ပထမ လုိလားခ်က္က သိျပီးျဖစ္တဲ့ ဒီမုိကေရစီ႐ရွိေရး ျဖစ္ျပီး ဒုတိယေမ်ွာ္လင့္ခ်က္က မိမိတုိ႔ရဲ့ ဆုိးဝါးညံ့ဖ်င္းေနတဲ့ လူမူ႔စီးပြားတုိးတက္ ျမင့္မားေရး ျဖစ္ပါတယ္။
ျပည္သူတုိ႔ရဲ့ ဒုတိယလုိလားခ်က္ ျပည့္ဖုိ႔ဆုိရင္ အေျခခံအက်ဆုံး လုိအပ္ခ်က္က မွီတငိးေနထုိင္တဲ့ ႏုိင္ငံေတာ္ အရည္အေသြးေကာင္းေတြ ပုိင္ဆုိင္ေနဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္။ႏုိင္ငံေတာ္ရဲ့ အရည္အေသြး ေကာင္းျခင္း မေကာင္းျခင္းကုိ ဘာအရာေတြနဲ႔ ေပတံတုိင္းသလဲဆုိရင္ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ဟာ အက်င့္ပ်က္ျခစားမူ႔ ဘယ္ေလာက္ရွိသလဲ အဂတိလႈိက္စားမူ႔ ဘယ္အတုိင္းအတာလႊမ္းမုိးေနသလဲ
အရွင္ေမြး သူေကာင္းျပဳစနစ္ လက္သင့္ရာစားေတာ္ေခၚ စနစ္ ဘယ္ေလာက္ အျမစ္တြယ္ေနသလဲ ဆုိတဲ့ အခ်က္ေတြနဲ႔ တုိင္းတာၾကပါတယ္။
အဲဒီေပတံေတြနဲ႔
ဒီမုိကေရစီနဲ႔ႏုိင္ငံေတာ္ အရည္အေသြး စာအုပ္ေရးသားျပဳစုသူ ပါေမာကၡဖရန္စစ္ဖူကူယားမား ကေတာ့ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံ အရည္အေသြး ညံ့ဖ်င္းရျခင္းမွာ လစ္ဟာခ်က္ ၃ ရပ္ရွိတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
ဂရိ အီတလီ ဂ်ာမဏီ စတဲ့ ေလးႏုိင္ငံကုိ ေလ့လာျပီး ေရးသားထားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ပထမ လစ္ဟာခ်က္က စံေတာ္ဝင္စက္မူ႔ႏုိင္ငံ ထူေထာင္ေရး အခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။
ဂရိနဲ႔အီတလီႏုိင္ငံတု
ဒါ့အျပင့္ ျမဳိ႕ျပျဖစ္ထြန္းလာမူ႔ ဒီမုိကရက္တစ္မဲေပးခြင့္မ်ား က်ယ္ျပန္႔လာမူ႔ စတာေတြကလည္း ဂရိနဲ႔အီတလီတုိ႔ရဲ့ ႏုိင္ငံေတာ္ အရည္အေသြးကုိ ညံ့ဖ်င္းေစပါတယ္။
ဆက္စပ္အေၾကာင္းအရင္းကေတာ့ စီးပြားေရးသစ္နဲ႔ တည္မွီျပီး လူလတ္တန္းစား ေပၚထြန္းလာျခင္း မရွိတဲ့အတြက္ ႏုိင္ငံသားတုိရဲ့ အလုပ္အကုိင္ဟာ အစုိးရအလုပ္မွာ အလုပ္လုပ္ႏုိင္ဖုိ႔ပဲ ေရြးစရာရွိလာပါတယ္။တဖန္ ႏုိင္ငံေရးပါတီတုိ႔ကလည္း မဲႏုိင္ေရးအတြက္ မိမိပါတီေရြးေကာက္ပဲြမွာ အႏုိင္ရရင္ အလုပ္ေပးမယ္ဆုိျပီး မက္လုံးနဲ႔ မဲဆြယ္လာၾကပါတယ္။ႏုိင္ငံေရး႔ အဆက္အသြယ္ရွိမွပဲ အလုပ္ရရွိျပီး ဘဝတက္လမ္းကုိ ေတြ႔ရွိႏုိင္ရာကေန စျပီး လက္သင့္ရာစားေတာ္ေခၚစနစ္ ၾကီးမား က်ယ္ျပန္႔လာပါတယ္။
