ပါဝါ

Thanda Win and ရုပ္ ဆိုး shared Myo Set's photo.

ႏုိင္ငံတကာဆက္ဆံေရးတြင္ အေရးပါလာသည္မွာ National Power ၿဖစ္သည္။ ပါဝါအဆင္႔ကို အမ်ိဳးမ်ိဳးခြဲၿခားထားသည္။ Super power, Major Power, Regional Power, Weak States ဟူ၍ အၾကမ္းဖ်င္းၿမင္ႏုိင္သည္။ ပါဝါအေပၚတြင္ မူတည္၍ ဆက္ဆံကစားရေသာ အခင္းအက်င္းကို Power Politics ဟုေခၚၾကသည္။ ပါဝါဟူသည္မွာ ႏုိင္ငံတစ္ကာ ဆက္ဆံေရးတြင္ ဆက္ဆံရေသာ ႏွစ္ႏုိင္ငံ အၾကား လႊမ္းမုိးမႈရရွိရန္အတြက္ အေရးပါေသာ စြမ္းအားၿဖစ္သည္။ အီတလီႏုိင္ငံေ၇းသမား မာခီယာဗယ္လီက "Might is right" ဟုဆုိခဲ႔သည္နွင္႔ သေဘာအတူတူၿဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံတစ္ႏုိင္ငံ၏ ပါဝါ သံုးမ်ိဳးရွိသည္။
ထုိသည္တုိ႔မွာ

(၁) စစ္ေရးပါဝါ
(၂) စီးပြားေရးပါဝါ
(၃) ႏုိင္ငံေရးပါဝါ နွင္႔

အၿခားတစ္မ်ိဳးမွာ အုိင္ဒီယိုလိုဂ်ီပိုင္းလႊမ္းမုိးမႈ ပါဝါ ၿဖစ္သည္။ ဥပမာ စစ္ေအးေခတ္က ဆုိဗီယက္နွင္႔ ကန္ အုိင္ဒီယုိလိုဂ်ီပါဝါအားၿပိဳင္ပြဲအတြင္း Proxy Wars မ်ားၿဖစ္ပြားခဲ႔သည္ကိုေတြ႔ၿမင္ရမည္။

စစ္ေရးပါဝါကို Tangible Power (တုိင္းထြာထိေတြ႔ႏုိင္ေသာပါဝါ)ဟုေခၚၾကသည္။ ၿမင္သာထင္သာရွိသည္။ ဥပမာအေမရိကန္သည္ စစ္ေရးစူပါပါဝါၿဖစ္သည္။ စစ္ေရး၏ ေနာက္ကြယ္တြင္ စီးပြားေရး၊ နည္းပညာ၊ ရင္းၿမစ္ (Resources) ဟူ၍ ေထာက္ပံ႔ေပးထားေသာ အခ်က္မ်ားရွိေလသည္။

ႏုိင္ငံေရးပါဝါ (Political Power of a Nation) ဟူသည္မွာ Intangible (တိုင္းထြာရန္ ခက္ခဲ)သည္႔အမ်ိဳးအစားၿဖစ္သည္။ ထုိႏုိင္ငံေရးပါဝါေတာင္႔တင္းမႈကို ၿပည္တြင္းအမ်ိဳးသားစည္းလံုးညီညြတ္မႈ (National Solidarity)၊ ႏုိင္ငံတကာအလယ္တြင္ ယဥ္ေက်းမႈပိုင္းသန္စြမ္းမႈ (Strong Cultural Popularity) နွင္႔ ႏုိင္ငံတကာအဖြဲ႔အစည္းတုိ႔၏ ဆံုးၿဖတ္ခ်က္မ်ားတြင္ လႊမ္းမုိးႏုိင္မႈ (Influencing international organizations and protocols) စသည္တုိ႔ကို ေတြ႔ရွိႏုိင္ေပမည္။

