ေဒါက္တာ ေနဇင္လတ္
ယခုႏွစ္ (၂၀၁၃) ဇူလိုင္လအတြင္း ထြက္ေပၚလာေသာ ျမန္မာ့အနာဂတ္ ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံေရးသတင္း မ်ားသည္ ျပည္သူတို႔၏ စိတ္ဝင္စားမႈကို ႀကီးမားစြာ ဖမ္းစားႏိုင္ခဲ့ေႀကာင္း ေတြ႕ရသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ပတ္သက္၍ တစ္စိုက္ မတ္မတ္ေရးသားခဲ့ေသာ Larry Jagan ၏ ၂၀၁၅ အလြန္ သံုးသပ္ခ်က္ပါ အေမး အေျဖကို The Messenger တြင္ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပႏိုင္ခဲ့သျဖင့္ လူစိတ္ဝင္စားမႈ အေတာ္မ်ားခဲ့သည္ဟု သိရသည္။ ထုိမတိုင္ခင္က ျပည္ပ ခရီးစဥ္မ်ားတြင္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ႏွင့္ NLD ဥကၠ႒ႏွစ္ဦးလံုးက ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အနာဂတ္တြင္ သမၼတျဖစ္လိုႀကေႀကာင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာႀကား ခဲ့ျခင္းမွစ၍ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း မွာ သာမက အခိ်ဳ႕ေသာ ႏိုင္ငံမ်ားမွာတြင္ပင္ စိတ္ဝင္စားမႈကို ရယူႏိုင္ခဲ့ပါသည္။
လာရီေဂ်ဂင္၏ သံုးသပ္ခ်က္
ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ထဲထဲဝင္ဝင္ အဆက္အစပ္ရွိေသာ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွ သတင္းမ်ားကို ေကာင္းစြာ ရယူႏိုင္ထားေသာေႀကာင့္ လာရီေဂ်ဂင္၏ ေဆာင္းပါးမ်ားကို အေပ်ာ္ဖတ္အျဖစ္ သေဘာထား၍ မရသည္ ကေတာ့ ေသခ်ာသည္။ သူ၏ သံုးသပ္ခ်က္မ်ားမွာ ရာႏႈန္းျပည့္မွန္ကန္ရမည္ဟု တထစ္ခ် ယူဆ၍ မရႏိုင္ေသာ္လည္း ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး အေျခအေနႏွင့္ အဓိကပေလယာမ်ား (ဇာတ္ေကာင္မ်ား) အေႀကာင္း ေကာင္းေကာင္း သိထားသူ ျဖစ္သျဖင့္ ရာႏႈန္းအေတာ္အသင့္ မွန္ကန္ႏိုင္သည္ဟုေတာ့ ယူဆႏိုင္ဖြယ္ရာရွိ သည္။ ယခင္ သူ၏ ေဆာင္းပါးမ်ား၊ အင္တာဗ်ဴးမ်ားကို ၿခံဳငံုသံုးသပ္လ်ွင္ ရာႏႈန္းထက္ဝက္ေက်ာ္မ်ွ ေလာက္ကေတာ့ လက္ခံႏိုင္ဖြယ္ ရာရွိသျဖင့္ သူ႔ေဆာင္းပါးပါ အခ်က္အလက္တခ်ိဳ႕မွာ ဦးေႏွာက္ အလုပ္ေပး (Brain Storming) ရာတြင္ေတာ့ ထည့္သြင္းစဥ္းစားႏိုင္ပါလိမ့္မည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံေရး အဓိက ဇာတ္ေကာင္မ်ားႏွင့္ အခ်ိဳ႕တိုက္ရိုက္ အဆက္ အသြယ္၊ အခ်ိဳ႕ တစ္ဆင့္ခံ အဆက္အသြယ္၊ သတင္းရယူႏိုင္ရန္ အရင္း အျမစ္မ်ား ရွိေနသူတစ္ဦးဟု ယူဆႏိုင္ပါသည္။ ဘန္ေကာက္ တြင္ ရွိေန တတ္ၿပီး ျပည္ပေရာက္ ျမန္မာအသိုက္အဝန္းႏွင့္ ေန႔စဥ္အမ်ွ ထိေတြ႕ ဆက္ဆံေနသူ ျဖစ္သည္။ ၁၉၈၈ မတိုင္မီ ျဖစ္စဥ္မ်ားမွစ၍ ယေန႔အထိ ႏုိင္ငံေရးျဖစ္စဥ္ တစ္ေလ်ွာက္လံုးႏွင့္ အဆက္အစပ္မျပတ္သူ ျဖစ္သည္။ သူ႔ထံတြင္ သာမန္သတင္းေပးမွသည္ အတြင္းပိုင္းအခ်ိဳ႕အထိ သတင္း ရယူႏိုင္ႀကသူမ်ား၊ ကိုယ္တိုင္ ဇာတ္ေဆာင္ျဖစ္ႀကသူမ်ား စုစုေပါင္း အေရ အတြက္မွာ ရာ ဂဏန္းမ်ွရွိသူျဖစ္ႆ ယခု The Messenger ဂ်ာနယ္တြင္ ပါဝင္ေသာ သူ႔သံုးသပ္ခ်က္၊ ရႈျမင္ခ်က္မ်ားထက္ပို၍ ေျပာႏုိင္ေသာ အခ်က္ အလက္မ်ား ရွိေနႏိုင္ေသးသည္ဟု ယူဆႏိုင္ပါသည္။
