စေနသားရဲ႕ အေတြးမ်ား

က်ေနာ္ စေနသားပါ။

 ေျမာက္ဥကၠလာပ၊ သုနႏၵာ ၿမိဳ႕ပတ္လမ္းေပၚမွာ ေနပါတယ္။ ရခိုင္ ထိုင္ေတာ္မူ ဘုရားႀကီးရွိတဲ့လမ္းေပါ့။ အိမ္မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္မွာ သတၱဳတြင္း၀န္ႀကီးဌာနရဲ႔ ညႊန္ခ်ဳပ္တစ္ေယာက္ရံုးထိုင္တဲ့ “ဘူမိေဗဒႏွင့္ ဓါတ္သတၱဳ ရွာေဖြဦးဦးစီးဌာန”ရံုး၀င္းအက်ယ္ၾကီးရွိတယ္။


ဟိုးငယ္ငယ္က က်ေနာ္တို႔ေဆာ့ခဲ့၊ သြားခဲ့တဲ့ ေနရာႀကီးေပါ့။ ခုေတာ့ သိပ္မ၀င္ျဖစ္ေတာ့ပါဘူး။ ေနျပည္ေတာ္ကို မေျပာင္းရခင္က ေဆာက္သြားလိုက္တာဗ်ာ - ႏွစ္ထပ္ ရံုးအေဆာက္အဦးႀကီးေတြမ်ား နည္းလိုက္တာႀကီးေတြ မဟုတ္ပါဘူး။ အခ်ဳိ႕မ်ားဆို တစ္ေယာက္မွ သံုးမဲ့သူမရွိဘူး - အေကာင္းအသစ္ႀကီးေတြအမ်ားႀကီး။  ဒီအတိုင္း တံခါးပိတ္ထားတယ္။ၿပီးေတာ့ ေျပာင္းသြားလို႔တဲ့ ဒီမယ္ သံုးမယ့္သူ မရွိဘူး။ မဟာဗ်ဴ ဟာ မ်ားေျပာပါတယ္။  ေၾသာ္ - ၂၀၂၀ ေလာက္မွ သံုးၾကမယ္ထင္ပါရဲ႕. . . .။
ေမာင္းမရေတာ့တဲ့ ဆီဖိုးထုတ္-ျပင္ဆင္စရိတ္ထုတ္ေနတဲ့ ကားေတြ ဂိုေဒါင္တန္းရားေတြထဲမွာ အစီအရီပါပဲ။ ႏိုင္ငံေတာ္ပိုက္ဆံေတြ ကားထဲမ၀င္ပဲ အိတ္ေထာင္ထဲ၀င္ၾကဟန္တူပါရဲ႕။ ကားကေတာ့ သံေခ်းငုတ္တုတ္က ငုတ္တုတ္ပါပဲ။ လုပ္ၾကပါ။ ခ်မ္းသာတဲ့ ႏိုင္ငံကိုး . . . . .။

သစ္ပင္ပန္းမာန္ေတြကလည္း အိုးေတြ၊ အိုးေတြနဲ႔ အျပည့္ဗ်ာ။ ရံုးသာယာလွပေရး ဦးစားေပးၾကပါေပတယ္-အစီအရီပါပဲ။ သို႔ေသာ္ ပြင့္လာလည္း ၾကည့္မယ့္ ျမင္မယ့္သူက မရွိရွာၾကဘူး။ အလွျမက္ခင္းေတြ၊ ပန္းအိုးေတြ ပန္းမ်ဳိးေတြျမင္တိုင္း ပိုက္ဆံေတြပဲ စိတ္ထဲ ျမင္ေနမိတယ္။

"အသံုးမဲ့ လမ္း"

