ဦးမင္းဇင္သည္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ကယ္လီဖိုးနီးယားျပည္နယ္ရွိ ဘာကေလတကၠသုိလ္တြင္
ႏိုင္ငံေရးသိပၸံပါရဂူဘဲြ႕အတြက္ စာတမ္းျပဳစုေနသူျဖစ္သည္။ ၎သည္ Foreign Policy, New York Times အစရွိသည့္ အစဥ္အလာႀကီးေသာ ႏုိင္ငံတကာသတင္းဌာနႀကီးမ်ား၏ ျမန္မာ့အေရးေဆာင္းပါးရွင္တစ္ဦးျဖစ္ၿပီး Freedom House အပါအဝင္ ႏုိင္ငံတကာသုေတသနအဖဲြ႕မ်ားအတြက္ ျမန္မာ့အေရးသုေတသီအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ေနသူလည္းျဖစ္သည္။
ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး ေလ့လာသံုးသပ္သူ ဦးမင္းဇင္ကို ၎ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သုိ႔ ေရာက္ရွိေနစဥ္  7Day News က ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းမႈ
ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္အနက္ အခ်ိဳ႕ကုိေကာက္ႏုတ္ေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။

ႏုိင္ငံသားတစ္ဦးခ်င္းအေနနဲ႔ လုပ္ႏုိင္တာကေတာ့ ေရြးေကာက္ပဲြမွာ ႏုိင္ငံသားတာဝန္နဲ႔ ရပိုင္ခြင့္ကို အသံုးခ်ၿပီးေတာ့ ကုိယ္ႏွစ္သက္တဲ့ ႏုိင္ငံေရးပါတီနဲ႔ ကိုယ္စားလွယ္ကုိ ေရြးခ်ယ္မဲေပးတာေပါ့။ အဲဒီေနာက္ပုိင္းမွာေတာ့ ႏုိင္ငံသားတစ္ဦးခ်င္း
အေနနဲ႔ ဘာလုပ္ႏုိင္မလဲဆိုေတာ့ ဒီမိုကေရစီမွာ တကယ္ေတာ့ လူတစ္ဦးခ်င္းစီရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ရည္ဆုိတာ ေရြးေကာက္ပဲြက အဆံုးအျဖတ္ပဲ။ အဲဒီထက္ေက်ာ္သြားရင္ေတာ့ အားရွိဖုိ႔ဆိုရင္ စုဖဲြ႕ၿပီးေတာ့လုပ္ရတာပဲ။ ႏုိင္ငံသားေတြ တစ္ဦးခ်င္းတစ္ဦးခ်င္းဟာ တူရာတူရာစုဖဲြ႕ၿပီးေတာ့ သူႏွစ္သက္ယံုၾကည္တဲ့အေရးကိစၥကိုပဲျဖစ္ေစ၊ သူတုိ႔ရဲ႕ ပကတိဘဝအက်ိဳးစီးပြားကိုပဲျဖစ္ေစ အဲဒါေတြကို ျမႇင့္တင္ဖို႔အတြက္ စုဖဲြ႕လုပ္ကိုင္မွပဲ အလုပ္ျဖစ္တာပဲ။ စုဖဲြ႕ၿပီးအေရးဆုိတဲ့
ေနရာမွာ အသင္းအပင္းအေနနဲ႔ စုဖဲြ႕တာလည္းျဖစ္ႏုိင္တယ္။ လူထုလႈပ္ရွားမႈနဲ႔ စုဖဲြ႕တာလည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။
ႏိုင္ငံသားတစ္ဦးခ်င္းဘာလုပ္ႏုိင္လဲဆိုရင္ စုဖဲြ႕မႈအားဘယ္ေလာက္ေကာင္းလဲဆုိတဲ့အေပၚမွာ မူတည္ၿပီး ဆံုးျဖတ္မွပဲရမွာပဲ။ ဆိုေတာ့ ဒီႏုိင္ငံမွာ အရပ္ဘက္လူ႔အဖဲြ႕အစည္းေတြ၊ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြ၊ သာေရးနာေရးအသင္းေတြ အဲဒါ ေတြအစစအရာရာ အားေကာင္းမေကာင္းေပၚမွာ မူတည္ၿပီးေတာ့ ဒီႏုိင္ငံသားေတြ ႏုိင္ငံ့ေရးရာမွာ ေန႔စဥ္ဘဝမွာ ဘယ္ေလာက္ၾသဇာ ရွိ၊ မရွိ၊ ၾသဇာလႊမ္းႏုိင္မလႊမ္းႏိုင္ဆိုတာကုိ ဆံုးျဖတ္ႏုိင္မွာျဖစ္ပါတယ္။

ဒီၾကားကာလအေနအထားက အားရစရာေကာင္းပါတယ္။ ထူးျခားတဲ့လကၡဏာေတြလည္း ေတြ႕ရတယ္။
ေျပာရမယ္ဆုိရင္ေတာ့ အရပ္ဘက္-စစ္ဘက္ ဆက္ဆံေရးမွာ တင္းမာမႈေတြျဖစ္လာႏုိင္တယ္လို႔၊ ထိပ္တိုက္ေတြ႕မႈေတြ
ျဖစ္လာႏုိင္တယ္လို႔ စုိးရိမ္ထားမႈေတြဟာ တစ္စံုတစ္ရာေတာ့ျဖင့္ စိတ္ေအးစရာေကာင္းေလာက္တဲ့ လကၡဏာေတြ ေတြ႕ရပါတယ္။ ဥပမာဆုိပါတာ့ အရင္စစ္အစိုးရလက္ထက္မွာ ေခါင္းေဆာင္လုပ္ခဲ့ၿပီးေတာ့ အခုလက္ရွိေခါင္းေဆာင္ေတြအေပၚမွာ တစ္စံုတစ္ရာၾသဇာႀကီးမားတဲ့ ဗုိလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး (ၿငိမ္း) ဦးသန္းေရႊနဲ႔
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ေတြ႕ဆံုမႈျဖစ္လာခဲ့တယ္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ သမၼတနဲ႔ေရာ လက္ရွိကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ဗုုိလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး မင္းေအာင္လိႈင္နဲ႔ပါ
ေတြ႕ဆံုမႈေတြျဖစ္လာခဲ့တယ္။ ၿခံဳၾကည့္မယ္ဆုိရင္ အရပ္ဘက္-စစ္ဘက္ဆက္ဆံေရးဟာ တစ္စံုတစ္ရာတင္းမာမႈေတြ
ေလ်ာ့နည္းသြားတာ ေတြ႕ရတယ္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ ေျပာရမယ္ဆုိရင္ေတာက္ေလွ်ာက္ ထိပ္တိုက္ေတြ႕ဆံုမႈအတြက္ အရင္းခံျပႆနာေတြျဖစ္ခဲ့ရတဲ့ အေျခခံဥပေဒျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကိစၥေတြ အထူးသျဖင့္ ၅၉(စ)တို႔၊ ၄၃၆ တို႔ ဒီကစၥေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ အခုအခ်ိန္မွာ စားပဲြေပၚမွာတင္ၿပီးေတာ့ ေဆြးေႏြးလုိ႔ရႏုိင္တဲ့ အေနအထားမ်ိဳးျဖစ္လာတာ
ေတြ႕ရတယ္။ ဒါေတြဟာေျပာင္းမယ္ဆုိရင္ေတာင္မွ ေျပာင္းလို႔ရေလာက္တဲ့ျပႆနာ၊ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းအရ သိပ္ျပႆနာမရွိေတာ့တဲ့ ျပႆနာေပါ့။ တစ္နည္းအားျဖင့္ ေျပာရမယ္ဆုိရင္ ႏုိင္ငံေရးအာသီသအရ
ေျပာင္း၊ မေျပာင္းဘဲ ဆံုးျဖတ္ရေတာ့မယ့္ ျပႆနာျဖစ္လာတယ္။