အခ်ိဳ႕ေသာ လာရီေဂ်ဂင္၏ အေျဖမ်ားမွာ မတင္မက်ျဖစ္ေနေသာ္လည္း၊ အခ်ိဳ႕ေသာ အေျဖမ်ားမွာ ခပ္ရဲရဲသံုးသပ္ခ်က္မ်ား ျဖစ္သည္ကုိ ေတြ႔ရသည္။ သူ၏ သံုးသပ္ခံရသူအမည္မ်ားကို ေဖာ္ျပလ်ွင္ ပုဂၢလဓိ႒ာန္ရႈေထာင့္မွ ရႈျမင္ႀကႏုိင္၍ အမည္မ်ားႏွင့္ ဆိုင္ရာသံုးသပ္ခ်က္မ်ားကို ျပန္၍ မေရး လိုေတာ့ေပ။ သို႔ေသာ္လည္း သူမ်က္ကြယ္မျပဳႏိုင္ေသာ သူတစ္ဦးအေႀကာင္း ကိုေတာ့ Key power brokers ေတြ ရွိသည္ဟု ေရးသြားသည္။ အင္အားႀကီး ပါတီႀကီးႏွစ္ခု၏ အေျခအေနအခ်ိဳ႕ကိုေတာ့ ခပ္ပါးပါး ေျဖသြားသည္။ သာမန္လူတို႔ မျမင္ေသာ အယူအဆတစ္ရပ္ကိုလည္း လာရီက ထုတ္ေဖာ္ သြားသည္။
ဆင္သြားရင္ လမ္းျဖစ္တယ္
ျမန္မာ့စကားပံုတြင္ “ဆင္သြားလ်ွင္ လမ္းျဖစ္” ဟူ၍ ရွိသည္။ အင္အားႀကီးသူ တို႔ ေဆာင္ရြက္ခဲ့လ်ွင္ ကိစၥၿပီးႏိုင္သည္ဟူေသာ သေဘာျဖစ္ပါ၏။ လမ္းျဖစ္ရန္ ဆင္ႀကီး မည္မွ် သြားႏိုင္မည္ဟူသည္က ဦးေႏွာက္အလုပ္ေပး ရန္ေကာင္းေသာ စဥ္းစားခ်က္တစ္ခု ျဖစ္လာမည္ဟု ေတြ႔ျမင္ႏိုင္ပါသည္။ ဤအခ်က္ သည္မ်ားစြာ အေျခခံက်ၿပီး အားလံုးက လက္ခံထားေသာ အရာလည္း ျဖစ္သည္မို႔ ဤအခ်က္အေပၚ အားလံုးက စိတ္ဝင္တစားလည္း ရွိေနႀကသည္။
သမၼတတာဝန္ ထမ္းေဆာင္ရန္ အသင့္ရွိေနပါသည္ဟု ဆိုထားသူ ႏွစ္ဦးတြင္ တစ္ဦးက Personal Power ရွိသူျဖစ္ၿပီး၊ တစ္ဦးက Positional Power ပိုႀကီးသူတစ္ဦး ျဖစ္သည္။ လာရီ၏ ခန္႔မွန္းမႈတြင္ Positional Power ႀကီးမား သူတစ္ဦးကို ဆြဲထုတ္ျပထားပါေသးသည္။ သံုးပြင့္ဆိုင္လား၊ ေလးပြင့္ဆိုင္ လား၊ အနားနီးမွ ထပ္၍ ငါးပြင့္ဆိုင္လားဆိုသည္မွာ အေတြးေကာင္းေကာင္း တစ္ခုအတြက္ ပေဟဠိမ်ား ျဖစ္ေနပါ သည္။ ေသခ်ာသည့္အခ်က္တစ္ခုေတာ့ ရွိေနပါသည္။ မဟာဗ်ဴဟာ တစ္ရပ္ မည္မ်ွေကာင္းျခင္းႏွင့္ ျမန္မာ့ အနာဂတ္ ကို မည္မ်ွေကာင္းေအာင္ထုဆစ္ႏိုင္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဤအခ်က္က ဇာတ္ညႊန္းေကာင္းကို ျဖစ္ေစမည္ျဖစ္ၿပီး၊ ဆုိက္ပတ္မ်ား၏ ပံ့ပိုးမႈကိုပါ ႀကီးမားစြာ ရရွိေစပါလိမ့္မည္။ ထုိသည္မက ႏုိင္ငံေရး အကယ္ဒမီပင္ ရသြားေလာက္သည္ဟု ဆိုႏိုင္ပါလိမ့္မည္။
ထပ္မံေသခ်ာသည့္ အခ်က္တစ္ခုလည္း ရွိေနျပန္ပါေသးသည္။ ျမန္မာ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ၿပီးခဲ့ ေသာကာလအတြင္း မည္သူတို႔၏ ေဆာင္ရြက္ ခ်က္မ်ား မည္မ်ွ သက္ေရာက္မႈ ရွိခဲ့သည္ဆိုေသာ အခ်က္ ျဖစ္သည္။ ဤအခ်က္က အနာဂတ္ ပံုသဏၭာန္ကို ျပန္လည္ သက္ေရာက္မႈ ရွိေစပါ လိမ့္မည္။ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံ ေရးသည္ ထူးျခားခ်က္အခ်ိဳ႕ရွိေနေသးၿပီး၊ ဒီမိုကေရစီ ကို ရုပ္လံုးစတင္ပံုေဖာ္ဆဲ ျဖစ္ေနခ်ိန္ ျဖစ္ေသာ ေႀကာင့္ ျဖစ္သည္။ စင္ကာပူႏိုင္ငံေရး၏ အစိတ္အပိုင္းအခ်ိဳ႕ႏွင့္ ထုိင္းႏိုင္ငံေရး၏ အစိတ္အပိုင္း အခ်ိဳ႕သည္ ရွိဆဲ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး ေဆးစက္မ်ားတြင္ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္း ပါဝင္မႈမရွိႏိုင္ဟု တထစ္ခ်ဆိုႀကမည့္သူ အေရအတြက္ နည္းပါးမည္ဟု ယူဆပါသည္။