အရည္အခ်င္းထက္ အဆက္အသြယ္က ပုိအေရးၾကီးတယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္က ႏုိင္ငံေတာ္ အရည္အေသြးကုိ က်ဆင္းေစတဲ့ အေၾကာင္းတစ္ခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။
ဒုတိယလစ္ဟာခ်က္က ယဥ္ေက်းမူ႔ဆုိင္ရာ အခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္ဆုံးလစ္ဟာခ်က္ကေတာ့ ေခါင္းေဆာင္မူ႔ဆုိင္ရာ အခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။
အီတလီမွာ အေမရိကရဲ့ ရုစဗဲလ္ ဝီလ္ဆင္လုိ ေခါင္းကုိင္ဖခင္မ်ဳိး မ႐ွိခဲ့ပဲ ဘလူစကုိနီလုိေခါင္းေဆာင္မ်ဳိး ရရွိခဲ့တာဟာလည္း ႏုိင္ငံေတာ္အရည္အေသြး က်ဆင္းရျခင္း အေၾကာင္းတစ္ရပ္ ျဖစ္လာပါတယ္။
ႏုိင္ငံတကာအဖဲြ႔ေတြရဲ့ ညႊန္ကိန္းေတြအရ ေအာက္ဆုံးက စေရတြက္ရင္ ထိပ္တန္းအဆင့္မွာ ရွိတဲ့ ျမန္မာတုိ႔ရဲ့ ႏုိင္ငံေတာ္အရည္အေသြးဟာ သမုိင္းေၾကာင္းနဲ႔ ခ်ီေနျပီဆုိတာ ေလ့လာ ၾကည့္ရင္ ေတြ႔ျမင္ႏုိင္ပါတယ္။ ပုဂံေခတ္အေနာ္ရထာကေန ကုန္းေဘာင္ေခတ္ ေနာက္ဆုံးမင္းဆက္ သီေပါဘုရင္အထိ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ အုပ္စုိးခဲတဲ့ စနစ္ဟာသက္ဦးဆံပုိင္ ဘုရင္စနစ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဘုရင္တစ္ပါးကုိ နန္းခ်ျဖဳတ္ခ်ႏုိင္ခဲ့တာေတြ ရွိခဲ့ေပမယ့္လည္း ပုန္ကန္အႏုိင္ရသူေတြဟာ စနစ္ကုိေျပာင္းလဲျခင္း မရွိခဲ့ဘဲ ဘုရင္စနစ္နဲ႔ပဲ ထးီနန္းအုပ္ခ်ဳပ္ မင္းျပဳခဲ့ပါတယ္။ ဘုရင္စနစ္အရ ႏုိင္ငံေတာ္ယႏၲားရားေတြကုိ ေမာင္းႏွင္သူေတြကလည္း အရည္အခ်င္းရွိမရွိဆုိတာထက္ ဘုရင္ယုံၾကည္ရသူ အပတ္အသက္ အဆက္အႏြယ္ရွိသူေတြပဲ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ရပါတယ္။