သေဘာက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနနဲ႔ လက္ရွိအေျခအေန နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ သိပ္ၿပီးေတာ့ တြန္းတြန္းတိုက္တိုက္၊ သိပ္ၿပီးေတာ့ ဖိအားေပးတာမ်ိဳးမဟုတ္ဘူးဆုိလို႔ရွိရင္၊ တပ္မေတာ္နဲ႔ တပ္မေတာ္ အက်ိဳးစီးပြားကို အေျခခံက်က် ၿခိမ္းေျခာက္တာမ်ိဳးမဟုတ္ဘူး ဆိုလို႔ရွိရင္ ၅၉(စ)ျဖစ္ျဖစ္၊ ၄၃၆ ျဖစ္ျဖစ္ဒီကိစၥေတြဟာ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းအရပဲ ရွိေတာ့မယ့္အေနအထားမ်ိဳး ေတြ႕ေနရတယ္။ ဒါကေတာ့ အရပ္ဘက္-စစ္ဘက္ ဆက္ဆံေရး႐ႈေထာင့္ကၾကည့္ရင္
ေကာင္းတဲ့လကၡဏာလို႔ ကၽြန္ေတာ္ ျမင္ပါတယ္။

ဒါေပမဲ့လည္း ျမန္မာျပည္မွာက ျပႆနာႀကီးေလးရပ္ရွိတယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္သံုးသပ္တယ္။ တစ္ခုက ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းေရး။ ေနာက္တစ္ခုက အရပ္ဘက္ -စစ္ဘက္ဆက္ဆံေရးေကာင္းမြန္မႈ။ တတိယတစ္ခုကေတာ့ တိုင္းရင္းသားအေရး ဖက္ဒရယ္ျပည္ ေထာင္စုအေရး။ ေနာက္ဆံုးတစ္ခုကေတာ့ နင္းျပားေတြ ဆင္းရဲမဲြေတစုတ္ျပတ္ၿပီးေတာ့ ဒုကၡေရာက္ေနတဲ့ နင္းျပားေတြရဲ႕ဘဝတုိးတက္ေကာင္းမြန္မႈအတြက္ လုပ္ရမယ့္ ဖံြ႕ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးကိစၥ။ ဒီေလးခုဟာ ဆက္စပ္မႈရွိတယ္။

ဒါေပမဲ့လည္း တစ္ခုေျပလည္တိုင္း က်န္တဲ့ကိစၥေတြ အလိုလိုေျပလည္မယ္လုိ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔မယူဆသင့္ဘူး။ ယူဆလို႔မရေလာက္ဘူး။ ျမန္မာျပည္မွာက သု၀ဏၰသာမဇာတ္နဲ႔ ႀကီးလာတာဆုိေပမယ့္ သားေရႊအိုးထမ္းတယ္
ဆိုတဲ့အျမင္မ်ိဳးရွိတတ္တယ္။ တစ္ခုေကာင္းရင္ က်န္တာေတြလည္း အကုန္ေကာင္းမွာပဲ။ ႐ုပ္ေခ်ာရင္သေဘာလည္း
ေကာင္းမယ္။ ဓနဥစၥာလည္းႂကြယ္ဝမယ္။ ကိုယ္က်င့္တရားလည္းေကာင္းမယ္လို႔ အလိုလုိထင္တာမ်ိဳးေပါ့။ အမွန္တကယ္ကေတာ့ ဒီေလးခုဟာ ဆက္စပ္မႈရွိေသာ္ျငားလည္း တစ္ခုမွာ တုိးတက္မႈရွိရင္၊ က်န္တဲ့ကိစၥေတြမွာ အကိုင္အတြယ္မတတ္လို႔ရွိရင္ အဲဒီတိုးတက္မႈဟာ က်န္တဲ့ကိစၥေတြအတြက္ မတည္ၿငိမ္မႈ၊ ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတာင္ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။

ဥပမာဆိုပါေတာ့ အခုအမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖဲြ႕ခ်ဳပ္က ၈၀ ရာခုိင္ ႏႈန္းနီးနီး၊ ၇၉ ရာခုိင္ႏႈန္းေက်ာ္ အႏိုင္ရရွိတယ္။ တိုက္႐ုိက္ေျပာမယ္ ဆိုရင္ Super Majority လို႔ေခၚတဲ့ တကယ့္ကိုႀကီးမားတဲ့ လႊတ္ေတာ္ထဲ အသာစီးရမႈျဖစ္တယ္။ အစိုးရဖဲြ႕ႏုိင္မယ္။ ႏုိင္ငံေတာ္အတြက္ အေရးပါတဲ့ ေကာ္မရွင္ေတြ၊ ေကာ္မတီေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို ျပန္ဖဲြ႕စည္းႏုိင္မယ္။ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေရး႐ႈေထာင့္က ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ လူထုရဲ႕ဆႏၵ၊ လူထုရဲ႕ေရြးခ်ယ္မႈဟာ တုိးတက္မႈရွိတာပဲ။ ဒါေပမဲ့ အကိုင္အတြယ္မတတ္လို႔ရွိရင္ အဲဒီတိုးတက္မႈဟာ အရပ္ဘက္-စစ္ဘက္ ဆက္ဆံေရးကိုလည္း မတည္မၿငိမ္ျဖစ္
ေစႏုိင္တယ္။ အကိုင္အတြယ္ မတတ္ရင္ အဲဒီရတဲ့ Mandate ကို၊ အဲ့ဒီရတဲ့ ကိုယ္စားျပဳမႈကို တုိင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ညိႇညိႇႏိႈင္းႏိႈင္းနဲ႔၊ တုိင္းရင္းသားေတြနဲ႔ နားေထာင္ေဆြးေႏြးၿပီးေတာ့ နားလည္မႈရွိရွိနဲ႔ မေျဖရွင္းဘူးဆုိရင္ တုိင္းရင္းသားဆက္ဆံေရးကိစၥမွာလည္း တင္းမာမႈေတြနဲ႔ မေျပလည္မႈေတြႀကံဳႏုိင္တယ္။