(၂၀၀၈) သည္ (၂၀၁၅) လြန္အတြက္ အေၿခခံ
တစ္ဦးက သမၼတဟု ဆိုၿပီး၊ ေနာက္တစ္ဦးက ဒုတိယသမၼတဟု ဆိုခဲ့ႀက သည္မဟုတ္။ ထုိ ႏွစ္ဦးအျပင္ အျခားသူ တစ္ဦးဦးကေရာ သမၼတ မျဖစ္ႏိုင္ ဘူးလား ဟူေသာ ေမးခြန္းလည္း ရွိလာႏိုင္သလို၊ လက္ရွိ သမၼတသည္လည္း ေတာင္းဆိုမႈခံရလ်ွင္ အေျခအေနမ်ား တစ္မ်ိဳးတစ္မည္ ျဖစ္လာႏိုင္ဖြယ္ရာ ရွိလာႏိုင္သည္။ ထားေတာ့ ၊ ပထမႏွစ္ဦးတြင္ တစ္ဦးသည္ (၂၀၀၈) ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒကို မည္မ်ွ အတိုင္းအတာအထိ ျပင္ဆင္ႏိုင္ေစမည့္အေပၚ မ်ားစြာ မူတည္ေနပါသည္။ ဤအခ်က္ကို ျပင္ဆင္ႏိုင္ခဲ့လ်ွင္ (၂၀၀၈) ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒရွိ အျခားေသာ အေႀကာင္းအရာမ်ား အားလံုး ျပင္ဆင္ျခင္း သည္ ငွက္ေပ်ာ္သီး အခြံႏႊာသကဲ့သို႔ မလြယ္ကူေသာ္လည္း ခက္ခဲေတာ့မည္ မဟုတ္ေခ်။ ဤအခ်က္ထက္ ပို၍ စိန္ေခၚမႈရွိေသာ အရာပင္ရွိႏိုင္ေတာ့မည္ မဟုတ္ဘဲ Federalism အေပၚတြင္ပင္ သက္ေရာက္မႈ ႀကီးစြာ ရွိလာပါ လိမ့္မည္။
(၂၀၀၈) ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို မည္မ်ွအဆင့္အထိ ျပင္ဆင္ႏိုင္ျခင္း၊ မျပင္ဆင္ႏိုင္ျခင္းသည္ ပင္လ်ွင္ (၂၀၁၅) မကုန္မီ လႊတ္ေတာ္၏ အေျခအေန သရုပ္သကန္ကိုလည္း ထင္ဟပ္လာႏိုင္ပါ၏။ ယခု ျမင္ကြင္းထက္ပ္ို၍ လႊတ္ေတာ္ႀကီး သြက္လက္၊ အသက္ဝင္လာမည္ဟု တစ္ဦးတစ္ေယာက္က ဆိုေသာ္ ထုိခန္႔မွန္းခ်က္သည္ (၂၀၀၈) ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ႏိုင္ေရးႏွင့္ ဆက္စပ္ေကာင္း ဆက္စပ္ႏိုင္ပါ လိမ့္မည္။ ဤအယူအဆသည္ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရွိေသာ အယူအဆတစ္ရပ္မ်ွသာ ျဖစ္ၿပီး၊ ဧကန္သိႏိုင္သူရွိမည္ မဟုတ္ပါ။
ေမ်ွာ္မွန္းထားေသာ အတိုင္းအတာအထိ္(၂၀၀၈) ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္ႏိုင္ရန္ လြန္စြာမွ ခက္ခဲပါလိမ့္မည္ဟု သံုးသပ္ႀကသူမ်ားရွိႀကသလို၊ ဥပေဒကို လူေတြက ေရးဆြဲခဲ့သည္ျဖစ္၍ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ရွိသည္ဟု ခံယူထားႀကသူမ်ားလည္း ရွိေနပါသည္။ လႊတ္ေတာ္ ႏွစ္ရပ္လံုးရွိ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ အားလံုးကို မည္မ်ွစည္းရံုးႏိုင္သည့္အေပၚတြင္ မူတည္ေနသည္ကေတာ့ အမွန္ပင္ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေရး သမားတို႔၏ စိန္ေခၚမႈတစ္ရပ္ျဖစ္သလို စည္းရံုးေရးစြမ္းအား၏ စမ္းသပ္မႈကို ေကာင္းစြာေက်ာ္လႊား ႏိုင္ခဲ့လ်ွင္ ျပည္တြင္းသာမက ကမၻာကပင္ အံ့ႀသသြားႀကမည့္အျပင္၊ ႏိုင္ငံတကာ၏ ခ်ီးက်ဴးမႈကို ခံရမည္ မွာလည္း ေသခ်ာလွသည္။