ဒီအခ်က္ေတြကုိ ဆရာမ မၾကန္ေရးတဲ့ ကုိလုိနီေခတ္ဦး ေက်းလက္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စာအုပ္မွာ အက်ယ္တဝင့္ေတြ႔ႏုိင္ပါတယ္။
မုိးကုတ္စီရင္စုမွာ ေက်းရြာအမူ႔ထမ္းေတြကုိ ျမဳိ႕သူၾကီး သူၾကီးနဲ႔ ဆယ္အိမ္ေခါင္းလုိ႔ ေခၚေဝၚၾက ပါတယ္။သူၾကီးတုိ႔တြင္ ဘုရင္ခန္႔ သူၾကီးႏွင့္ ျမဳိ႕သူၾကီးခန္႔ ဟူ၍ ႏွစ္မ်ဳိးႏွစ္စား ရွိတယ္လုိ႔ ေရးသားေဖာ္ျပ ထားပါတယ္။ေရႊဘုိနယ္မွာလည္း သူၾကီးတုိ႔ကုိ ရုိးရာအလုိက္ ဘုရင္ကခန္႔ထား၍ ရြာအုပ္ကုိ ျမင္းဝန္ သုိ႔မဟုတ္ ျမင္းစာေရးက ခန္႔ထားတယ္လုိ႔ ေရးသားထားပါတယ္။
ဒီအခ်က္ေတြကုိ ေထာက္ရူျခင္းအားျဖင့္ ျမန္မာ့ဘုရင္စနစ္မွာ အရည္အခ်င္းထက္ အဆက္အသြယ္က အထူးအေရးပါပုံကုိ ေလ့လာေတြ႔ရွိႏုိင္ပါတယ္။ဒါ့အျပင
ဘုရင္စနစ္ရဲ့ ႏုိင္ငံေတာ္အရည္အေသြးညံ့ဖ်င္းေန
တနည္း အရည္အခ်င္းအလုိက္ ေနရာေပးအုပ္ခ်ဳပ္ေစတဲ့စနစ္ကုိ အသက္သြင္းျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ဒါေပမယ့္ အားနည္းခ်က္အျဖစ္ အစုိးရအသုံးစရိတ္ ေခ်ြတာလြန္းတာရယ္ အုပ္စုိးသူတုိ႔ရဲ့ ေစတနာ ခ်ဳိ႕တဲ့ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ထုိက္သင့္သေလာက္ ေအာင္ျမင္ျခင္း မရွိခဲ့ပါဘူး။ေနာက္ခံ ျမန္မာတုိ႔ရဲ့က်ြန္ဘဝကုိ ခါးသက္ျခင္းကလည္း အေၾကာင္းတရားတစ္ရပ္ အျဖစ္ ပါဝင္ျပီး ႏုိင္ငံေတာ္အရည္အေသြးကုိ ထိထိေရာက္ေရာက္ျမွင့္တင္ႏုိင့္မ
၁၉၄၈ လြတ္လပ္ေရးရျပီးေနာက္ပုိင္းကာလ မ်ားမွာလည္း ျမန္မာဟာ ညီေနာင္ခ်င္း ခင္းရတဲ့ျပည္တြင္းစစ္ အရြယ္မတုိင္ခင္ သားေလ်ွာခဲ့ရတဲ့ ဒီမုိကေရစီေခတ္ စတာေတြနဲ႔ လုံးျခာလုိက္ျပီး ႏုိင္ငံတည္ေဆာက္ေရးကုိ အာရုံစုိက္ၾကဳိးစား ႏုိင္ခဲ့ျခင္း မရွိခဲ့ဘဲ ဆယ္စုနွစ္အတန္ၾကာ ကုန္ဆုံးခဲ့ရပါတယ္။