တစ္ခါ ငါက အျပတ္ႏုိင္ထားတာပဲဆုိၿပီး မူ၀ါဒေတြခ်မွတ္တဲ့ေနရာမွာ အရပ္ဘက္လူမႈအဖဲြ႕အစည္းေတြနဲ႔ မီဒီယာေတြရဲ႕ ေဝဖန္ေထာက္ျပ ေဆြးေႏြးတာကို ထည့္သြင္းမစဥ္းစားဘူး ဆိုလို႔ရွိရင္ စီးပြားေရးသမားေတြ လုပ္ငန္းရွင္ေတြရဲ႕ သေဘာနဲ႔ပဲ လုပ္မယ္ဆိုရင္လည္း နင္းျပားေတြရဲ႕ဘဝတုိးတက္မႈေတြက အျငင္းပြားစရာ ျဖစ္ႏုိင္တယ္။ တစ္ေနရာမွာ ေျပလည္တုိင္း၊ တစ္ခုမွာ ေျပလည္တုိင္း က်န္တဲ့ဟာေတြ အလိုအေလ်ာက္ လုိက္ေျပလည္ရမယ္လုိ႔ ယူဆစရာသိပ္မျမင္ဘူး။ အကုိင္အတြယ္မတတ္ရင္ က်န္တဲ့ေနရာေတြမွာ တင္းမာမႈေတြနဲ႔ ႐ႈပ္ေထြး မႈေတြေတာင္ ပိုျဖစ္ႏုိင္တယ္။ ဒါေတြကို ေခါင္းေဆာင္ေတြလည္း ျမင္မယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ထင္ပါတယ္။

ခ်ဳပ္ေျပာရမယ္ဆုိရင္ေတာ့ အခုျပႆနာက ၿပီးခဲ့တဲ့လအတြင္းမွာ အရပ္ဘက္-စစ္ဘက္ ဆက္ဆံေရးမွာ တိုးတက္မႈေတြအမ်ားႀကီးရွိခဲ့တာေတြ႕ရတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ထားတာထက္ပိုၿပီးေတာ့ အားရစရာေကာင္းပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ဒီကိစၥမွာပဲINFORMALImage may be NSFW.
Clik here to view. Politics လို႔ေခၚတာေပါ့။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး(ၿငိမ္း)သန္းေရႊ ျပန္ပါလာတာဆိုရင္ သူဟာ တရားဝင္ အာဏာ႐ႈေထာင့္အရ အေရးပါတဲ့ပုဂၢိဳလ္မဟုတ္ဘူး။ သူဟာ In-formal Politics လုိ႔ေခၚတဲ့ အလြတ္သေဘာႏုိင္ငံေရးမွာ ဝင္ပါတာကိုး။ သူ႔ရဲ႕ဝင္ပါမႈဟာ လိုတာထက္ ပိုသြားမယ္ဆုိရင္လည္း တရားဝင္ႏုိင္ငံေရးမွာ လုပ္ေနတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြအတြက္ လက္ခံႏုိင္ဖို႔ ခက္တဲ့ဟာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္ႏုိင္တယ္။

တခ်ိဳ႕ကိစၥေတြဟာ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာမွ်ဖို႔လိုတယ္။ Player တစ္ခုခုကေနၿပီး ႏုိင္ငံေရးၾသဇာရွိတဲ့ အင္အားတစ္ခုခုပုဂၢိဳလ္
တစ္ဦးဦးကေနၿပီး လိုတာထက္ပိုၿပီး လႈပ္ရွားလာမယ္ဆုိရင္ က်န္တဲ့ပုဂၢိဳလ္ေတြအတြက္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈသဖြယ္၊ အႏၲရာယ္သဖြယ္ျဖစ္လာႏုိင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္မုိ႔ ေခါင္းေဆာင္မႈေတြနဲ႔ ကၽြမ္းက်င္မႈေတြရဲ႕ အခ်ိန္အဆက အင္မတန္
အေရးႀကီးတယ္။ အရပ္ဘက္-စစ္ဘက္ ဆက္ဆံေရးဟာ အခုအခ်ိန္မွာ ေျပလည္တယ္လို႔ဆုိရေပမယ့္
ေခါင္းေဆာင္မႈအခ်ိန္ အဆမွားသြားရင္လည္း ျပန္ပ်က္သြားႏုိင္တယ္။ ဒါေပမဲ့ အခုထိ ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ အရပ္ဘက္-စစ္ဘက္ ဆက္ဆံေရးဟာ အဆင္ေျပေနတယ္။ ေရွ႕ေလွ်ာက္ရင္ဆုိင္ရမယ့္ ျပႆနာကေတာ့ သီးသန္႔ထပ္ေဆြးေႏြးရမယ့္ ျပႆနာျဖစ္ပါတယ္။

လုပ္ထံုးလုပ္နည္းသေဘာအရေတာ့ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ပူးတဲြအဖြဲ႕ေတြ ဘာေတြ ဖဲြ႕တာေပါ့။ ဒါေတြက ေကာင္းတဲ့လကၡဏာလို႔ ကြၽန္ေတာ္ထင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့INFORMALImage may be NSFW.
Clik here to view. Politics လုိ႔ေခၚတဲ့ တရားဝင္မဟုတ္ေသာ္လည္း အေရးပါတဲ့ ႏုိင္ငံေရးက ပစ္ပယ္လို႔လည္း မရေပမယ့္ လုိတာထက္ပုိၿပီးေတာ့ overplay လုပ္မိမယ္၊ ကစားမိမယ္ဆုိရင္ Formal ေခၚတဲ့ တရားဝင္ေတြအတြက္ စိတ္္အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္စရာ အႀကီးအက်ယ္ျဖစ္လာမယ္။

