ဗုဒၶဘာသာ၀င္လုိ႔ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိခံယူထားသူေတြ အတြက္ ကုိယ္ေတြ႔ႏွင့္ယွဥ္ေသာအေတြ႔ အႀကဳံေလးေတြေ၀မွ် ခ်င္ပါတယ္။
က်ြန္ေတာ္နားလည္ထားခ်က္အရဆုိရင္ ဗုဒၶ ဘုရားရွင္ဟာ ႆာသနာတစ္ခုထူေထာင္တယ္ ဘာသာတစ္ခု တည္ေထာင္တယ္ လုိ႔အမ်ားသိထားၾကေပမယ့္ ဒီထက္ပုိေလးနက္ေသာ အေၾကာင္း အရာေတြ ရွိပါတယ္ ဘုရားေဟာသုတၱံေတြ မွာ ပါေလ့ရွိေသာ ဆုံးမစကားမ်ားအရ ဘုရားရွင္အရင္ ပြင့္ေတာ္မူျပီးေသာ ေနာင္ေတာ္ ဘုရားတုိ႔သည္လည္း ထုိသုိ႔ေဟာေတာ္မူအပ္သည္ျဖစ္သည္ ဟုထည့္သြင္းေဖၚျပထားျခင္းမ်ဳိးရွိပါတယ္ ဆုိလုိရင္း ကေတာ ့ဗုဒၶဘုရားေဟာတရားမ်ားသည္ ယခုမွ တီထြင္ေဟာၾကားျခင္း မ်ဳိးမဟုတ္ပဲ ကမာၻတုိင္းကမာၻတုိင္းပြင့္ေတာ္ မူခဲ့သည့္ ဘုရားရွင္ အဆက္ဆက္ ထပ္တူထပ္မွ် ေဟာေဖၚညြန္ျပဆုိ ဆုံးမထားခဲ့ေသာ အဆုံးအမမ်ားလုိ႔ ဆုိလုိျခင္းျ ဖစ္ ပါသည္။
ဘာေၾကာင့္ထပ္တူညီရသလဲဆုိေသာ အေၾကာင္းျပခ်က္ ရွိပါတယ္ ဘုရားရွင္တုိ႔၏ ဆုိဆုံးမခ်က္မ်ား က်င့္ႀကံအားထုတ္မွဳမ်ား သည္ သာမန္လူသားတုိ႔ႀကံစီ အားထုတ္ ေတြးေခၚယုံမွ် ႏွင့္ ရရွိလာ ေသာ ဒႆနမ်ား မဟုတ္ၾကပဲ ေလာကႀကီး တြင္ျဖစ္/ပ်က္ေနေသာ သဘာ၀တရားႀကီး၏ လွ်ဳိ႕၀ွက္ခ်က္မ်ားကုိ အဖန္တလဲလဲ က်င့္ႀကံဆည္းပူးျဖည့္ဆည္းအားထုတ္ျခင္းမွ ေတြ႔ရွိ ေဖၚထုတ္ထား ျခင္းျဖစ္ေသာေၾကာင့္သာ ထပ္တူ ထပ ္မွ်ုျဖစ္ေန ရျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
ဒါေၾကာင့္ဗုဒၶဘာသာကုိေလ့လာလုိက္စားေတာ့မယ္ဆုိရင္သာမန္ ဒႆနေတြကုိေလ့လာတဲ့အျမင္ ေလာက္နဲ႔စူးစမ္းမယ္ဆုိအႏွစ္သာရ ကုိရွာေတြ႕မွာမဟုတ္သလုိ ဆုံးခန္းတုိင္မွာလည္းမဟုတ္ပါဘူး ဗုဒၶဘာသာမွာလည္းက်ြန္ေတာ္တုိ႔ေက်ာင္းသင္ခန္းစာေတြသင္သလုိ စာေတြ႔ လက္ေတြ႔ ႏွစ္မ်ဳိး သင္ယူရပါတယ္ လက္ေတြ႕မပါတဲ့စာေတြ႔ဟာအမွန္တကယ္မခံစားရသလုိ စာေတြ႔ သီအုိရီဥာဏ္ ပညာ၏ထိန္းေၾကာင္းမွဳမပါရင္ လုပ္သာလုပ္ျပီး အက်ဳိးသက္ေရာက္မွဳရွိသင့္သေလာက္ရွိမလာပါဘူး ဥပမာအားျဖင့္ ဗုဒၶဘာသာျဖစ္လာျပီဆုိရင္ ကံ ႏွင့္ ကံ၏အက်ဳိး ကုိယုံၾကည္ ရမယ ္ဆုိတာ အားလုံး အလြယ္တကူသိနုိင္ၾကပါတယ္ ကံ ႏွင့္ ကံ၏အက်ဳိးလုိ႔ဆုိလုိက္တာနဲ႔ အားလုံးက ေကာင္းတာလုပ္ရင္ ေကာင္းတာျဖစ္မယ္မေကာင္းတာလုပ္ရင္မေကာင္းတာျဖစ္မယ္ ကုိယ္ျပဳေသာကံကုိယ္သာခံ သတၱ၀ါ တစ္ခုကံတစ္ခု စသျဖင့္ေယဘုယ်ဆန္ေသာ သီအုိရီမ်ားကုိသာအေပၚယံေၾကာ ကုိသာသိတတ္ၾကပါတယ္ တကယ္ေတာ့အေသးစိတ္အားျဖင့္ ကံ ဆုိသည္မွာအဘယ္နည္း ကံေျမာက္ေစရန္မည္သုိ႔အားထုတ္ရ မည္နည္း ကုသိုလ္ကံ ကားမည္သုိ႔ အကုသုိလ္ကံကားမည္သုိ႔ အေသးစိတ္သိရွိထားရန္လု္ိအပ္ပါသည္ ထုိ႔အတူကံ၏အက်ဳိးေပးပုံ သည္ ရုိးရွင္းလွသည္မဟုတ္ပဲ ထူးျခားဆန္းၾကယ္လွသျဖင့္ ဘုရားရွင္မွလဲြ လုိ႕က်န္ပုဂၢဳိလ္မ်ားႀကံစည္ေတြးေတာရန္ ခက္ခဲေၾကာင္းက်မ္းဂန္မ်ားမွာဆုိပါတယ္ ။
သုိ႔ေသာ္လည္းသာမန္လူတုိ႔နားလည္နုိင္ေသာကံ၏အက်ဳိးေပးပုံမ်ားကုိ သုတၱံေတြမွာထည့္သြင္း ေဟာၾကားျခင္းျဖင့္ ဥပမာေပးညြန္ျပခဲ့သလုိ အဘိဓမၼာက်မ္းထဲမွာလည္း စိတ္ ေစတသိတ္တုိ႔ အေၾကာင္း ေဇာစိတ္မ်ားအေၾကာင္းအေသးစိတ္ခဲြျခမ္းစိတ္ျဖာျပကာ ကံအက်ဳိးေပးပုံ ေပးနည္း မ်ားကုိ ေဟာျပခဲ့ပါတယ္။ သာမန္လူေတြေတြးေနသလုိေကာင္းတာလုပ္ရင္ေကာင္းတာျဖစ္တယ္ဆုိေပမယ့္ ဘုရားဖူးသြားတဲ့လူေတြကားေမွာက္ေသတာရွိျပီး ၀က္သတ္ေရာင္းတဲ့လူ အရက္ကုမၸဏီေတြခ်မ္းသာလာ တာဘာ့ေၾကာင့္လည္းဆုိတာမ်ဳိးေတြသံသယ၀င္စရာျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ကံဟာျပဳျပဳခ်င္း အက်ဳိးေပးနုိင္ တဲ့အေျခအေနမ်ဳိး ကုိက္ညီရန္ အခြင့္အလမ္းနည္းပါတယ္ ဘုရားရဟႏၱာလုိ ပုဂၢဳိလ္မ်ဳိးစ်ာန္၀င္စားရာမွ ထေျမာက္တဲ့အခ်ိန္မ်ဳိး လွဳဖြယ္၀တၳဳ၏စင္ၾကယ္မွဳ လွဳသည့္ပုဂၢဳိလ္သဒၶါတရားအရ ဒိဌဓမၼအက်ဳိးေပး တာပါ က်န္ေသာျပဳသည့္ကံမ်ားဟာ အေျခအေနအလုိက္ရက္လႏွစ္ ေနာင္တမလြန္ေတြမွပဲ စိတ္ေန စိတ္ထား (ေဇာစိတ္ေတြ)ေပၚမူ တည္ျပီးအက်ဳိးေပးပါတယ္ အက်ဳိးေပးတဲ့ေနရာမွာ ဆပြားအက်ဳိးေပး တာရွိသလုိေလ်ာ့နည္းအက်ဳိးေပးတာလည္းရွိပါတယ္။ ေရွ႕ဘ၀ကုသုိလ္ႏွင့္ဒီဘ၀ကုသုိလ္ေရာျပြမ္းျပီး အက်ဳိးေပးတာမ်ဳိးရွိနုိင္ သလုိ ကုသုိလ္ႏွင့္အကုသုိလ္ အားျပဳိင္ျပီးအနည္းအမ်ားကုိလုိက္ျပီး လႊမ္းမုိးမွဳ ရွိျပီး ခံရသက္သာတာ ပုိရတာမ်ဳိးလည္းရွိနုိင္ပါသတဲ့။