မ်က္ႏွာသစ္၊ ပါတီသစ္မ်ားႏွင့္ စိတ္ဝင္စားဖြယ္ရာ အဖံုဖံု
(၂၀၁၅) အလြန္ကာလတြင္ ပါတီသစ္မ်ား ထြက္ေပၚလာႏို္င္ၿပီး၊ မ်က္ႏွာသစ္ မ်ားလည္း (၂၀၁၄) အကုန္၊ (၂၀၁၅) ကာလဦးမ်ားတြင္ စတင္ မိတ္ဆက္ လာႏိုင္ပါသည္။ ႏိုင္ငံေရး ကစားကြက္မ်ားကိုလည္း ေတြ႕ရ လာႏုိင္သည္။ မဲဆြယ္စည္းရံုးမႈပံုသ႑ာန္ မ်ားစြာကြာျခားသြားႏုိင္ၿပီး၊ မဲဆြယ္စည္းရံုး စနစ္ မ်ားလည္း (၂၀၁၀) ကာလႏွင့္ မ်ားစြာျခားနားသြားပါလိမ့္မည္။ ‘ညြန္႔ေပါင္း’ သည္ ေမးရန္ ေမးခြန္းအဆင့္တစ္ခုျဖစ္ လာေတာ့မည္ မဟုတ္ဟု ယူူဆသည္။ ခ်ိန္ခြင္လ်ွာ မ်ွေပးမည့္ ႏုိင္ငံေရးပါတီအခ်ိဳ႕ ေပၚေပါက္လာႏိုင္ၿပီး၊ ေခါင္းေဆာင္ မ်ား ညွိႏႈိင္းမႈအရ ပါတီမ်ား ပူးေပါင္းမႈ၊ ကြဲျပားမႈမ်ားလည္း တစ္ၿပိဳင္နက္တည္း ျမင္ကြင္းထဲ ေရာက္ရွိလာႏုိင္သည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ႏိုင္ငံေရး၌ key player မ်ားစြာ မရွိေသးပါ။ အလားအလာ ရွိသူမ်ား ခန္႔မွန္းထား သည့္အတိုင္း ျဖစ္လာႏုိင္သလို၊ ခန္႔မွန္းထားသည္ႏွင့္ လြဲေခ်ာ္သြားႏိုင္သည္မ်ားလည္း ရွိေနႏိုင္ပါသည္။ တတိယ အင္အားစုမ်ား အလ်ွိဳလ်ွိဳ ေပၚထြက္လာႏိုင္ၿပီး၊ စတုတၳအင္အားစုမ်ားလည္း ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး ကို စတင္မိတ္ဆက္လာႏိုင္ပါသည္။
လာရီေဂ်ဂင္ ခ်ျပထားသူတို႔ ႏုိင္ငံေရးနယ္ပယ္အတြင္း ဝင္ေရာက္လာႏုိင္ သည့္ နည္းတူ၊ ျမင္းေကာင္း ခြာလိပ္တို႔လည္း ရွိလာႏုိင္ပါသည္။ လာရီေဂ်ဂင္ ခ်ျပထားေသာ အယူအဆတစ္ခုထက္ မ်ားစြာပို၍ နက္နဲရႈပ္ေထြးေသာ အယူအဆတစ္ခုသည္လည္း လက္ေတြ႕ ျမန္မာ့ႏိ္ုင္ငံေရးနယ္ပယ္တြင္း ေရာက္ရွိလာ ႏုိင္ပါသည္။ အားလံုး ‘ဟင္’ ခနဲ ‘ဟာ’ ခနဲ ျဖစ္သြားႏုိင္ေသာ ျပကြက္မ်ိဳးမ်ားလည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါသည္။ ထို အယူအဆသစ္မ်ိဳးကိုသာ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးနယ္ပယ္တြင္ လိုက္ပါက်င့္သံုးခဲ့ပါက၊ ကမၻာ့ႏို္င္ငံေရး သမိုင္း မွာ ပင္ ေျပာစမွတ္ျပဳေလာက္ေသာ မွတ္တိုင္တစ္ခု ျဖစ္သြားႏိုင္ဖြယ္ရာ ရွိပါသည္။ ဆပ္ျပာခဲ တစ္တံုးျဖင့္ ေလယာဥ္အပိုင္စီးႏိုင္ခဲ့ဖူးေသာ ျမန္မာ တို႔ျဖစ္၍ မည္သူ႔ကိုမ်ွ အထင္ေသး၍ မရႏုိင္ေခ်။ ယခုရွိဆဲ ျမန္မာ ႏုိင္ငံ၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမ်ားမွာသူ မေမ်ွာ္မွန္းခဲ့ေသာ ျဖစ္ရပ္မ်ိဳးျဖစ္၍ အံ့အားသင့္ ရပါသည္ဟု ဆိုခဲ့ သလို လာရီေဂ်ဂင္မွ ဒုတိယအႀကိမ္ မွတ္ခ်က္ေပးသြားႏုိင္ေသာ ျမင္ကြင္းသစ္မ်ိဳး ျဖစ္မလာႏိုင္ဟု မည္သူ မ်ွ တပ္အပ္ေသခ်ာစြာ ေျပာႏုိင္မည္ မဟုတ္ပါ။
ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးသည္ စိတ္ဝင္စားဖြယ္ရာ အမွန္ပင္ ေကာင္းလွပါ၏။ အေျခအေနတစ္ရပ္ရပ္၏ ဖန္တီးမႈ ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ (၁၉၄၈) ေနာက္ပိုင္း ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးကို လက္လွမ္းမီသေလာက္ ေလ့လာခဲ့ဖူး ပါသည္။ ထိုအေျခ အေနႏွင့္ ယခု ျဖတ္သန္းဆဲ အေျခအေနႏွစ္ရပ္မွာ မ်ားစြာကြဲျပားျခား နားေနၿပီး၊ (၁၉၄၈-၆၂) ႏုိင္ငံေရးကာလထက္ မ်ားစြာပို၍ ရႈပ္ေထြးသိမ္ေမြ႔ သည့္ အေျခအေနတစ္ရပ္ဟု သံုးသပ္ႏိုင္ပါလိမ့္ မည္။ ထိုစဥ္က ေဒါင္ေဒါင္ျမည္ႏုိင္ငံေရးသမား အမ်ားအျပား ေပၚထြက္လာခဲ့ၿပီး၊ ယခု ႏုိင္ငံေရးအေျခအေန ႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္လ်ွင္ ရိုးစင္းေသာ အေျခအေနတစ္ရပ္ဟု သံုးသပ္ႏိုင္ပါလိမ့္မည္။ (၂၀၁၅) ဝန္းက်င္ႏုိင္ငံေရး အေျခအေနမွာ ေဒါင္ေဒါင္ျမည္ ႏုိင္ငံေရးသမားမ်ား အတိတ္ကေလာက္ မေပါမ်ားႏိ္ုင္ေသးေသာ္လည္း၊ကမၻာ့စစ္တုရင္ ၿပိဳင္ပြဲကဲ့သို႔ မ်ားစြာ စိတ္ဝင္စားဖြယ္ရာေကာင္းသည့္အေျခအေနတစ္ရပ္အျဖစ္ ေမ်ွာ္လင့္ ႏုိင္မည္ဟု ကြ်မ္းက်င္သူမ်ားက သံုးသပ္ထားၾကပါ၏။ မည္သို႔ဆိုေစ ေနာက္တစ္ႏွစ္ခန္႔ အၾကာတြင္ လႊတ္ေတာ္ႀကီး ပို၍ သြက္လက္ အသက္ဝင္ လာမည္မွာ ေသခ်ာလွပါသည္။ ျမင္ေနက် ျမင္ကြင္းမ်ိဳးမွ ေျပာင္းလဲ ျမင္ကြင္းသစ္မ်ားျဖင့္ ဥပေဒမ်ားကို ျဖည့္စြက္၊ ျပင္ဆင္၊ ျပ႒ာန္းျခင္းမ်ိဳးျဖင့္ အမ်ားပို၍ စိတ္ ဝင္စားရာ ေနရာတစ္ခုအျဖစ္ ေတြ႕ျမင္ရႏုိင္ပါသည္။ (၂၀၁၄) ႏွစ္လယ္ခန္႔မွစ၍ အမ်ားစိတ္ဝင္စားၾကသည့္ ကိစၥမ်ား၏ ရိုးတိုးရိပ္တိပ္ အစဦး အေျဖမ်ားကို ထုိကာလျမင္ကြင္းမ်ားသည္ သက္ဆိုင္သူတို႔၏ ေဆာင္ရြက္ ခ်က္မ်ားမွ တစ္ဆင့္ တစ္စြန္းတစ္စ စတင္ေတြ႕ရွိလာႏုိင္မည္ဟု ခန္႔မွန္းရပါသည္။ ေသခ်ာသည္ကေတာ့ ႏုိင္ငံေရးသည္ ထင္ထားသလို ျဖစ္လာႏုိင္သည္မ်ားလည္း ရွိၿပီး၊ မထင္မွတ္ထားသည္မ်ားလည္း ျဖစ္လာ တတ္ျပန္၍ နိစၥဓူဝ ကိစၥမ်ားကဲ့သို႔ မရိုးစင္းလွသည္မွာ ေသခ်ာေနပါ၏။
အနာဂတ္ကို မည္မ်ွ လွမ္းေမ်ွာ္ၾကည့္ႏုိင္ျခင္း၊ မဟာဗ်ဴဟာေကာင္း ရွိျခင္း သည္ အေျခခံအက်ဆံုး၊ အေရးအႀကီးဆံုးေသာ အဆံုးအျဖတ္ျဖစ္ပါ၏။ ေရြးေကာက္ပြဲဝင္ အဆင့္ျဖစ္၍ ပါတီမ်ားတြင္ မဟာဗ်ဴဟာ တို႔ရွိၾကမည္မွာ မလြဲပါ။ ထို မဟာဗ်ဴဟာ မွန္ျခင္း/မွားျခင္းကသာ အေရးႀကီးပါသည္။ ဤမဟာဗ်ဴဟာ အမွန္/အမွားကို Vision ဟူေသာ အနာဂတ္အျမင္က တည့္မတ္ေပးပါလိမ့္မည္။ မွန္ကန္ေသာ အနာဂတ္ အျမင္ မည္မ်ွ တိတိ က်က်ရွိေနႏုိင္ျခင္းက (၂၀၁၅) အလြန္၏ အေျဖတစ္ဝက္လည္း ျဖစ္လာပါ လိမ့္မည္။ “Zero sum game” ကို ဦးတည္ျခင္း၊ “All win ” ကို ဦးတည္ျခင္း ကလည္း အျခားေသာ အေျဖတစ္ဝက္ ျဖစ္ႏုိင္သည္ဟု သံုးသပ္၊ မွန္းဆၾကည့္ မိေနပါ၏။
The Messenger ဂ်ာနယ္ Volume-4, No.10 မွ ကူးယူေဖာ္ျပသည္