၁၉၆၂ခုႏွစ္မွာ ဦးေနဝင္း ဦးေဆာင္တဲ့ ျမန္မာ့ဆုိရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ ပါတီ အာဏာကုိ ထိန္းသိမ္းရ အျပီးမွာေတာ့ ႏုိင္ငံေတာ္ အရည္အေသြး ျမင့္မားေရးကုိ စြမ္းေဆာင္ႏုိင္ျခင္း မရွိဘဲ ဗ်ဴရုိကေရစီစနစ္ကုိ ဖ်က္သိမ္းကာေကာင္စီျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကုိ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ခဲ့ပါတယ္။အဲဒီ ေကာင္စီစနစ္မွာပဲ အရည္အခ်င္းထက္ အဆက္အသြယ္ရွိသူေတြ ေနရာယူႏုိင္ခဲ့ျပီး ႏုိင္ငံေတာ္လည္း ဗုန္းဗုန္းလဲက် သြားခဲ့ပါေတာ့တယ္။ေနာက္ပုိင္းကာ
အထက္ေရးသားေဖာ္ျပခဲ့တာေတြက ျမန္မာတုိ႔ရဲ့ ႏုိင္ငံေတာ္အရည္အေသြးပုိင္ဆုိင္
ဖူကူယားမားရဲ့ ေလးႏုိင္ငံသုံးသပ္ခ်က္မွာေတာ့ ျဗိတိသ်ွနဲ႔ အေမရိကတုိ႔ ႏုိင္ငံေတာ္ အရည္အေသြးျမင့္မားလာပုံကုိ ေအာက္ပါအတုိင္း သုံးသပ္ထားပါတယ္။ျဗိတိသ်ွတုိ႔ရဲ
အေမရိကတုိ႔ရဲ့ အရည္အခ်င္းအေျခခံေသာ စနစ္ကုိ ေဖာ္ေဆာင္ပုံက ျဗိတိသ်ွ တူမေယာင္နဲ႔ အနည္းငယ္ ကဲြျပားျခားနားပါတယ္။ျပဳျပင္ေျပ
ႏုိင္ငံေတာ္အရည္အေသြး ျမွင့္တင္ဖုိ႔အတြက္ လစ္ဟာခ်က္ ၃ မ်ဳိးစလုံး ပုိင္ဆုိင္ေနတဲ့ ျမန္မာ လုိ ႏုိင္ငံလုိအတြက္ ေဖာက္ထြက္ဖုိ႔ အျဖစ္ႏုိင္ဆုံး အေၾကာင္းအရာက နံပါတ္သုံး ေခါင္းေဆာင္မူ႔ အခ်က္ ျဖစ္လိမ့္မယ္။အေျမာ္အျမင္ရွိတဲ့
၂၀၁၀ေရြးေကာက္ပဲြအျပီး တက္လာတဲ့ အရပ္သားအစုိးရလက္ထက္မွာ ႏုိင္ငံေရး အကူးအေျပာင္း စီးပြားေရးအေျပာင္းအလဲ အတြန္းအတုိက္ေတြကုိ ထိန္းညွိေနရျခင္းေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေတာ္အားေကာင္းေရးကုိ အားစုိက္လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ျခင္း မရွိခဲ့တာကုိ ေတြ႔ရပါတယ္။
ဒီအတြက္ ၂၀၁၅အလြန္မွာ ႏုိင္ငံေတာ္ အာဏာကုိ ရယူလာမယ့္ မူေျပာင္း လူေျပာင္းအစုိးရသစ္ အေနနဲ႔ ႏုိင္ငံေတာ္အရည္အေသြးကုိ အားစုိက္ျမွင့္တင္ျပီး ၈၈၈၈ အေရးေတာ္ပုံက ေတာင္းဆုိထားခဲ့တဲ့ ဒုတိယလုိအင္ဆႏၵကုိ ျဖည့္ဆည္းေပးၾကပါလုိ႔ တုိက္တြန္းရင္း နိဂုံးခ်ဳပ္လုိက္ပါတယ္။
ကုိးကား မၾကန္ ကုိလုိနီေခတ္ဦး ျမန္မာ့ေက်းရြာအုပ္ခ်ဳပ္ေရး
ဖရန္စစ္ဖူကူးယားမား ေရး ဝင္းေနာင္ဘာသာျပန္
ဒီမုိကေရစီႏွင့္ႏုိင္ငံေတာ္ အရည္အေသြး