ဒီေနရာမွာေျပာစရာရွိပါတယ္ ဗုဒၶဘာသာကုိကုိးကြယ္မွ ဒီ ကံ ႏွင့္ ကံ၏အက်ဳိးကုိခံစားရမွာ လား ဘာသာျခားကုိးကြယ္သူေတြေရာ အက်ဳိးမခံစားရဘူးလားေမးစရာရွိပါတယ္။ သဘာ၀တရားႀကီး ၏စီမံရာျဖစ္သျဖင့္ သတၱ၀ါအားလုံး (၃၁)ဘုံက်င္လည္ရာလူနတ္ျဗဟၼာ တိရိစာၦန္ ျပိတၱာအသူရကာယ္ အားလုံးခံစားရျပီး အက်ဳိးသက္ေရာက္မွဳရွိပါတယ္ ဗုဒၶဘာသာလုိ႕အမည္မတတ္ပဲ က်င့္ႀကံေနတဲ့လမ္း စဥ္သာဘုရားေဟာႏွင့္ ညီခဲ့တူခဲ့လ်င္ ေအာက္ဆင့္ျဗဟၼာ႔ဘုံအထိ စ်ာန္ရပုဂၢိဳလ္အထိေရာက္နုိင္ပါတယ္ နိဗၺာန္ရဖုိ႔သာ ရတနာသုံးပါးကုိ ၾကည္ညုိသဒၶါမရွိတဲ့အတြက္ မျဖစ္နုိင္တာပါ။ ဆုိလုိခ်င္တာက သဘာ၀တရားႀကီး၏အက်ဳိးအျပစ္မ်ား ကုိလူမ်ဳိးဘာသာမေရြးခံစားနုိင္ေၾကာင္းဆုိထားခဲ့ပါတယ္။
ဗုဒၶ၏ဆုိဆုံးမမွဳမ်ားကုိလုိက္နာရာမွာ ကုိယ္ႏွဳတ္ႏွလုံးသုံးပါး (ကာယကံ၊ ၀စီကံ ၊မေနာကံ)တုိ႔ အနက္ မေနာကံ (စိတ္) ကအမ်ားႀကီးဦးေဆာင္ေနတာကုိေတြ႔ရပါတယ။္ဒါ့ေၾကာင့္ေရွးလူႀကီးမ်ား ကစိတ္ ထားတတ္ရင္ျမတ္တယ္ လုိ႔ဆုိၾကတာပါ။ ဒါေၾကာင့္မိမိကုိယ္ကုိျပဳျပင္ေျပာင္းလဲတာပဲျဖစ္ျဖစ္ မိမိပါတ္ ၀န္းက်င္ (မိဘေဆြမ်ဳိး သားသမီးမိတ္ေဆြ)ကုိပဲျဖစ္ျဖစ္ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာေျပာင္းလဲမွဳျပဳနုိင္ရင္ က်န္ ရုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာေတြေျပာင္းလဲရန ္လြယ္ကူသြားတာကုိေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။
စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာလက္ေတြ႔က်င့္စဥ္မ်ားအေနႏွင့္ ေမတၱာထားျခင္း သမထအက်င့္ ၀ိပႆနာ အက်င့္က်င့္ႀကံျခင္းကဲ့သုိ႔ အက်င့္ေကာင္းမ်ားမ်ားစြာရွိပါတယ္ ဒါေတြလက္ေတြ႔က်င့္နုိင္ လာတဲ့အခါ မူလကနားလည္ထားတဲ့စာေတြ႔ေတြဟာလက္ ေတြ႔ ႏွင့္ေပါင္းစပ္ျပီးပုိသေဘာေပါက္လြယ္ျပီး ကုိယ္ေတြ႔ သေဘာတရားမ်ားျဖစ္ျပီးဘ၀တစ္သက္တာစဲြျမဲသြားတတ္တဲ့အျပင္ ေနာင္သံသရာအထိပါ အထုံပါရမီ အေနျဖင့္ပါသြားတတ္ပါတယ္။