၀င္းထဲမွာ တစ္ႏွစ္ပါတ္လံုး လူဆယ္ေယာက္ထက္ ပိုမေလွ်ာက္တဲ့ အသံုးမလိုတဲ့ ပါတ္လမ္း-လမ္းမႀကီးေတြကို ကြန္ကရိ အျပည့္ခင္းထားတယ္။ က်ေနာ္ႏွစ္လံုးေပါက္ သတိထားမိသေလာက္ ကားတစ္စီးျဖတ္ေမာင္းတာ မေတြ႔ဖူးဘူး။ ဆိုင္ကယ္တစ္စီး သြားတာ မျမင္ခဲ့ရဖူးဘူး။ စေဖာက္ၿပီးကတည္းက ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ . . . ။ ဘာလုပ္ဖို႔ခင္းတာလဲ၊ ဘာျဖစ္လို႔လဲ ? ။

၀န္ထမ္းအခ်ိဳ႕ေျပာတာ ၾကားတာေတာ့ ဘတ္ဂ်က္ပိုေနလို႔ ႏွစ္ကုန္ ျပန္အပ္ရမွာစိုးလို႔ သံုးပလိုက္တာ-ခင္းတာလို႔ ေျပာၾကတယ္။ လ်ာထားၿပီးေတာင္းထားတဲ့ အေၾကာင္းအရာျပည့္မီလို႔(သို႔) မလုပ္ျဖစ္လို႔ ပိုတဲ့ေငြကို ႏိုင္ငံကို ျပန္မအပ္ခ်င္လို႔ လုပ္လိုက္တာတဲ့။ ေနာက္မွ ေတာင္းရင္ ရ-မရ က မေသခ်ာေတာ့ဘူးေလတဲ့။ အခု ရတုန္းေလး ကုန္ေအာင္ လုပ္ပလိုက္တာ - ဆိုပဲ။
ဒါခင္းဖို႔ နဂိုကတည္းက ဘတ္ဂ်က္ တင္တာဟုတ္မဟုတ္ေတာ့ က်ေနာ္လည္း မသိဘူးေပါ့ေလ။


Photo from Bullet Hla Swe

တင္ရင္လည္း ဘတ္ဂ်က္ခ်ေပးမဲ့ တာ၀န္ရွိသူ အဆင့္ဆင့္က စိစစ္သင့္တယ္။ အမွန္တစ္ကယ္ လိုမလို- ယခု ဘတ္ဂ်က္အတြင္း လို-မလို။ ယခုႏွစ္အတြင္း လို-မလိုေပါ့ဗ်ာ။ ဒီထက္အေရးႀကီးတာ ဘာမ်ားအရင္သံုးသင့္သလဲ စဥ္းစားရမယ္ေလ။ အမ်ားသူငွာ သြားလာေနတဲ့ ေခမာသီလမ္းမႀကီးကေတာ့ ခ်ိဳင့္ခြက္တစ္ခ်ဳိ႕ဟာ ဆယ္ေပထက္က်ယ္ၿပီး တစ္ေပေလာက္ျမင့္ပါတယ္။ က်ေနာ့္အိမ္မွာ အစာေၾကေဆး စားစရာမလိုပါဘူး။ အဲ့ဒီလမ္းကိုျဖတ္တိုင္း အစာေၾကပါတယ္။ မ်က္စိပိတ္ၿပီး နိမ့္လိုက္ျမင့္လိုက္ကို ကိုယ့္ကိုကိုယ္ လကမၻာေရာက္တဲ့ နီးလ္အမ္းမ္စေထေရာင္း လို႔သေဘာထားၿပီး ေန႔စဥ္ျဖတ္ပါတယ္။ ျပည္သူ႔ေန႔စဥ္ဘ၀မွာ လိုအပ္ေနတာေတြကို ခ်န္ထားၿပီး မလိုတဲ့ေနရာေတြမွာ သံုးေနတဲ့ ဌာနဆိုင္ရာ အရာရွိႀကီးေတြကို ေမးခ်င္မိတယ္။

“ ခင္ဗ်ားတို႔ အားမနာ ၾကဘူးလား? "လို႔ . . . .