ပါဝါကိုတစ္ဥိီးခ်င္းလယ္ဗယ္လ္အထိနွိမ္႔ဆင္း၍အမ်ိဳးအစားမ်ားကို ခြဲၾကည္႔လွ်င္

(က) Coercive power ( ၿခိ္မ္းေၿခာက္ဖိအားေပးေသာပါဝါ)
(ခ) Rewarding Power (ဆုခ်ၿခင္းကဲ႔သုိ႔ေသာလုပ္ရပ္မ်ိဳးၿဖင္႔ ခ်ဳပ္ကိုင္ေသာပါဝါ)
(ဂ)Legitimate Power (ဌာနအရာရွိပါဝါကဲ႔သို႔)
(ဃ)Expert Power
(င)Referent Power (ဆယ္လီဘရစ္တီတုိ႔တြင္ရွိသည္႔ပါဝါ)

ထုိကဲ႔သို႔ ပါဝါသေဘာတရားမ်ားကို ႏုိင္ငံတကာဆက္ဆံေရးတြင္လဲ နိႈႈင္းယွဥ္ခ်ိန္ဆေလ႔လာႏုိင္သည္။

ထို႔ၿပင္ ထုိပါဝါမ်ားကို ႏိႈင္းယွဥ္၍ အၿပန္အလွန္ ပါဝါဂိမ္းမ်ား ကို ကစားၾကပါသည္။ ထုိသို႔ ပါဝါဂိမ္းမ်ားကို ႏုိင္ငံၾကီးနွစ္ႏုိင္ငံအၾကားတြင္ေတြ႔ၿမင္ႏုိင္သကဲ႔သို႔ အုပ္ခ်ဳပ္သူနွင္ၤ႔အတုိက္အခံၾကားတြင္လဲ ေတြ႔ၿမင္ရတတ္ၿပန္ပါသည္။ ထုိဂိမ္းမ်ားကို ေယဘုယ်ခြဲၾကည္႔လွ်င္

(1)Authority Games
(2)Power Based Games
(3)Rivalary Games
(4) Change Games
စသၿဖင္႔ေတြ႔ရေပသည္။

စူပါပါဝါဆုိသည္မွာ နူစစ္ပြဲဆင္ႏြဲရန္အင္အားေတာင္ၤၤ႔တင္းၿခင္းနွင္႔ ကမာၻ႔စစ္ပြဲမ်ား၊ အေရးအခင္းမ်ားတြင္ တပ္မမ်ားေစလႊတ္ဆံုးၿဖတ္ေစႏုိင္ေလာက္ေအာင္ ဓန၊စစ္ေရးေတာင္႔တင္းေသာႏုိင္ငံမ်ားၿဖစ္သည္။ ေမာဂ်ာပါဝါဆုိသည္မွာ စူပါပါဝါတုိ႔ေလာက္ အင္အားမေတာင္႔တင္းေသာ္လဲ စစ္ေရးအသံုးစရိတ္မ်ားသံုးစြဲႏုိင္ၿပီး ဓနအင္အားအၿခားႏုိင္ငံမ်ားထက္ေတာင္႔တင္းေသာနုိင္ငံမ်ားၿဖစ္ၾကသည္။ ေဒသတြင္းအင္အားၾကီးပါဝါဆုိသည္မွာ ေဒသတြင္းႏုိင္ငံမ်ားအၾကား သိသိသာသာ အင္အားသာေနသူမ်ားၿဖစ္ၾကသည္။

ထိုအခါ ပါဝါသည္ နွစ္ႏုိင္ငံဆက္ဆံေရးအေပၚမ်ားစြာသက္ေရာက္ႏုိင္သၿဖင္႔ စူပါပါဝါ၊ ေမဂ်ာပါဝါမ်ားကို တုန္႔ၿပန္နုိင္ရန္ ႏုိင္ငံငယ္မ်ားက စုဖြဲ႔မႈမ်ားၿပဳလုပ္လာသည္ကို ေတြ႔ရမည္ၿဖစ္သည္။ ဥပမာ အာဆီယံ။ ထုိသေဘာတရားကို ပါဝါမွ်ေၿခထိန္းၿခင္း Power Balancing ဟုေခၚပါသည္။

Ref; Wiki, International Relations Text, Dr Sai Khaing Myo Tun(IR)

 Myo Set

Myo Set