၂၀၁၀-၁၁ အသြင္ကူး ေျပာင္းေရးတုန္းက အုပ္စုိးသူလူတန္းစားထဲမွာ အကုန္လံုးက သူ႔ထက္ငါ အၿပိဳင္အဆုိင္
ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမား ျဖစ္ခ်င္ခဲ့တယ္။ အဲဒီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမား ျဖစ္ရျခင္းေပၚမွာလည္း ဂုဏ္ယူခ်င္တယ္။
ႏိုင္ငံတကာက အသိအမွတ္ျပဳမႈ၊ လူထုအသိအမွတ္ျပဳမႈကုိလည္း လုိခ်င္တယ္။ Competitive Reformists အားလံုးက ျဖစ္ခ်င္ၾကတယ္။ သူ႔ထက္ငါဦးေအာင္ Reformist ျဖစ္ပါတယ္ဆုိတာကို ေျပာခ်င္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ အုပ္စုိးသူလူတန္းစားထဲမွာ ျပႆနာေတြတက္ၿပီးေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔သိတဲ့အတုိင္း သမၼတနဲ႔ လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒တုိ႔ အျငင္းပြားတာေတြ ျဖစ္ကုန္ၾကတာေပါ့။ သူကေတာ့ ပုိၿပီး Icon ပါ၊ ကုိယ္ကေတာ့ ပုိၿပီး Icon ပါဆုိတဲ့ ျပႆနာေတြ တက္ခဲ့တာ၊ အားၿပိဳင္မႈေတြျဖစ္ခဲ့တာရိွတယ္။

အခုက်တဲ့အခါက်ေတာ့ ျဖစ္ေနၾကတာက Spoiler ေခၚတာေပါ့။ ငါကေတာ့ ဒီအသြင္ကူးေျပာင္းေရးကုိ ဖ်က္မယ့္ေကာင္မဟုတ္ဘူး။ ငါကေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ တဲြလုပ္မွာပါဆုိတဲ့ဟာကုိ ျပခ်င္တဲ့ ေဇာေတြမ်ားေနတဲ့ အင္အားစုေတြ သူ႔ထက္ငါ အၿပိဳင္းအ႐ုိင္းေပၚလာတာကို ေတြ႕ရတယ္။ အဲဒါကလည္း လုိတာထက္ပုိသြားရင္ ငါ Spoiler မဟုတ္ဘူးဆုိတာကို ျပရင္းျပရင္းနဲ႔ Spoiler ျဖစ္မွန္းမသိ ျဖစ္သြားတာေတြ ျဖစ္ႏုိင္တယ္။ အခုထင္ရွားတာကေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး (ၿငိမ္း) သန္းေရႊဟာ ငါ Spoiler မဟုတ္ဘူး။ ငါ ဖ်က္ျမင္းမဟုတ္ဘူးဆိုတာကို ျပဖို႔ ႀကိဳးစားတာပဲ။ မူအားျဖင့္ ဒါဟာ ေကာင္းတဲ့လကၡဏာပဲ။ ဒါေပမဲ့ လုိတာထက္ ပုိသြားရင္ေတာ့ ခုတ္ရာတျခား၊ ရွရာတျခား ျဖစ္ႏုိင္တယ္။ အနာနဲ႔ ေဆးမတည့္တာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ လုိတာထက္ပုိရင္ ေဆးေၾကာင့္ေသတာ ျဖစ္ႏုိင္တယ္။ အဲဒါဆိုရင္ေတာ့ အခုကစၿပီး ေနာက္လာမယ့္ သက္တမ္းအတြက္ အခုသံုးလေလာက္အတြင္း စိတ္ပူစရာျဖစ္ႏုိင္တယ္။ ဒါကလြဲၿပီး က်န္တဲ့ကိစၥေတာ့ စိတ္ပူစရာ ကြၽန္ေတာ္သိပ္မျမင္ဘူး။ ေရရွည္ကိစၥေတြေတာ့ ရိွတာေပါ့။ စီးပြားေရးျပႆနာတို႔၊ တုိင္းရင္းသားအေရးတုိ႔ ဒါေတြကေတာ့ တစ္ပုိင္းေပါ့။ ဒါေပမဲ့ လတ္တေလာ စိတ္ပူရတဲ့ကိစၥကေတာ့ ငါတုိ႔က Spoiler မဟုတ္ဘူးဆုိတာကုိ သူ႔ထက္ငါ ဦးေဆာင္ျပခ်င္ေဇာေတြနဲ႔ အခ်ိန္အဆမတတ္လို႔ရိွရင္ မလုိလားအပ္တဲ့၊ မေမွ်ာ္လင့္ႏုိင္တ့ဲ ျပႆနာေတြ ႀကံဳရႏုိင္တယ္။

အဓိက ကြၽန္ေတာ္ျမင္တာက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္လည္း ေျပာပါတယ္။ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးအစိုးရျဖစ္ေစခ်င္တယ္
ဆုိတာကို ရင္ၾကားေစ့ေရး၊ တစ္ေယာက္ကုိ တစ္ေယာက္ နာက်င္တာေတြျဖစ္ေနတာေတြကုိ ကုစားေရးက အေရးႀကီးမယ္ထင္တယ္။ တပ္မေတာ္နဲ႔ နာက်င္မႈေတြ ကုစားဖို႔အတြက္ အခု ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ႀကိဳးစားေနတာ ေကာင္းတဲ့သေဘာပါ။ အဲဒီလုိပဲ တုိင္းရင္းသားႏုိင္ငံေရးပါတီေတြနဲ႔ တုိင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ၾကားထဲမွာလည္း အနာတရေတြျဖစ္ခဲ့တာရိွတာကိုး။ ၈၈ မ်ိဳးဆက္ေတြကစလို႔ က်န္တဲ့လုပ္ေနတဲ့ အရပ္ဘက္လူ႔အဖဲြ႕အစည္းေတြနဲ႔ ဒီခ်ဳပ္ၾကားထဲမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ေအာင့္အည္းသည္းခံေနခဲ့ရတာမ်ိဳး ရိွႏုိင္တာေပါ့။ ဒါေတြကုိလည္း ျပန္ကုစားေပးဖုိ႔လိုမယ္ ထင္တယ္။ ဒါကေတာ့ ဗမာ့သမုိင္းမွာလည္း က်န္စစ္သားမင္းလက္ထက္ကတည္းက ရိွခဲ့တာပဲ။ တစ္ဖက္က အစာေရစာ၊ အဝတ္အထည္ေပးသလုိ၊ တစ္ဖက္ကလည္း လူေတြရဲ႕ မ်က္ရည္ေတြ၊ ေၾကကဲြပူေဆြးမႈေတြကုိ သက္သာေအာင္ လုပ္ေပးရတယ္ဆုိတာ ရိွတာပဲ။