ဒီလိုသာ“ ႏိုင္ငံဘ႑ာ” ေတြကို သံုးေနၾကရင္ျဖင့္ဗ်ာ-

ႏိုင္ငံ့ဘ႑ာဆိုလို႔ ေျပာရဦးမယ္ေနာ္ - ႏိုင္ငံပိုင္ေငြဆိုတာ ႏိုင္ငံသား အခြန္ထမ္းေတြအားလံုး ေခၽြးနဲ႔ရင္းၿပီး ရထားတဲ့အထဲကမွ “စား၀တ္ေနေရး” ထက္ အေရးႀကီးတဲ့ “မင္းေရး” မို႔လို႔ က်စ္ကုတ္ ေဆာင္ၾကရတာ ( ဥပမာ -အိမ္ခြန္-ေျမခြန္-စည္ပင္ခြန္-ကုန္သြယ္လုပ္ငန္းခြန္-၀င္ေငြခြန္-ယစ္မ်ဳိးခြန္-မီတာခ-ထိမ္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ခ-အမႈိက္ခြန္-စားေသာက္ခြန္-မိလႅာခြန္-ဆိုင္းဘုတ္ခြန္ - - - အို - - -ရွိရွိသမွ် အခြန္အားလံုး ေနရာလပ္မက်န္ ေပးၾကရတာဗ်။ တစ္ခါတစ္ေလ အခြန္ ႏွစ္ထပ္ကြမ္း။ သံုးထပ္ကြမ္းေတာင္ ျဖစ္ေသးတာ။ အဲ့ဒါေတြေတြးရင္း ကိုယ့္ကုိုကိုယ္ပဲ ႏိုင္ငံသားႀကီး ပီလြန္းလို႔ ဂုဏ္ယူရမလိုလို  . . . .
စဥ္းစားၾကည့္ေလ . . . အလုပ္ကရတဲ့ ၀င္ေငြကို အလုပ္သမား၀န္ႀကီးဌာနနဲ႔ ပူးေပါင္းၾကလို႔ ၀င္ေငြခြန္ ေဆာင္ၿပီးၿပီ။ က်န္တာ ကိုယ့္ပိုက္ဆံေနာ္ - - သို႔ေသာ္ -  - ဘီယာေသာက္လည္း ထပ္ေပးရတာပဲ၊ ေစ်း၀ယ္လည္း ထပ္ေကာက္တာပဲ၊ က်စ္ကုတ္စုၿပီး ကားေလး၀ယ္ေတာ့လည္း ေပးၾကရျပန္တာပဲ-ထပ္ကာထပ္ကာ -နာလိုက္တာ. . .။

မေပးရတဲ့ သူမ်ားက်ေတာ့လည္း ပိုက္ဆံေတြ ေပါလိုက္တာ၊ ဘယ္ကရလို႔ရမွန္း ဘယ္သူမွမသိဘူး။ ဘဏ္ေတြအပ္ၾက၊ ထုတ္ၾက၊ လႊဲၾက၊ ၀ယ္ၾက၊ ျဖဳန္းၾက၊ ကဲၾကနဲ႔ပဲ။ လည္သလိုေတာ့ လုပ္ေနၾကတာပဲ။ အဲ့ဒီၾကားတဲ့ ၀န္ထမ္းဘ၀ကသာ ႏွစ္ခါနာ. . .။ ကဲ-ထားေတာ့။