ယခုႏွစ္ (၂၀၁၃) ဇူလိုင္လအတြင္း ထြက္ေပၚလာေသာ ျမန္မာ့အနာဂတ္ ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံေရးသတင္း မ်ားသည္ ျပည္သူတို႔၏ စိတ္ဝင္စားမႈကို ႀကီးမားစြာ ဖမ္းစားႏိုင္ခဲ့ေႀကာင္း ေတြ႕ရသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ပတ္သက္၍ တစ္စိုက္ မတ္မတ္ေရးသားခဲ့ေသာ Larry Jagan ၏ ၂၀၁၅ အလြန္ သံုးသပ္ခ်က္ပါ အေမး အေျဖကို The Messenger တြင္ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပႏိုင္ခဲ့သျဖ
လာရီေဂ်ဂင္၏ သံုးသပ္ခ်က္
ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ထဲထဲဝင္ဝင္ အဆက္အစပ္ရွိေသာ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွ သတင္းမ်ားကို ေကာင္းစြာ ရယူႏိုင္ထားေသာေႀကာင့္ လာရီေဂ်ဂင္၏ ေဆာင္းပါးမ်ားကို အေပ်ာ္ဖတ္အျဖစ္ သေဘာထား၍ မရသည္ ကေတာ့ ေသခ်ာသည္။ သူ၏ သံုးသပ္ခ်က္မ်ားမွာ ရာႏႈန္းျပည့္မွန္ကန္ရမည္ဟု တထစ္ခ် ယူဆ၍ မရႏိုင္ေသာ္လည္း ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး အေျခအေနႏွင့္ အဓိကပေလယာမ်ား (ဇာတ္ေကာင္မ်ား) အေႀကာင္း ေကာင္းေကာင္း သိထားသူ ျဖစ္သျဖင့္ ရာႏႈန္းအေတာ္အသင့္ မွန္ကန္ႏိုင္သည္ဟုေတာ့ ယူဆႏိုင္ဖြယ္ရာရွိ သည္။ ယခင္ သူ၏ ေဆာင္းပါးမ်ား၊ အင္တာဗ်ဴးမ်ားကို ၿခံဳငံုသံုးသပ္လ်ွင္ ရာႏႈန္းထက္ဝက္ေက်ာ္မ်ွ ေလာက္ကေတာ့ လက္ခံႏိုင္ဖြယ္ ရာရွိသျဖင့္ သူ႔ေဆာင္းပါးပါ အခ်က္အလက္တခ်ိဳ႕မွာ ဦးေႏွာက္ အလုပ္ေပး (Brain Storming) ရာတြင္ေတာ့ ထည့္သြင္းစဥ္းစားႏိုင္ပါလိမ
ျမန္မာႏိုင္ငံေရး အဓိက ဇာတ္ေကာင္မ်ားႏွင့္ အခ်ိဳ႕တိုက္ရိုက္ အဆက္ အသြယ္၊ အခ်ိဳ႕ တစ္ဆင့္ခံ အဆက္အသြယ္၊ သတင္းရယူႏိုင္ရန္ အရင္း အျမစ္မ်ား ရွိေနသူတစ္ဦးဟု ယူဆႏိုင္ပါသည္။ ဘန္ေကာက္ တြင္ ရွိေန တတ္ၿပီး ျပည္ပေရာက္ ျမန္မာအသိုက္အဝန္းႏွင့္ ေန႔စဥ္အမ်ွ ထိေတြ႕ ဆက္ဆံေနသူ ျဖစ္သည္။ ၁၉၈၈ မတိုင္မီ ျဖစ္စဥ္မ်ားမွစ၍ ယေန႔အထိ ႏုိင္ငံေရးျဖစ္စဥ္ တစ္ေလ်ွာက္လံုးႏွင့္ အဆက္အစပ္မျပတ္သူ ျဖစ္သည္။ သူ႔ထံတြင္ သာမန္သတင္းေပးမွသည္ အတြင္းပိုင္းအခ်ိဳ႕အထိ သတင္း ရယူႏိုင္ႀကသူမ်ား၊ ကိုယ္တိုင္ ဇာတ္ေဆာင္ျဖစ္ႀကသူမ်ား စုစုေပါင္း အေရ အတြက္မွာ ရာ ဂဏန္းမ်ွရွိသူျဖစ္ႆ ယခု The Messenger ဂ်ာနယ္တြင္ ပါဝင္ေသာ သူ႔သံုးသပ္ခ်က္၊ ရႈျမင္ခ်က္မ်ားထက္ပို၍ ေျပာႏုိင္ေသာ အခ်က္ အလက္မ်ား ရွိေနႏိုင္ေသးသည္ဟု ယူဆႏိုင္ပါသည္။
အခ်ိဳ႕ေသာ လာရီေဂ်ဂင္၏ အေျဖမ်ားမွာ မတင္မက်ျဖစ္ေနေသာ္လည္း၊ အခ်ိဳ႕ေသာ အေျဖမ်ားမွာ ခပ္ရဲရဲသံုးသပ္ခ်က္မ်ား ျဖစ္သည္ကုိ ေတြ႔ရသည္။ သူ၏ သံုးသပ္ခံရသူအမည္မ်ားကို ေဖာ္ျပလ်ွင္ ပုဂၢလဓိ႒ာန္ရႈေထာင့္မွ ရႈျမင္ႀကႏုိင္၍ အမည္မ်ားႏွင့္ ဆိုင္ရာသံုးသပ္ခ်က္မ်ားကို ျပန္၍ မေရး လိုေတာ့ေပ။ သို႔ေသာ္လည္း သူမ်က္ကြယ္မျပဳႏိုင္ေသာ သူတစ္ဦးအေႀကာင္း ကိုေတာ့ Key power brokers ေတြ ရွိသည္ဟု ေရးသြားသည္။ အင္အားႀကီး ပါတီႀကီးႏွစ္ခု၏ အေျခအေနအခ်ိဳ႕ကိုေတာ့ ခပ္ပါးပါး ေျဖသြားသည္။ သာမန္လူတို႔ မျမင္ေသာ အယူအဆတစ္ရပ္ကိုလည္း လာရီက ထုတ္ေဖာ္ သြားသည္။