သေဘာေျပာရမယ္ဆုိရင္ အရင္ဆံုးနယ္ပယ္ေပါင္းစံု၊ က႑ေပါင္းစံု၊ အလႊာေပါင္းစံုမွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ အနာတရဒဏ္ရာေတြကုိ ျပန္လည္ကုစားေပးဖုိ႔လိုမယ္။ အဲဒါကေတာ့ သူနံပါတ္(၁)လုပ္ရမယ့္ ကိစၥပဲ။ အဲ့ဒီထဲမွာ အေရးႀကီးဆံုးကိစၥက တုိင္းရင္းသားေရးပဲ။ တုိင္းရင္းသားအေရးလုိ႔ေျပာရင္ အခုျဖစ္ေနတဲ့ NCA ေခၚတဲ့ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး စာခ်ဳပ္အေပၚ အ ေျခခံၿပီးေတာ့ ေနာက္ဆက္ဘာလုပ္ၾကမလဲဆုိတာ စဥ္းစားၾကရမယ္ထင္တယ္။ တစ္ခ်ိန္တည္း ဆက္စဥ္းစားရမွာေတြကေတာ့ လူေတြရဲ႕ စားဝတ္ေနေရးဘဝေတြ ဖူလံုေရးပါပဲ။ ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ တရားဥပေဒစိုးမုိးေရးကိစၥ။ ဒါေတြကပဲ အေရးႀကီးမယ္ထင္ပါတယ္။ ဒါေတြပဲ သူဦးစားေပးစဥ္းစားမယ္ ထင္ပါတယ္။ အဲဒါေတြအားလံုးၿပီးမွာပဲ အေျခခံဥပေဒကိစၥေတြ ကိုင္တြယ္မယ္ထင္တယ္။ နံပါတ္(၁) အေရးႀကီးဆံုးကေတာ့ အာဏာကုိ ေခ်ာေမြ႕စြာ လႊဲေျပာင္းေရး။ အဲဒါၿပီးရင္ေတာ့ တုိင္းရင္းသားအေရး။ ၿပီးရင္ တရားဥပေဒစိုးမုိးေရးနဲ႔ လူမႈဘဝဖူလံုေရး။ ဒါေတြ စဥ္းစားရမယ္။ NLD အေနနဲ႔၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနနဲ႔လည္း လူထုရဲ႕ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြကို ဘယ္လိုသက္သာေအာင္၊ ဘယ္လုိလက္ေတြ႕က်ေအာင္ စီမံခန္႔ခဲြမလဲဆုိတာလည္း အဓိကက်တဲ့ စိန္ေခၚမႈပဲျဖစ္တယ္။

NLD အေနနဲ႔ အဓိကလုပ္ရမယ့္ အလုပ္တစ္ခုကလည္း သူ႔ကုိယ္သူ Movement Party လူထုလႈပ္ရွားမႈကုိ ကုိယ္စားျပဳတဲ့ ႏုိင္ငံေရးပါတီဆိုတဲ့ အသြင္ကေနၿပီးေတာ့ Governing Party လုိ႔ေခၚတဲ့ အစိုးရလုပ္မယ့္၊ ပါတီအုပ္ ခ်ဳပ္ရမယ့္ ပါတီျဖစ္ေအာင္ သူကုိုယ္တုိင္က Transition မွာ အသြင္ကူးေျပာင္းဖို႔ လိုအပ္တယ္။ NLD ပါတီဟာ တကယ္ေတာ့ လူထုလႈပ္ရွားမႈကုိ ကုိယ္စားျပဳပါတယ္ဆုိတဲ့ ႏုိင္ငံေရးပါတီအသြင္ကေနၿပီးေတာ့ အစိုးရလုပ္ရမယ့္ အုပ္စိုးတဲ့ပါတီတစ္ခုျဖစ္လာတဲ့ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးကုိ သူကုိယ္တုိင္ျဖတ္သန္းရမယ္။ အဲဒီလုိျဖတ္သန္းဖို႔အတြက္ ကြၽမ္းက်င္မႈေတြ၊ သေဘာထားႀကီးမႈေတြ၊ လြတ္လပ္တဲ့ အသင္းအပင္းအဖဲြ႕အစည္းေတြနဲ႔ လြတ္လပ္တဲ့ မီဒီယာေတြအေပၚမွာ နားေထာင္တတ္မႈေတြ အမ်ားႀကီးလိုတယ္လို႔ ထင္တယ္။ ကြၽမ္းက်င္မႈေတြ မကေသးဘူး။ လြတ္လပ္တဲ့ မီဒီယာေတြနဲ႔ လြတ္လပ္တဲ့အသင္းအဖြဲ႕ေတြေပၚမွာ နားေထာင္တတ္တဲ့ ဓေလ့၊ မဟာမိတ္ေတြအေပၚမွာ တန္ဖိုးထားေလးစားၿပီး နားေထာင္တတ္တဲ့ ဓေလ့ထြန္းကားမယ္ဆုိရင္ေတာ့ NLD ရဲ႕ အစိုးရဟာ အမ်ားႀကီး ေကာင္းမြန္မွာပါ။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အခုထိေျပာတာေတြကို နားေထာင္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ သူ႔ၾကည့္ရတာ ဒီခ်ဳပ္အမတ္ေတြအေပၚ အေျခခံၿပီးေတာ့ အစိုးရဖဲြ႕မယ့္ပံုေတာ့ မေပၚဘူး။ သူ႔ၾကည့္ရတာ Technocrats လို႔ေခၚတဲ့ ကြၽမ္းက်င္တဲ့သူေတြရယ္၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အေတြ႕အႀကံဳရွိတဲ့ အရင္အစိုးရအဆက္ဆက္တုန္းကတည္းက သူႏွစ္သက္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြရယ္၊ တပ္မေတာ္ထဲ တခ်ိဳ႕တဝက္ရယ္ အဲဒီပုဂၢိဳလ္ေတြနဲ႔ သူတြဲၿပီးေတာ့မ်ား အစိုးရဖြဲ႕ႏိုင္သလားလို႔ ကြၽန္ေတာ္ ခန္႔မွန္းမိပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ေပ့ါေလ ဒီခ်ဳပ္အေနနဲ႔ကေတာ့ သူ႔ပါတီမွာေရာ သူ႔အမတ္ေတြၾကားထဲမွာပါ ကြၽမ္းက်င္မႈနဲ႔အေတြ႕အႀကံဳေတြပိုရမွလည္းျဖစ္မယ္။ အဲဒီလိုလုပ္ဖို႔ဆိုတာက အတိတ္ကလုပ္ခဲ့သမွ် အကုန္လံုးကို ပစ္ပယ္မယ္ဆိုတဲ့ အစြန္းကိုလည္း ေရွာင္ဖို႔လိုတာေပါ့။ အတိတ္လူေတြအကုန္လံုးက ဘာပဲေျပာေျပာ ေတာ္တယ္၊
ေကာင္းတယ္ဆိုၿပီး အတိတ္ကလူေတြအကုန္လံုးကို အထင္ႀကီးတဲ့ အစြန္းကိုလည္း ပစ္ပယ္ဖို႔လိုတယ္။ အဲဒီအစြန္းႏွစ္ပါးကို ပစ္ပယ္ၿပီးေတာ့ အတိတ္က ေကာင္းတာကိုလည္း ဘာယူမလဲ၊ အဲဒီအေပၚမွာ ခ်ဲ႕ၿပီးေရွ႕ဆက္တိုးသြားရမွာပဲ။ အထူးသျဖင့္ လူငယ္ေတြကို ဘယ္လိုေျမေတာင္ေျမႇာက္ေပးမလဲ၊ ဒါေတြကို စဥ္းစားရမယ္။ သူစဥ္းစားမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ အတိတ္က ဆိုးေမြေတြကို ဘယ္ဟာေကာင္းတယ္၊ ဘယ္ဟာပယ္သင့္တယ္ ဆိုတာကလည္း ႏုိင္ငံေရးအရ ဆံုးျဖတ္မႈတစ္ခုတည္းနဲ႔မရဘူး။ ဒါမွ ကြၽမ္းက်င္တဲ့ပုုဂၢိဳလ္ေတြ၊ ဒီကိစၥကို နားလည္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြအေပၚမွာ အေျချပဳၿပီးေတာ့ လြတ္လပ္တဲ့ မူဝါဒဆိုင္ရာ သံုးသပ္ခ်က္ေတြ၊ အကဲျဖတ္ခ်က္ေတြ လုပ္ရမယ္။

