ယခုဧျပီလထုတ္ ရနံ႕ သစ္မဂၢဇင္းပါ ဆရာေက်ာ္
ဝင္း ( ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ) ရဲ႕ အမ်ိဳးသားေရးဝါဒ ( Nationalism ) အပိုင္း ( ၉ ) ပါ
" အမ်ိဳးသားေရးဝါဒရင္းျမစ္မ်ားႏွင္႕ လူမ်ိဳးစုပဋိ
ပကၡ "
အာဏာလုပြဲ မ်ား
အာဏာလုပြဲ မ်ားျပင္းထန္လာေသာအခါနိုင္ငံေရး
သမားမ်ားသည္ အျခားေသာလူမ်ိဳးစုမ်ားအားျခိမ္း
ေျခာက္ေျပာဆို၍ ၎ ျခိမ္းေျခာက္မႈမ်ားကိုခ်ဲ႕ကား
၍ ၎အုပ္စုမ်ား၏ ေသြးစည္းခိုင္မာမႈကိုလုပ္ကိုင္
ေဆာင္ရြက္ေလ႕ ရွိသည္။ မိမိတို႕ အေနအထားကို
လည္းခိုင္မာေအာင္လုပ္ေဆာင္ႀကသည္။
ျခိမ္းေျခာက္မႈ မ်ားသည္လြန္စြာအားေကာင္းေသာ
စည္းရံုးေရးနည္းလမ္းပင္ျဖစ္သည္။ ေခါင္း ေဆာင္
မ်ားအေနႏွင္႕ အမ်ိဳးသားမီဒီယာကို ခ်ဳပ္ကိုင္နိုင္ခဲ႕
လွ်င္စည္းရံုးလႈပ္ရွားမႈ မ်ားသည္ အထူးသျဖင္႕ ထိ
ေရာက္ေပသည္။ မရပ္မနားေသာလူမ်ိဳးစုဆိုင္ ရာ
ဝါဒျဖန္႕ မႈ မ်ားေႀကာင္႕ နိုင္ငံေရးဆိုင္ရာအေရး အ
သားမ်ားကို လွ်င္ျမန္စြာလမ္းေႀကာင္းေျပာင္း ေစ
သည္။ နိုင္ငံေရးဆိုင္ရာလႈံ႕ ေဆာ္မႈ မ်ားေႀကာင္႕
တည္ျငိမ္မႈ ကိုအားနည္းေစသည္သာမက အုပ္စု
မ်ားကိုကြဲ ျပားေစျခင္း အစြန္းေရာက္ေစျခင္းတို႕
ျဖင္႕ အႀကမ္းဖက္လမ္းသို႕ ပို႕ ေပးသည္။ သာဓက
အားျဖင္႕ ယခင္ ယူဂိုဆလားဘီးယားနိုင္ငံ တြင္
ဆာဘီးယန္းေခါင္းေဆာင္ ဆလိုဗိုဒန္မီလိုဆိုဗစ္
( Solobodan Milosevic ) ႏွင္႕ ခရိုေအးရွန္းေခါင္း
ေဆာင္ ဖရန္ဂ်ိဳတပ္ဂ်္မန္ (Franjo Tudjman )
တို႕ သည္ ဆာဗ္ ႏွင္း ခရိုရွန္း လူ႕ အဖြဲ႕ အစည္းႏွစ္
ခုဆက္ဆံေရးကို တင္းမာေအာင္ ျပဳလုပ္ျခင္းျဖင္႔
အာဏာရ လာျခင္းျဖစ္သည္။ယင္းလူမ်ိဳးစု ႏွစ္စု
တို႕ သည္ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာ အတူတကြျငိမ္း
ခ်မ္းစြာ ေနထိုင္ခဲ႕ ႀကသည္။
"ေနာက္လိုက္မ်ားေခါင္းေဆာင္ေနာက္သို႕ လိုက္
ရျခင္းအေႀကာင္း အရင္း "
ထင္ရာဆိုင္းျပီး အခြင္႕ အေရးသမား နိုင္ငံေရးသ
မားတို႕ သည္ အာဏာလုပြဲ မ်ားတြင္ အမ်ိဳး သား
ေရးႏွင္႕ လူမ်ိဳးစုေရးရာ ဆြဲေဆာင္ မႈမ်ား အားကိုး
ေလ႕ ရွိသည္။ မိမိတို႕ အာဏာတည္ျမဲေရးအတြက္
နိုင္ငံေရးသမားတို႕ သည္ မိမိတို႕ ၏ နိုင္ငံ မ်ား ကို
တစ္စစီ ျပိဳကြဲ ေစသည္။ ျပည္သူေထာင္ေပါင္းမ်ား
စြာကို ေသတြင္းသို႕ ပို႕ေဆာင္ေလ႕ ရွိသည္။ထိုျဖစ္