လက္ေတြ႕က်င့္စဥ္မ်ားထဲမွေမတၱာထားပုံအေၾကာင္းအက်ဥ္းမွ်ေဆြးေႏြးလုိပါတယ္ ေမတၱာ သည္ေပးလုိ႔ယူလုိ႔ရေသာ အေကာင္အထည္မရွိ ပါဘူး အက်င့္ေကာင္းတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္ ေမတၱာ ကထားခ်င္တဲ့အခ်ိန္က်မွ ထားလုိက္ျပီးက်န္တဲ့အခ်ိန္ေမ့ထားလုိ႔မရပါဘူး ေမတၱာထားခ်င္ေသာ ယုံၾကည္သဒၶါ စိတ္ရွိတယ္ဆုိရင္ ေမတၱာထားတတ္ေအာင္ က်င့္ႀကံေနထုိင္မွသာလွ်င္ မိမိထားေသာေမတၱာစိတ္ကုိ သတၱ၀ါမ်ားက ခံစားသိရွိျပီးတုန္႕ျပန္ၾကမွာျဖစ္ပါတယ္ ခႏၵသုတ္ပရိတ္ရြတ္ လ်င ္ေျမြအႏၱရာယ္ကင္း တယ္ဆုိတာ သတၱ၀ါေတြကုိေမတၱာ ထားတာသိလုိ႔ သတၱ၀ါေတြက ရန္မျပဳတဲ့သေဘာပါ။ ေမတၱာ ပြားမ်ားခ်င္သူမ်ားအတြက္ က်င့္ႀကံရမယ့္ လုိက္နာရန္အခ်က္မ်ား ကေတာ့ ေမတၱာသုတ္ပရိတ္ေတာ္ ထဲမွာပါ ပါတယ္ ထားပုံထားနည္း (ထားရွိရမယ့္ပုံစံလည္း)ပါ ပါတယ္။ျပည့္စုံရမည့္အခ်က္မ်ားကေတာ့ အက်ဳိးစီးပြား၌လိမၼာရာ၏ ေျဖာင့္မတ္ရာ၏ ေကာင္းစြာေျဖာင့္မတ္ရာ၏ ပညာရွိတုိ႔၏ဆုံးမနာယူလြယ္ ရာ၏ နဴးည့ံသိမ္ေမြ႔ရာ၏ အမူအရာ မၾကမ္းတမ္းေစရာ၏ မာန္မာနမထားရာ၏ ေရာင့္ရဲလြယ္ရာ၏ သူတစ္ပါးတုိ႕ကျပဳစုလြယ္ေမြးျမဴလြယ္ရာ၏ ကိစၥနည္းေစရာ၏ အသက္ေမြးမွဳေပါ့ပါးေစျခင္းရွိရာ၏ မ်က္ေစ့စေသာကၠေျႏၵတည္ျငိမ္မွဳရွိရာ၏ ရင့္က်က္ေသာပညာရွိရာ၏ ေဆြမ်ဳိးမ်ား၌သံေယာဇဥ္ထားလြန္းျခင္းမျဖစ္ေစရာ၏ ေမတၱာထားပုံထားနည္းကေတာ့ အက်ယ္မေျပာေတာ့ ပါဘူး အၾကမ္းမ်ဥ္းကေတာ့ မိမိရင္မွျဖစ္ေသာ တစ္ဦးတည္းေသာသားကုိေမတၱာ ထားပုံမ်ဳိးက်န္သူေတြ အေပၚကုိထားနုိင္ရင္ အတုိင္းထက္အလြန္ပါတဲ့။
ဒါကအျမည္းသေဘာမ်ဳိးေဆြးေႏြးၾကည့္တာပါ တကယ္ အေသးစိတ္ သိခ်င္ရင္ သာသနာေရး၀န္ ႀကီးဌာနက စိစစ္ျပီး သာ ႆနာေတာ္ထြန္းကားျပန္ပြါးေရးဦးစီးဌာနက ထုတ္ေ၀ေသာ ဗုဒၶဘာသာေကာင္း တစ္ေယာက္ စာအုပ္ကုိေလ့လာေစခ်င္ပါတယ္။ဒီစာအုပ္ ကပိတကၠဋ္သုံးပုံႏွင့္ ညီေအာင္စိစစ္ သုတ္သင္ျပီးသားျဖစ္တဲ့အတြက္ ၀ိ၀ါဒမကဲြပဲ လုိက္နာနုိင္တဲ့ စာလုံးေပါင္းသတ္ပုံက်မ္းႏွင့္အလား သ႑ာန္တူ ပါတယ္ ။
ဒါေၾကာင့္ဗုဒၶဘာသာေကာင္းတစ္ေယာက္ျဖစ္ခ်င္သူမ်ားဟာ မိမိကုိးကြယ္ရာဘာသာ တရား ၏အႏွစ္သာရမ်ားကုိ ခံစားႏုိင္ၾက ေစရန ္အတြက္ သာမန္အသိေလာက္ႏွင့္ လမ္းတစ္၀က္ တြင္ရပ္မေန ပဲ လမ္းဆက္ေလွ်ာက္ျပီး ထဲထဲ၀င္၀င္ေလ့လာျခင္းျဖင့္ အသီးအပြင့္ မ်ားခံစားရ ေစရန္တုိက္တြန္းခ်င္ ပါတယ္။
Wunnaphe Thaw