ထင္ရွားတဲ့နမူနာတစ္ခု ေျပာရမယ္ဆိုရင္ MPC လို႔ေခၚတဲ့ ျမန္မာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစင္တာကို ႀကိဳက္တယ္၊ မႀကိဳက္ဘူး၊ ဖ်က္မယ္၊ မဖ်က္ဘူးဆိုၿပီး အလြတ္ေျပာတာမ်ိဳးထက္စာရင္ ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ မူ၀ါဒအရ ျပန္သံုးသပ္တာမ်ိဳး၊ လြတ္လြတ္လပ္လပ္
ျပန္သံုးသပ္တာမ်ိဳး ေကာင္းတာ၊ မေကာင္းတာ ဘယ္ဟာဆက္ခံမယ္၊ ဘယ္ဟာ မဆက္ခံဘူးဆိုတာကို လြတ္လပ္တဲ့ သမာသမတ္က်တဲ့ နည္းပညာအေပၚမွာ အေျခခံတဲ့ သံုးသပ္ခ်က္မ်ိဳးေတြနဲ႔ သြားမွသာ ျဖစ္မွာပါ။ ႏုိင္ငံေရးအရ အစြဲအလမ္းနဲ႔ အာဃာတနဲ႔ မ်က္မွန္စိမ္းတပ္ၿပီးေတာ့ ဘယ္သူ႔ကိုေတာ့ ႀကိဳက္တယ္၊ ဘယ္သူ႔ကိုေတာ့ မႀကိဳက္ဘူး၊ ဘယ္သူ႔ကိုလက္မခံဘူး ေျပာတာမ်ိဳးကေတာ့ မူဝါဒ ခ်မွတ္တဲ့သူေတြအတြက္ ေကာင္းတဲ့ဓေလ့မျဖစ္ႏိုင္ဘူူး။ အလားတူပဲ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႔ပတ္သက္ရင္လည္း အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အေလ်ာက္၊ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ရင္လည္း လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့အေလ်ာက္ နယ္ပယ္တိုင္းမွာ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္အေနနဲ႔ မူဝါဒေတြ ခ်မွတ္တဲ့ေနရာမွာတတ္ႏိုင္သမွ် ႏုိင္ငံေရးအရ အစြဲအလမ္း နည္းနည္းေလွ်ာ့ၿပီးေတာ့ တုိင္းျပည္အတြက္ အလားအလာ ေကာင္းႏိုင္တဲ့ ျဖစ္သင့္ျဖစ္ထိုက္တာကို ေရြးသင့္တယ္။

သူ႔မွာလည္း သူ႔အခ်ိန္ဇယား နဲ႔သူရွိပါလမ့္မယ္။ ဒါေပမဲ့ အႏုပညာရွင္ေတြနဲ႔ေတြ႕တာ၊ အေႏွးယာဥ္လုပ္သားေတြနဲ႔ေတြ႕တာ အေရးပါသလို တုိင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ေတြ႕တဲ့ ကိစၥကလည္း အင္မတန္မွ အေရးပါတယ္လို႔ ကြၽန္ေတာ္က ထင္ပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ရွိရင္ တုိင္းရင္းသားႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ၊ တိုင္းရင္းသားေဒသမွာ  တကယ္လုပ္ေနတဲ့လူေတြက ပိုၿပီးသိႏိုင္တယ္။ လူေတြရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားကို တကယ္လုပ္ေနတဲ့ အရပ္ဘက္လူ႔အဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြ၊ လူေတြရဲ႕အက်ိဳး စီးပြားကိုတင္ျပေနတဲ့ သတင္းမီဒီယာေတြရဲ႕ Imputေျပာဆိုေရးသားတင္ျပခ်က္ေတြအေပၚမွာ အေျခခံၿပီးေတာ့မွ ျပည့္စံုတဲ့ပံုကားခ်ပ္ရႏိုင္တယ္။ ကြၽန္ေတာ္ျမင္တာကေတာ့ တုိင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ေတြ႕ရမယ္၊ အရပ္ဘက္လူ႔အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔ ေတြ႕ရမယ္။ နားေထာင္အခ်ိန္ေပးၿပီး မီဒီယာေတြနဲ႔ေတြ႕ရမယ္။

စီးပြားေရးသမားကေတာ့ လိုတာပဲ။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ အရင္းအႏွီးမရွိဘူးဆိုရင္ ႏိုင္ငံတကာက ဝင္လာတဲ့အခါLocal Partner မရွိရင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ။ ဒါေပမဲ့လည္း ဒီစီးပြားေရးသမားေတြအေနနဲ႔ ဟိုးအတိတ္က မကင္းရာမကင္းေၾကာင္း ရွိခဲ့တယ္ဆိုရင္ သူတို႔အေနနဲ႔ ဘယ္လိုမွ်တတဲ့ စီးပြားေရးအခင္းအက်င္းတစ္ခုမွာ  မွန္မွန္ကန္ကန္ ဘယ္လိုပါဝင္မလဲ။ အဲဒီလိုျပန္ပါဖို႔ဆိုရင္ မတရားတခ်ိဳ႕ရထားတဲ့ကိစၥေတြကို ျပန္လည္ေပးဆပ္တာ၊ သို႔မဟုတ္ အဲဒီစာခ်ဳပ္ေတြကို
ျပန္လည္ညႇိႏႈိင္းတာမ်ိဳး လုပ္သင့္တယ္။ အထူးသျဖင့္ လယ္ေတြသိမ္းထားတာ၊ ယာေတြသိမ္းထားတာ၊
ျပန္ေပးတာေသာ္လည္းေကာင္း၊ ပံုစံတစ္ခုခုနဲ႔ တရားမွ်တမႈျဖစ္ေအာင္ ျပန္ေျဖရွင္းတာမ်ိဳးရွိဖို႔လိုတယ္။