ဆင္သြားရင္ လမ္းျဖစ္တယ္
ျမန္မာ့စကားပံုတြင္ “ဆင္သြားလ်ွင္ လမ္းျဖစ္” ဟူ၍ ရွိသည္။ အင္အားႀကီးသူ တို႔ ေဆာင္ရြက္ခဲ့လ်ွင္ ကိစၥၿပီးႏိုင္သည္ဟူေသာ သေဘာျဖစ္ပါ၏။ လမ္းျဖစ္ရန္ ဆင္ႀကီး မည္မွ် သြားႏိုင္မည္ဟူသည္က ဦးေႏွာက္အလုပ္ေပး ရန္ေကာင္းေသာ စဥ္းစားခ်က္တစ္ခု ျဖစ္လာမည္ဟု ေတြ႔ျမင္ႏိုင္ပါသည္။ ဤအခ်က္ သည္မ်ားစြာ အေျခခံက်ၿပီး အားလံုးက လက္ခံထားေသာ အရာလည္း ျဖစ္သည္မို႔ ဤအခ်က္အေပၚ အားလံုးက စိတ္ဝင္တစားလည္း ရွိေနႀကသည္။
သမၼတတာဝန္ ထမ္းေဆာင္ရန္ အသင့္ရွိေနပါသည္ဟု ဆိုထားသူ ႏွစ္ဦးတြင္ တစ္ဦးက Personal Power ရွိသူျဖစ္ၿပီး၊ တစ္ဦးက Positional Power ပိုႀကီးသူတစ္ဦး ျဖစ္သည္။ လာရီ၏ ခန္႔မွန္းမႈတြင္ Positional Power ႀကီးမား သူတစ္ဦးကို ဆြဲထုတ္ျပထားပါေသးသည္။ သံုးပြင့္ဆိုင္လား၊ ေလးပြင့္ဆိုင္ လား၊ အနားနီးမွ ထပ္၍ ငါးပြင့္ဆိုင္လားဆိုသည္မွာ အေတြးေကာင္းေကာင္း တစ္ခုအတြက္ ပေဟဠိမ်ား ျဖစ္ေနပါ သည္။ ေသခ်ာသည့္အခ်က္တစ္ခုေတာ့ ရွိေနပါသည္။ မဟာဗ်ဴဟာ တစ္ရပ္ မည္မ်ွေကာင္းျခင္းႏွင့္ ျမန္မာ့ အနာဂတ္ ကို မည္မ်ွေကာင္းေအာင္ထုဆစ္ႏိုင
ထပ္မံေသခ်ာသည့္ အခ်က္တစ္ခုလည္း ရွိေနျပန္ပါေသးသည္။ ျမန္မာ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ၿပီးခဲ့ ေသာကာလအတြင္း မည္သူတို႔၏ ေဆာင္ရြက္ ခ်က္မ်ား မည္မ်ွ သက္ေရာက္မႈ ရွိခဲ့သည္ဆိုေသာ အခ်က္ ျဖစ္သည္။ ဤအခ်က္က အနာဂတ္ ပံုသဏၭာန္ကို ျပန္လည္ သက္ေရာက္မႈ ရွိေစပါ လိမ့္မည္။ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံ ေရးသည္ ထူးျခားခ်က္အခ်ိဳ႕ရွိေနေသးၿ
(၂၀၀၈) သည္ (၂၀၁၅) လြန္အတြက္ အေၿခခံ
တစ္ဦးက သမၼတဟု ဆိုၿပီး၊ ေနာက္တစ္ဦးက ဒုတိယသမၼတဟု ဆိုခဲ့ႀက သည္မဟုတ္။ ထုိ ႏွစ္ဦးအျပင္ အျခားသူ တစ္ဦးဦးကေရာ သမၼတ မျဖစ္ႏိုင္ ဘူးလား ဟူေသာ ေမးခြန္းလည္း ရွိလာႏိုင္သလို၊ လက္ရွိ သမၼတသည္လည္း ေတာင္းဆိုမႈခံရလ်ွင္ အေျခအေနမ်ား တစ္မ်ိဳးတစ္မည္ ျဖစ္လာႏိုင္ဖြယ္ရာ ရွိလာႏိုင္သည္။ ထားေတာ့ ၊ ပထမႏွစ္ဦးတြင္ တစ္ဦးသည္ (၂၀၀၈) ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒကို မည္မ်ွ အတိုင္းအတာအထိ ျပင္ဆင္ႏိုင္ေစမည့္အေပၚ မ်ားစြာ မူတည္ေနပါသည္။ ဤအခ်က္ကို ျပင္ဆင္ႏိုင္ခဲ့လ်ွင္ (၂၀၀၈) ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒရွိ အျခားေသာ အေႀကာင္းအရာမ်ား အားလံုး ျပင္ဆင္ျခင္း သည္ ငွက္ေပ်ာ္သီး အခြံႏႊာသကဲ့သို႔ မလြယ္ကူေသာ္လည္း ခက္ခဲေတာ့မည္ မဟုတ္ေခ်။ ဤအခ်က္ထက္ ပို၍ စိန္ေခၚမႈရွိေသာ အရာပင္ရွိႏိုင္ေတာ့မည္ မဟုတ္ဘဲ Federalism အေပၚတြင္ပင္ သက္ေရာက္မႈ ႀကီးစြာ ရွိလာပါ လိမ့္မည္။