လူတစ္ဦးခ်င္း၊ ကုမၸဏီတစ္ခုခ်င္းစီလည္း အျမတ္ေငြအေပၚမွာ ေပးေဆာင္ၾကရတယ္။ အဲ့တာလည္း ၀န္ထမ္းေတြ လုပ္အားနဲ႔ ရထားတဲ့ အသီးအပြင့္ေတြပဲ။ ႏိုင္ငံအေနနဲ႔ အျခားေနရာက ရတာေတြလည္း ရွိပါလိမ့္မယ္-သို႔ေသာ္ ဒါေတြသည္လည္း တစ္ခုမဟုတ္တစ္ခုေပးဆပ္ရတာေတြပါပဲ။ ဥပမာ-သစ္ေတာေတြ ကုန္သြားတယ္-ေတာင္ေတြပါးသြားတယ္-လယ္ေတြမရွိေတာ့ဘူး-ငါးေတြကုန္သြားတယ္-ဂက္စ္ေတြ ကုန္ကုန္လာတယ္-ေရနံေတြ ရွားလာတယ္။ အေဆာက္အဦးေတြ ေရြ႕ေပးခဲ့ရဖူးတယ္။ ေနအိမ္ေတြ ဖယ္ေပးခဲ့ရဘူးပါတယ္။

“ ႏိုင္ငံ့၀င္ေငြအတြက္ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံသားေတြဟာ သဘာ၀ပါတ္၀န္းက်င္၊ လူမႈပါတ္၀န္းက်င္၊ သယံဇာတ၊ လူ႔အင္အား၊ ၀င္ေငြ၊ အသံုးစရိတ္၊ လိုခ်င္တက္မက္မႈ၊ စား၀တ္ေနေရး အမ်ားႀကီး Impact ရွိတယ္။ ခ်ဳိးၿခံခဲ့ရတယ္၊ ေခၽြတာခဲ့ၾကရတယ္။ ေပးဆပ္ထားခဲ့ရတယ္။ ဒါကို အက်ဳိးရွိရွိ သံုးဖို႔ သင့္ပါတယ္။”

ဒါက်ေနာ္ အသားလြတ္ အားလို႔ ေ၀ဖန္ေနတာလား။ မဟုတ္ပါဘူး - စဥ္းစားၾကည့္တာ-စဥ္းစားရံုေလးပဲ ရွိပါေသးတယ္။ ေ၀ဖန္တဲ့အဆင့္ မလာေသးဘူး။
ကဲ - အဲ့တာမွ ေ၀ဖန္တာလို႔ ထင္ၾကရင္လည္း အႀကံျပဳခ်က္ေလးပါ ထည့္ေပးခ်င္ပါတယ္။

“ ေ၀ဖန္မႈတိုင္းဟာ အႀကံျပဳခ်က္ပါမွ တင့္တယ္ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ မဟုတ္ရင္ အတင္းအဖ်င္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ”

စေနသားရဲ႕အႀကံျပဳခ်က္
================
(၁) ႏိုင္ငံေတာ္ တာ၀န္ရွိသူေတြအေနနဲ႔ ဌာနဆိုင္ရာက ေတာင္းတဲ့ ဘတ္ဂ််က္ေတြကို (အထပ္ထပ္) စိစစ္ၿပီးမွ ေတာင္းခံသင့္ပါတယ္။
(အဆင့္ဆင့္ သိကၡာတရားကို ေရွ႕တင္လို႔ ေဆာင္ရြက္သင့္ပါတယ္။)

(၂) စိစစ္ေသခ်ာမွ လႊတ္ေတာ္ကို တင္သင့္ပါတယ္။
(ဟိုမွာထပ္စိစစ္ရင္ ဆန္ေစ့ၾကားက စပါးခြံပေရာဂ်က္ကို ဖယ္ထုတ္ႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။)

(၃) လိုအပ္ခ်က္နဲ႔ စီမံကိန္းေတြကို ေဖာ္ထုတ္ရာမွာ ဌာနတြင္း ပညာရွင္ေတြခ်ည္းပဲ အားမကိုးပါနဲ႔။ ေလ့လာစိစစ္မႈကို အေျချပဳထားၿပီးျဖစ္ေသာ စီမံကိန္းမ်ားကိုသာ ေဆာင္ရြက္သင့္ပါတယ္။
(သူတို႔ထဲက အခ်ဳိ႕က သူတို႔စားဖို႔ လုပ္ကြက္ရွာတတ္ၾကပါတယ္။)