ဒါသူတို႔ ဘဝပ်က္သြားႏိုင္ေလာက္တဲ့ ကိစၥလည္းမဟုတ္ဘူး။ ဘယ္လိုရွင္းမလဲဆိုတာ နည္းေတြအမ်ားႀကီးရွိတယ္၊ ရွင္းသင့္တယ္။ နံပါတ္ႏွစ္က တတ္ႏုိင္သမွ် အခြန္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေဆာင္ရြက္ဖို႔ အဲဒီႏွစ္ခု ေျပလည္တယ္ဆိုရင္ေတာ့
ႏိုင္ငံတကာအေရးယူ ဒဏ္ခတ္မႈေတြလည္း ေလ်ာ့သြားသင့္တယ္။ ႐ုပ္သိမ္းေပးသင့္တယ္။ အဲဒီနည္းနဲ႔ပဲ သူတို႔အေနနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာအရင္းအႏွီးနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာကုမၸဏီေတြနဲ႔ တြဲဖက္ၿပီးေတာ့ တိုင္းျပည္ေကာင္းရာေကာင္းေၾကာင္း လုပ္သင့္တယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔က စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ကို ဆန္႔က်င္တဲ့အျမင္မ်ိဳး မရွိသင့္ဘူး။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္နဲ႔ ႏိုင္ငံေတာ္နဲ႔ၾကားမွာမေလ်ာ္မကန္ ေပါင္းစပ္ၿပီးေတာ့ လူေတြကို အႏိုင္က်င့္တာ၊ လူေတြကို သားေကာင္ေတြလိုလိုက္ၿပီး ေနာက္က ေတာက္ေလွ်ာက္လိုက္တဲ့ဆက္ဆံေရးကို မရွိသင့္တာ။ ဘယ္ေလာက္ပဲ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္ ေျပာေနေျပာေန ႏုိင္ငံေတာ္ဟာ ကိုယ့္ႏိုင္ငံသား စီးပြားေရးသမားေတြ လုပ္ခင္းလုပ္ကြက္ အဆင္ေျပေအာင္ လုပ္ေပးရတာ ကူညီရတာ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။

အရပ္ဘက္-စစ္ဘက္ဆက္ဆံေရးမွာ တစ္စံုတစ္ရာအကယ္၍ လက္လြန္ေျခလြန္လုပ္တာမ်ိဳးေတြ မဟုတ္ေတာ့ဘူးဆိုရင္ေတာ့ ကာလတစ္ခုအထိကေတာ့ မေျဖရွင္းႏုိင္ေသာ္ျငားလည္း တစ္စံုတစ္ရာ တည္ၿငိမ္ၿပီးေတာ့ ထိန္းထားႏုိင္တဲ့ လကၡဏာ
ေတြ႕ရတယ္။ ဒါၿပီးရင္ စိတ္ပူစရာရိွတာက တုိင္းရင္းသားအေရး။ တုိင္းရင္းသားအေရးဟာ  သိပ္အေရးႀကီးပါတယ္။ တုိုင္းရင္းသားအေရးဟာ ႏုိင္ငံေတာ္တည္ေဆာက္ေရး State Building နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေရးႀကီးတာပါ။ တုိင္းရင္းသားအေရးမေျပလည္ရင္ ႏုိင္ငံေတာ္ဟာ Complete State Foundation မျဖစ္ဘဲ In-complete Foundation
ျဖစ္သြားႏုိင္တယ္။ အဲဒါဟာ ဗံုမဟုတ္၊ ပတ္မဟုတ္ ႏုိင္ငံေတာ္၊ ဟုိမေရာက္ ဒီမေရာက္ႏုိင္ငံေတာ္ျဖစ္သြားႏုိင္တယ္။
ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ အခ်ဳပ္အျခာနယ္ေျမ၊ ႏုိင္ငံေတာ္ရဲ႕ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကုိယ္တုိင္ကိုက သူ႔နယ္ေျမမွာ မႀကီးစုိးတာျဖစ္ႏုိင္တယ္။ သယံဇာတေဖာ္ထုတ္မႈကအစ အကုန္ပ်က္ကြက္ေနခဲ့တာ။

ႏိုင္ငံေတာ္တည္ေဆာက္ေရးက ဟုိမေရာက္ဒီမေရာက္ျဖစ္ေနမယ္ဆိုရင္ ႏုိင္ငံသားျဖစ္မႈကလည္း ဟုိမေရာက္ ဒီမေရာက္ျဖစ္ေနမွာပဲ။ ဘာလဲဆုိေတာ့ တခ်ဳိ႕လူေတြက တင္းျပည့္က်ပ္ျပည့္ႏုိင္ငံသား။ တခ်ိဳ႕က ဒုတိယႏုိင္ငံသား၊ တခ်ိဳ႕က တတိယႏုိင္ငံသားျဖစ္မယ္။  တုိင္းရင္းသားအေရးသည္ ႏုိင္ငံေတာ္တည္ေဆာက္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္တယ္။
ႏိုင္ငံေတာ္တည္ေဆာက္ေရးသည္ ႏုိင္ငံသားျဖစ္မႈနဲ႔ ပတ္သက္တယ္။ ႏုိင္ငံသားျဖစ္မႈက တင္းျပည့္က်ပ္ျပည့္မျဖစ္ရင္ ဒီမုိကေရစီဟာ ဘယ္ေတာ့မွ တင္းျပည့္က်ပ္ျပည့္မျဖစ္ဘူး။ ဒါက ျငင္းလို႔မရတဲ့ အမွန္တရားပဲ။ တုိင္းရင္းသားအေရးေျပလည္ေရးဟာ အဓိပၸာယ္ျပည့္ဝတဲ့ ဒီမုိကေရစီေပၚထြန္းဖို႔အတြက္တင္ ႀကိဳလိုအပ္ခ်က္ျဖစ္ေနတယ္။ ဒါကုိ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေလွ်ာ့တြက္ေနမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ဒီႏုိင္ငံမွာ ဘယ္ေတာ့မွ တရားမွ်တမႈ၊ တန္းတူညီမွ်မႈျဖစ္မွာ မဟုတ္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အရပ္ဘက္-စစ္ဘက္ဆက္ဆံေရးကုိ တစ္စံုတစ္ရာထိန္းႏုိင္မယ္ဆိုရင္ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ျပႆနာဟာ တုိင္းရင္းသားအေရးျဖစ္တယ္။