(၂၀၀၈) ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို မည္မ်ွအဆင့္အထိ ျပင္ဆင္ႏိုင္ျခင္း၊ မျပင္ဆင္ႏိုင္ျခင္းသည္ ပင္လ်ွင္ (၂၀၁၅) မကုန္မီ လႊတ္ေတာ္၏ အေျခအေန သရုပ္သကန္ကိုလည္း ထင္ဟပ္လာႏိုင္ပါ၏။ ယခု ျမင္ကြင္းထက္ပ္ို၍ လႊတ္ေတာ္ႀကီး သြက္လက္၊ အသက္ဝင္လာမည္ဟု တစ္ဦးတစ္ေယာက္က ဆိုေသာ္ ထုိခန္႔မွန္းခ်က္သည္ (၂၀၀၈) ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ႏိုင္ေရးႏွင့္ ဆက္စပ္ေကာင္း ဆက္စပ္ႏိုင္ပါ လိမ့္မည္။ ဤအယူအဆသည္ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရွိေသာ အယူအဆတစ္ရပ္မ်ွသာ ျဖစ္ၿပီး၊ ဧကန္သိႏိုင္သူရွိမည္ မဟုတ္ပါ။
ေမ်ွာ္မွန္းထားေသာ အတိုင္းအတာအထိ္(၂၀၀၈) ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္ႏိုင္ရန္ လြန္စြာမွ ခက္ခဲပါလိမ့္မည္ဟု သံုးသပ္ႀကသူမ်ားရွိႀကသလို၊ ဥပေဒကို လူေတြက ေရးဆြဲခဲ့သည္ျဖစ္၍ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ရွိသည္ဟု ခံယူထားႀကသူမ်ားလည္း ရွိေနပါသည္။ လႊတ္ေတာ္ ႏွစ္ရပ္လံုးရွိ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ အားလံုးကို မည္မ်ွစည္းရံုးႏိုင္သည့္အေပ
မ်က္ႏွာသစ္၊ ပါတီသစ္မ်ားႏွင့္ စိတ္ဝင္စားဖြယ္ရာ အဖံုဖံု
(၂၀၁၅) အလြန္ကာလတြင္ ပါတီသစ္မ်ား ထြက္ေပၚလာႏို္င္ၿပီး၊ မ်က္ႏွာသစ္ မ်ားလည္း (၂၀၁၄) အကုန္၊ (၂၀၁၅) ကာလဦးမ်ားတြင္ စတင္ မိတ္ဆက္ လာႏိုင္ပါသည္။ ႏိုင္ငံေရး ကစားကြက္မ်ားကိုလည္း ေတြ႕ရ လာႏုိင္သည္။ မဲဆြယ္စည္းရံုးမႈပံုသ႑ာန္ မ်ားစြာကြာျခားသြားႏုိင္ၿပီ
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ႏိုင္ငံေရး၌ key player မ်ားစြာ မရွိေသးပါ။ အလားအလာ ရွိသူမ်ား ခန္႔မွန္းထား သည့္အတိုင္း ျဖစ္လာႏုိင္သလို၊ ခန္႔မွန္းထားသည္ႏွင့္ လြဲေခ်ာ္သြားႏိုင္သည္မ်ားလည
လာရီေဂ်ဂင္ ခ်ျပထားသူတို႔ ႏုိင္ငံေရးနယ္ပယ္အတြင္း ဝင္ေရာက္လာႏုိင္ သည့္ နည္းတူ၊ ျမင္းေကာင္း ခြာလိပ္တို႔လည္း ရွိလာႏုိင္ပါသည္။ လာရီေဂ်ဂင္ ခ်ျပထားေသာ အယူအဆတစ္ခုထက္ မ်ားစြာပို၍ နက္နဲရႈပ္ေထြးေသာ အယူအဆတစ္ခုသည္လည္း လက္ေတြ႕ ျမန္မာ့ႏိ္ုင္ငံေရးနယ္ပယ္တြ
ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးသည္ စိတ္ဝင္စားဖြယ္ရာ အမွန္ပင္ ေကာင္းလွပါ၏။ အေျခအေနတစ္ရပ္ရပ္၏ ဖန္တီးမႈ ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ (၁၉၄၈) ေနာက္ပိုင္း ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးကို လက္လွမ္းမီသေလာက္ ေလ့လာခဲ့ဖူး ပါသည္။ ထိုအေျခ အေနႏွင့္ ယခု ျဖတ္သန္းဆဲ အေျခအေနႏွစ္ရပ္မွာ မ်ားစြာကြဲျပားျခား နားေနၿပီး၊ (၁၉၄၈-၆၂) ႏုိင္ငံေရးကာလထက္ မ်ားစြာပို၍ ရႈပ္ေထြးသိမ္ေမြ႔ သည့္ အေျခအေနတစ္ရပ္ဟု သံုးသပ္ႏိုင္ပါလိမ့္ မည္။ ထိုစဥ္က ေဒါင္ေဒါင္ျမည္ႏုိင္ငံေရးသမ
အနာဂတ္ကို မည္မ်ွ လွမ္းေမ်ွာ္ၾကည့္ႏုိင္ျခင္း
The Messenger ဂ်ာနယ္ Volume-4, No.10 မွ ကူးယူေဖာ္ျပသည္