စဥ္မ်ားရွိပါလွ်က္ ေနာက္လိုက္မ်ားသည္အဘယ္႔
ေႀကာင္႕ ေခါင္းေဆာင္ေနာက္ကို လိုက္ႀကသနည္း
ဟူေသာေမးခြန္းမွာ စိတ္ဝင္စားစရာေမးခြန္းျဖစ္ေန
ေပသည္။ ပထမအခ်က္မွာ ရန္မူလိုေသာ အုပ္စု
မ်ား သမိုင္းေႀကာင္းရွိျခင္းႏွင္႕ ဒုတိယအခ်က္မွာစီး
ပြားေရးျပသနာမ်ား ျမင္႕ တက္လာျခင္းျဖစ္သည္။
လူမ်ိဳး တစ္စုႏွင္႕ တစ္စုႀကား သမိုင္းေႀကာင္းရွိ ခဲ႕
ေသာ္ အထူးသျဖင္႕ ယင္းအုပ္စုမ်ားကိုယ္တိုင္က
အျခားရန္လိုေသာအုပ္စုမ်ား ၏ သားေကာင္ ျဖစ္
ရသည္ဟု ခံယူလွ်င္ လူမ်ိဳးေရးထိုးႏွက္ခ်က္ႏွင္႕
ျခိမ္းေျခာက္မႈ မ်ား ျဖစ္လာနိုင္သည္။ အလားတူ
ပင္စီးပြားေရး ျပသနာမ်ားျဖစ္ေသာအလုပ္လက္မဲ႕
ျပသနာ ေငြေႀကးေဖာင္းပြ မႈ ျမင္႕ မားျခင္း ရင္းျမစ္
မ်ားျပိဳင္ဆိုင္မႈ ျပင္းထန္လာခဲ႕ ေသာ္ လူမ်ိဳးစုဆိုင္
ရာဓားစာခံ ျဖစ္ရ ျခင္းသည္ပို၍ ျဖစ္နိုင္ ေခ် မ်ား
သည္။ ထို႕ အျပင္ျပည္သူမ်ားသည္ လက္နက္ကိုင္
ပဋိပကၡ အပါအဝင္ ျပင္းထန္ေသာအေျပာင္းအလဲ
ကို နိုင္ငံေရး လမ္းစဥ္အေနျဖင္႕ လက္ခံနိုင္ စရာ
ျဖစ္လာသည္။ အခ်ဳပ္ဆိုေသာ္ အထက္အလႊာ၏
ျပိဳင္ဆိုင္မႈ သည္ပဋိပကၡ ျဖစ္ပြားရေသာ အနီးကပ္
အေႀကာင္းအရင္းမ်ားျဖစ္လာသည္။ အထူးသျဖင္႔
ယခင္ ယူဂိုဆလားဘီးယားနိုင္ငံ ႏွင္႕ ရဝမ္ဒါနိုင္ငံ
တို႕ တြင္ျဖစ္ပြားခဲ႕ ျခင္းမ်ားျဖစ္သည္။ သို႕ ရာတြင္
ပဋိပကၡ ျမင္႕ မားလာလာျခင္းမွာ အျခားေသာအ
ေျခခံ အေႀကာင္းတရားမ်ားေႀကာင္႕ လည္းျဖစ္နိုင္
သည္။ ယင္းတို႕ မွာ လူမ်ိဳးစုမ်ား၏သမိုင္းေႀကာင္း
ႏွင္႕ စီးပြားေရးျပသနာမ်ားျဖစ္သည္။
သာဓက အားျဖင္႕ ရုရွားႏွင္႕ ယူကရိန္းတို႕ သည္စီး
ပြားေရးက်ဆင္း လာျခင္းလူေနမႈအဆင္႕ အတန္း
နိမ္႕ က်ျခင္းတို႕ ႏွင္႕ ရင္ဆိုင္ေနရသည္။ ယူကရိန္း
နိုင္ငံ သားအမ်ားစုသည္ ရုရွားလူမ်ိဳးတို႕ ၏ သမိုင္း
ေႀကာင္းပုံ ရိပ္လည္းမရွိေခ် ။ သို႕ ရာတြင္ယူကရိန္း
နိုင္ငံ ေရးသမားတို႕ သည္ အမ်ားအားျဖင္႕ အမ်ိဳး
သားေရးကိုအေႀကာင္းျပ၍ ျပသနာဖန္တီးမႈ ကို
ေရွာင္ႀကဥ္ႀကသည္။ သူတို႕ အေနျဖင္႕ ရုရွား - ယူ
ကရိန္း ပဋိပကၡ ဖန္တီးျခင္းသည္ သူတို႕ အတြက္
ေကာင္းက်ိဳးမ ျဖစ္သည္ကို ေကာင္းစြာ သေဘာ
ေပါက္သည္။ လြတ္လပ္သည္႕ နိုင္ငံတစ္ခု၏ေခါင္း
ေဆာင္မ်ားအတြက္ အက်ိဳးမျဖစ္သည္ကိုလည္း
သေဘာေပါက္သည္။ အခ်ိဳ႕ ေသာရုရွားနိုင္ငံေရး
သမားတို႕ သည္လည္းယူကရိန္းႏွင္႕ သေဘာထား