(၄) စိစစ္သူေတြကလည္း  ေရတို-ေရရွည္ဆိုတာကို ခြဲျခားၿပီး အေရးအႀကီးဆံုး အျဖစ္သင့္ဆံုး ကိစၥကို အရင္ေဆာင္ရြက္သင့္ၿပီး လတ္တေလာ မလိုအပ္တာေတြကို ေလွ်ာ့ရပါမယ္။
(ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ေသခ်ာမွန္ကန္ေရးဆိုတာ ရရွိတဲ့ အခ်က္အလက္ေပၚ မူတည္ပါတယ္။ အခ်က္အလက္ေကာင္းရေအာင္ ႀကိဳးစားပါ။)

(၅) ျပင္ပ Third Perty အေရာင္ကင္းတဲ့ အဆင့္မီ သုေတသနအဖြဲ႔အစည္းေတြကို ေနရာေပးပါ။ သူတို႔ အႀကံျပဳခ်က္ကို အေလးထားပါ။ သူတို႔တင္ျပတဲ့ စီမံကိန္းေတြကို ဌာနက တင္တဲ့ စီမံကိန္းလ်ာထားခ်က္နဲ႔ တိုက္ဆိုင္စိစစ္ေစလိုပါတယ္။ အက်ဳိးရွိႏိုင္ပါတယ္။

(၆) အစိုးရဌာနတိုင္းရဲ႕ Intermediate Administrate Level Person တိုင္းကို အရည္အေသြးႏွင့္ စိတ္ဓါတ္ကို ျမွင့္တင္ ျပဳ ျပင္ပါ။
(ျမန္မာႏိုင္ငံ အေရြးေႏွးေနတာ အဲ့ Level ေၾကာင့္ပါ။ သူတို႔ မလိုက္ႏိုင္လို႔ (သို႔တည္းမဟုတ္) မလိုက္လိုလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။)

(၇) ဌာနတြင္း ၀န္ထမ္းေတြကို အားေပးပါ။ ေကာင္းရင္ ခ်ီးမြမ္းပါ။ ရာထူးတိုးေပးပါ။ မွားရင္ အေရးယူပါ။ ေလ်ာ္ခိုင္းပါ။ ႏႈတ္ထြက္သင့္ရင္ ႏႈတ္ထြက္ပါေစ။
( အစာ၀လို႔ “မွိန္း”ေနတတ္တဲ့ လူေဟာင္းေတြကို တင္းေနတဲ့ လုပ္ခ်င္ကိုင္ခ်င္စိတ္ေတြ အျပည့္နဲ႔ ဘြဲ႔ရၿပီးသား ၀န္ထမ္းေလာင္းေတြ  ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ပံုေနပါတယ္။)

(၈) ၿပီးေျမာက္ၿပီးသား စီမံကိန္းတိုင္းကို သီးျခားလြတ္လပ္တဲ့ Inspection Teams မ်ားဖြဲ႔ၿပီး စစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။
( ဌာနတြင္း စစ္ေဆးေရးအဖြဲ႔မ်ားက ေပါင္းစားတတ္ၾကပါတယ္။ အေျဖမွန္မထြက္တတ္ပါ။ ျပင္ပ Inspection အဖြဲ႔မ်ားကို တန္ရာတန္ဖိုးေပး၍ ပူးတြဲ တာ၀န္ေပးသင့္လွပါတယ္။ ပိုက္ဆံပိုကုန္မယ္ မထင္ပါနဲ႔၊ စစ္ေဆးျခင္းဟာ  လုပ္သမွ်ထဲမွာ အေရးအႀကီးဆံုးကိစၥ ျဖစ္ပါတယ္။)

