတို႔ဟာ ဆႏၵျပပြဲေတြ၊ လမ္းေပၚလႈပ္ရွားမႈေတြကို စုစည္းလႈပ္ရွားႏိုင္ေပမဲ႔၊ ႏိုင္ငံေရး ပါတီတစ္ခု ဖြဲ႔စည္းတည္ေထာင္ဖို႔ ထိတ္လန္႔ေနတတ္တယ္”လို႔ ေျပာခဲ႔ဖူးပါတယ္။
ပညာရွင္ႏွစ္ဦးရဲ႕ စကားေတြမွာ ဒီမိုကေရစီျဖစ္ထြန္းဖို႔ဆုိရင္ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြက အရပ္ဘက္အဖြ႔ဲအစည္းေတြထက္ ပိုအခရာက်လို႔ ႏိုင္ငံေရးပါတီ တည္ေဆာက္ေရးကို ပိုအာရံုထားသင္႔တယ္၊ ေက်ာင္းသား ႏိုင္ငံေရးသမားေတြနဲ႔ ဆႏၵျပသမားေတြဟာ ေခတ္မီ ႏိုင္ငံေရးပါတီတစ္ခု တည္ေထာင္ဖို႔ ေတြေ၀တာဟာ ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းဖို႔ ႀကိဳးစားတဲ႔ ႏိုင္ငံတိုင္းမွာ ေတြ႔ႀကံဳေနရတဲ႔ ျပႆနာျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာထားပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလည္း ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေရးပါတီတည္ေကာင္းေတြ ေပၚထြက္လာဖို႔ အခက္အခဲရွိေနတာ ေတြ႔ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ လြတ္လပ္ေရးအႀကိဳပါတီေတြကစၿပီး အကြဲအၿပဲေတြ၊ ေခ်မႈန္းခံရမႈေတြ၊ ပါတီႀကံခိုင္မႈ အားနည္းမႈေတြ၊ သက္တမ္းမရွည္မႈေတြကို ယေန႔ထိ ရင္ဆိုင္ေနရဆဲပါ။
တကယ္ေတာ႔ ဒီမိုကေရစီရဲ႕ အဓိကေမာင္းႏွင္အားဟာ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ ျဖစ္တယ္။ ဒီမိုကေရစီကို ခ်စ္ရင္ ႏိုင္ငံေရးပါတီကို တန္ဖိုးထား တည္ေဆာက္ရပါမယ္။ ပါတီမဲ႔ ဒီမိုကေရစီ (partyless democracy) ဆိုတာ မ်က္ေမွာက္ေခတ္မွာ မျဖစ္ႏိုင္တဲ႔ အေျခအေနပါ။ ပါတီမရွိ ႏို္င္ငံဟာ ပေဒသရာဇ္နဲ႔ အာဏရွင္စနစ္လႊမ္းမိုးခံရၿမဲပါ။ အၿပိဳင္အဆိုင္ ပါတီေတြမရွိတဲ႔ ႏိုင္ငံဟာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္း အင္စတီက်ဴးရွင္းဆိုင္ရာ နည္းလမ္းေတြကတဆင္႔ အေျပာင္းအလဲ မလုပ္ယူႏိုင္တဲ႔ ႏိုင္ငံျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင္႔ ဒီမိုကေရစီ ေတာ္လွန္ေရးသမားတိုင္းဟာ ႏိုင္ငံေရးပါတီ တည္ေဆာက္ေရးကို အၿမဲအာရံုစုိက္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