ဒုတိယတစ္ခုကေတာ့ ႏုိင္ငံေတာ္နဲ႔ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ စီးပြားေရးဆက္စပ္မႈျဖစ္တယ္။ ဘာလို႔လဲဆုိေတာ့ တုိင္းျပည္ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္ေအာင္ လုပ္ရမယ္ဆုိရင္ တပ္မေတာ္အေနနဲ႔ သူနဲ႔တဲြၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္မယ့္ အရပ္သားပါတနာရၿပီဆုိရင္ ႏုိင္ငံတကာမွာေရာ၊ ျပည္တြင္းမွာေရာ စီး ပြားေရးတြဲဖက္လုပ္ကုိင္ႏုိင္မယ့္ စီးပြားေရးပါတနာေတြ ျဖစ္လာမယ္။ အဲဒီလုိလုပ္တဲ့ေနရာမွာ အရင္ေခတ္အဆက္ဆက္က ရိွခဲ့တဲ့ ျပႆနာကဘာလဲဆုိေတာ့ ႏုိင္ငံေတာ္က ႏုိင္ငံေတာ္ရဲ႕ၾသဇာ၊ ႏုိင္ငံေရးအာဏာကုိ သံုးၿပီးေတာ့ စီးပြားေရးထင္တုိင္းႀကဲတာမ်ိဳး။ ႏုိင္ငံေတာ္ကလည္း သူလိုခ်င္တာကုိ စီးပြားေရးသမားေတြဆီက ရေအာင္ယူတယ္။

စီးပြားေရးသမားေတြကလည္း ႏုိင္ငံေတာ္အာဏာကို အလဲြသံုးစားလုပ္ၿပီးေတာ့ ေျမသိမ္းယာသိမ္းကိစၥကစၿပီး အဆံုးစြန္ျဖစ္ၾကတာေပါ့။ ျမန္မာျပည္မွာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ႀကီးေတြရဲ႕ အင္ပါယာႀကီးေတြက သိပ္ႀကီးစုိးၿပီးေတာ့ တစ္မိုးလံုးေဖ်ာက္ဆိပ္ သူတို႔ခ်ည္းပဲ ျဖစ္ခဲ့တာေတြ႕ရတယ္။ တပ္မေတာ္က ခ်ဳပ္ကုိင္ထားတဲ့ ဦးပုိင္နဲ႔ MEC အပါအဝင္ တစ္သီးပုဂၢလလုပ္ငန္းရွင္ေတြကလည္း အဲဒီပံုစံလုပ္ေနတာေတြ႕ရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေတာ္နဲ႔ စီး ပြားေရးဆက္စပ္ေရးဟာ အတိတ္ကလုိမ်ိဳး မုဆုိးကသားေကာင္ကုိ လုိက္သလိုမ်ိဳး လူထုကုိ လုပ္ငန္းရွင္နဲ႔ ႏုိင္ငံေတာ္ေပါင္းၿပီး အႏုိင္က်င့္တဲ့ ဟာမ်ိဳးကေနၿပီးေတာ့ ဘယ္လုိပံုစံသစ္မ်ိဳးကုိ သြားမလဲဆိုတာ စဥ္းစားဖို႔လိုတယ္။ အဲဒီလို မဟုတ္ဘူးဆိုရင္ေတာ့ ဒီမုိကေရစီ ဆုိတာ အမည္ခံပဲျဖစ္မယ္။ နင္းျပားေတြရဲ႕ ဘဝကလည္း ဒုကၡေရာက္ေနဦးမွာပဲ။

အဲဒီေတာ့ ႏုိင္ငံေတာ္နဲ႔ စီးပြားေရးဆက္ဆံေရးက အနာဂတ္မွာ ဘယ္လုိျဖစ္လာမလဲဆုိတာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ၾကည့္ရမယ္။ လူသာေျပာင္းသြားတယ္။ ႏုိင္ငံေတာ္နဲ႔ စီးပြားေရးဆက္ဆံေရးက ထူးမျခားနားဘဲ နားလွည့္ပါး႐ိုက္ပဲ ဆိုရင္ေတာ့ မီီဒီယာေတြ အရပ္ဘက္လူ႔အဖြဲ႕အစည္းေတြ ပညာရွင္ေတြကေတာ့ ေထာက္ျပသင့္တာေထာက္ျပၾကမွာပဲ။ ဒီလိုေျပာတဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ စီးပြားေရးကို ဆန္႔က်င္ဖို႔မဟုတ္ဘူး။ စီးပြားေရးသမားက လိုအပ္တယ္။ စီးပြားေရးသမားေကာင္းေတြ မ်ားမ်ားေပၚဖို႔ လိုအပ္တယ္။ ေခတ္သစ္မွာ က်င့္ဝတ္နဲ႔ညီၿပီး အခြန္ေတြလည္း ေပးေဆာင္ၿပီးေတာ့ လူထုကိုလည္း ေထာက္ထားၿပီးေတာ့ ကိုယ့္စီးပြားေရးျဖစ္ေအာင္လုပ္ရင္း ႏိုင္ငံတကာ အရင္းအႏွီးေတြကိုလည္း တတ္ႏိုင္သမွ် ရယူႏိုင္မယ့္ ေဒသခံေတြ
ျမန္မာႏိိုင္ငံသား စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြ မ်ားမ်ားေပၚလာဖို႔လိုအပ္တယ္။

အဲဒီ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြလုပ္ႏိုင္ကိုင္ႏိုင္ေအာင္လည္း ႏုိင္ငံတကာက တခ်ိဳ႕စီးပြားေရး ဆန္ရွင္ေတြ ပယ္ဖို႔ေလွ်ာ့ဖို႔လည္း လိုတယ္။ ႏုိင္ငံေတာ္နဲ႔ စီးပြားေရး၊ ဆက္ဆံ ေရးကလည္း တုိင္းရင္းသားအေန နဲ႔ ဆက္စပ္ေနတယ္။ ျမန္မာျပည္က သယံဇာတအမ်ားစုဟာ တိုင္းရင္းသားေဒသမွာပဲျဖစ္တယ္။ အကယ္၍သာ ဒီဆက္ဆံေရးကို မွန္မွန္ကန္ကန္ မလုပ္ႏုိင္ဘူးဆိုရင္ အရင္တုန္းက ေနျပည္ေတာ္မွာ ဗဟိုျပဳခဲ့တဲ့ ခ႐ိုနီဝါဒ၊ ခ႐ိုနီလမ္းစဥ္၊ ေနျပည္ေတာ္ Centralized Cronyလမ္းစဥ္ကေန ေနာက္ဆိုရင္ Decentralized  Crony , Federalized Crony ျဖစ္သြားမယ္။ အဲဒါဆိုရင္ တိုင္းရင္းသားေတြ အနာႀကီးနာမွာပဲ။