(၉) ျပဳ ျပင္ထိမ္းသိမ္းမႈကို စကတည္းက စားရိတ္တြက္ခ်က္ထားၿပီး အေလးထားေဆာင္ရြက္သင့္ပါတယ္။
(အဲ့ဒီအပိုင္း အားနည္းလို႔ ႏွစ္ခါသံုးခါ ျပန္ျပန္လုပ္ေနရတာေတြ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အမ်ားႀကီး ဆံုးရႈံးေနပါတယ္။ ဥပမာ - လမ္းေတြဆို ႏိုင္ငံတကာမွာ အႏွစ္ႏွစ္ဆယ္ေလာက္ သက္တန္းခံပါတယ္။ ၀မ္းနည္းစရာပါပဲ - က်ေနာ္တို႔ ဆီမွာေတာ့ လမ္းတစ္လမ္းကို ဆယ္ႏွစ္အတြင္း အခါသံုးဆယ္ ျပန္ခင္းလိုက္ရပါတယ္။ ျပန္ပ်က္ပါတယ္-ဆီေတြကုန္ပါတယ္-ေက်ာက္ေတြကုန္ပါတယ္-ကတၱရာကုန္ပါတယ္-လူေတြေတာ့ ဗိုက္ႀကီးေတြ ပိုပိုပူပူ လာတာ သတိထားမိပါတယ္။)

(၁၀) “ဌာန”တည္ရွိေနျခင္းသည္ ျပည္သူအတြက္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဌာနအက်ဳိးႏွင့္ ျပည္သူအက်ဳိးဆိုလွ်င္ ဘယ္ဟာကို ပဓာန ျပဳရမည္ကို သိႏွင့္ၿပီး ျဖစ္ရပါမယ္။ ျဖစ္ႏိုင္လွ်င္ ဘံုအက်ဳိးစီးပြားတူရပါမယ္။
( “ဌာန” ဆိုသည့္ စကားလံုးျဖင့္ ျပည္သူကို ကိုင္ကိုင္မေပါက္ပါႏွင့္။)

(၁၁) ႏိုင္ငံ့၀န္ထမ္းဆိုသည္မွာ ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ျပည္သူရဲ႕ အက်ဳိးကို ထမ္းရြက္ၾကေသာ တန္ဖိုးရွိသည့္ ေလးစားေလာက္ဖြယ္ ပုဂၢိဳ လ္မ်ားအျဖစ္ စံျပဳထိုက္ေအာင္ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ပါ။
( တစ္ခ်ဳိ႕ကေတာ့ ယခုကတည္းက ေလးစားေလာက္ဖြယ္ စံျပ ပါရွိၾကပါတယ္။ အမ်ားကေတာ့ စိတ္ပ်က္ဖြယ္ျဖစ္ေနပါတယ္။)

အခုက်ေနာ္ေတြးခဲ့ေရးခဲ့တာေလးေတြက အျပစ္ျမင္တဲ့သေဘာထက္ ေကာင္းေစခ်င္လို႔ေရးတာလို႔ သေဘာေပါက္ေပးၾကပါ။
ျပည္သူထဲက ျပည္သူတစ္ေယာက္ရဲ႕ လိုလားမႈမ်ားျဖစ္ပါတယ္။ အေတြးမွားရင္လည္း က်ေနာ့္ အားနည္းခ်က္ပါပဲ။

ႏိုင္ငံကိုလည္း ေကာင္းေစခ်င္ပါတယ္. . . .။
ခင္ဗ်ားတို႔ကုိလည္း ေကာင္းေစခ်င္ပါတယ္ . . . ။
အားလံုးကိုလည္း ေကာင္းေစခ်င္ပါတယ္ . . .။

အဲ. .
က်ေနာ္လည္း ေကာင္းေကာင္းေနခ်င္ပါတယ္။
======================


စေနသား
(Sept 12, 2014)