အနာဂတ္ ျမန္မာ႔ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြဟာ အိႏၵိယက ကြန္ဂရက္ပါတီ၊ ၿဗိတိန္က လစ္ဘာပါတီနဲ႔ ကြန္ဆာေဗးတစ္ပါတီ၊ အေမရိကန္ ဒီမိုကရက္နဲ႔ ရီပတ္ဗလစ္ကန္တို႔လို႔ ဆယ္စု ရာစုတိုင္ေအာင္ တည္ေဆာက္ထားႏိုင္တဲ႔ ပါတီေတြ ျဖစ္ဖို႔ လိုပါတယ္။ မ်ဳိးဆက္ခ်ီတည္တံ႔တဲ႔ ပါတီေတြရွိပါမွ ႏို္င္ငံမွာ ဒီမိုကေရစီ ေျခကုပ္ၿမဲပါလိမ္႔မယ္။ ဒီမိုကေရစီ လိုလားသူ ေတာ္လွန္ေရးသမားတိုင္း၊ ေက်ာင္းသားႏိုင္ငံေရးသမားတိုင္းက ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီတည္ေဆာက္ေရး လုပ္ငန္းကို ဗ်ာဒိတ္ထားေဆာင္ရြက္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အင္စတီက်ဴးရွင္း အားေကာင္းတဲ႔ ပါတီေတြရွိပါမွ အရပ္ဘက္အေပၚ စစ္ဘက္ရဲ႕ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္မႈေတြကို ေလွ်ာ႔ခ်ႏိုင္မွာပါလိမ္႔မယ္။
ဆိုရွယ္လစ္နဲ႔ ကြန္ျမဴနစ္စနစ္တို႔ဟာ ၿပိဳင္ဘက္ႏိုင္ငံေရးပါတီ၊ အတိုက္အခံေတြနဲ႔ အရပ္ဘက္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတို႔ကို ေခ်မႈန္းပစ္ပါတယ္။ စစ္အာဏာရွင္စနစ္က ႏိုင္ငံေရးပါတီမွန္သမွ် ရန္သူအျဖစ္သတ္မွတ္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ ဘယ္လို အေျခအေနရွိရွိ ႏို္င္ငံေရးသမားေတြက မ်ဳိးဆက္တိုင္းအတြက္ ေရရွည္ခံမယ္႔ ဒီမိုကေရစီပါတီ တည္ေဆာက္ေရးကို အၿမဲဦးတည္ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ရွိႏွင္႔ၿပီးသား ႏိုင္ငံေရးပါတီကိုလည္း အင္စတီက်ဴးရွင္းဆိုင္ရာ အားေကာင္းေအာင္ ၀ိုင္း၀န္းႀကိဳးပမ္းၾကရပါမယ္။ ႏိိုင္ငံေရးပါတီကသာ ေက်ာင္းသား ႏိုင္ငံေရးသမားေတြနဲ႔ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြကို ပီျပင္တဲ႔ႏိုင္ငံေရးသမားနဲ႔ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းေတြျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေပးႏို္င္မယ္။ အင္စတီက်ဴးရွင္း အားေကာင္းတဲ႔ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြရွိမွသာ ျမန္မာ႔ေျမမွာ ဒီမိုကေရစီ အစစ္အမွန္ ျဖစ္ထြန္းလာပါလိမ္႔မယ္။
ဒါေၾကာင္႔ ျမန္မာျပည္သူေတြအတြက္ ႏွစ္ေပါင္း ရာခ်ီခံမယ္႔ ႏိုင္ငံေရးပါတီတစ္ခု ႏွစ္ခု အေမြခ်န္ထားေပးႏိုင္ေရးဟာ ယေန႔ေခတ္ရဲ႕ ေတာင္းဆိုမႈနဲ႔ လိုအပ္ခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြနဲ႔ ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ သမိုင္းတန္ဖုိးကိုလည္း၊ ေႏွာင္းမ်ဳိးဆက္ေတြက တိုင္းျပည္မွာ ဒီမိုကေရစီပါတီေကာင္း တစ္ခု တည္ေဆာက္ေပးႏိုင္မႈ ရွိမရွိနဲ႔ ဆံုးျဖတ္ၾကပါလိမ္႔မယ္။
ရဲျမင္႔ေက်ာ္
မဇၥ်ိမ ေန႔စဥ္သတင္းစာ၊ အတြဲ ၃၊ အမွတ္ ၃ (၃ ၊ ၃၊ ၂၀၁၄)