အတူတူပင္ ျဖစ္သည္။
ကမၻာ႕ ေဒသအနည္းငယ္သည္စီးပြားေရးကေမာက္
ကမျဖစ္မႈ ႏွင္႕ အာဏာလုပြဲ မ်ားႏွင္႕ ရင္ဆိုင္ေနရ
သည္။ သို႕ ရာတြင္ မ်ိဳးတူျဖစ္ေသာလူဦးေရရွိျခင္း
ႏွင္႕ ျပည္တြင္းလူမ်ိဳးစု ျပသနာအနည္းငယ္သာ ရွိ
ျခင္းစေသာေကာင္းက်ိဳး မ်ား ရွိေနသည္။ သာဓက
အားျဖင္႕ ဖင္လန္ (Finland ) နိုင္ငံသည္ ၁၉၈၀
ကတဲ က စီးပြားေရးက်ဆင္းမႈ ႏွင္႕ ႀကံဳေတြ႕ ေနရ
သည္။ သို႕ရာတြင္ လူမ်ိဳးစု အျခင္းျခင္း ပဋိပကၡ
ျဖစ္ပြား မႈ မရွိေပ ။ အဘယ္႕ ေႀကာင္႕ ဆိုေသာ္ လူ
နည္းစု အနည္းငယ္သာရွိသည္႕ အျပင္ အုပ္စုအ
ခ်င္းခ်င္း လည္းညီ ညြတ္မႈ ရွိေသာေႀကာင္႕ ျဖစ္
သည္။ အလားတူပင္ ပိုလန္နိုင္ငံ သည္ ၁၉၈၉ ခု
ႏွစ္ကတဲက နိုင္ငံ ေရးႏွင္႕ စီးပြားေရးလံုးဝ ေျပာင္း
လဲသြားသည္။ သို႕ ရာတြင္ ပိုလန္နိုင္ငံ၌ လူနည္းစု
အနည္းငယ္သာရွိသည္။ အုပ္စုမ်ားႀကားျပသနာ
အနည္းငယ္သာရွိသည္။ အမ်ိဳးသားေရး ေတာင္း
ဆိုမႈ ကိုလက္ခံသည္႕ ပရိသတ္လည္း မရွိေပ။ ပို
လန္နိုင္ငံ တြင္ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္ကက်င္းပေသာသမၼတ
ေရြးေကာက္ပြဲ တြင္ အျပင္းအထန္ ယွဥ္ ျပိဳင္ ႀက
ေသာ္လည္း သေဘာတရားေရးရာေပၚ တြင္သာ
အေျခခံ ျပီး တစ္ဖက္ႏွင္႕ တစ္ဖက္ တိုက္ခိုက္ျခင္း
သာရွိခဲ႕ သည္။
ကမၻာ႕ အျခားေသာ အစိတ္အပိုင္းမ်ားတြင္ လူမ်ိဳး
စုသမိုင္းေႀကာင္းမ်ား ရွိေနျပီး ေခါင္းေဆာင္မ်ားက
လည္း မိမိတို႕ အာဏာရွိေရးႏွင္႕ အာဏာတည္ျမဲ
ေရးအတြက္ လိုအပ္သမွ် ကိုလုပ္ေဆာင္ရန္လက္
မေႏွးတတ္ေပ ။ သို႕ ရာတြင္ စီးပြားေရး အေနအ
ထားအသင္႕ အတင္႕ ေကာင္းမြန္သျဖင္႕ ႀကီးမား
ေသာေသြးထြက္ သံယိုမႈ မ်ားမရွခဲ႕ ေပ သာဓက
အားျဖင္႕ မေလးရွားႏွင္႕ ထိုင္းနိုင္ငံတို႕ သည္ စစ္
ေအး ( Cold war ) အတြင္းက မတည္ျငိမ္မႈ ႏွင္႕
ရင္ဆိုင္ခဲ႕ ရသည္။ သို႕ ရာတြင္ယေန႕ကာလ၌ယင္း
နုိင္ငံ မ်ားသည္အေတာ္အသင္႕ တည္ျငိမ္လာခဲ႕
သည္။ အဘယ္႕ ေႀကာင္႕ ဆိုေသာ္ စီးပြားေရးဖြံ႕ ျဖိဳး
မႈ ေႀကာင္႕ ျဖစ္သည္။ အလားတူပင္အင္ဒိုနီးရွားနိုင္
ငံ တြင္ Aerh, Ambon ႏွင္႕ Irian Jaya တို႕ တြင္
ပဋိပကၡ မ်ားရွိခဲ႕ သည္။ သို႕ ရာတြင္းယင္းပဋိပကၡ
မ်ား သည္ျမင္႕ မားလာျခင္း မရွိသလိုအုပ္စုငယ္
မ်ားအျဖစ္ ကြဲျပားသြားျခင္းမ်ိဳးလည္း မရွိေပ။ အ
ေႀကာင္းအရင္းမွာ စီးပြားေရးတိုးတက္မႈ ကိုထိမ္း
နိုင္ျခင္းသည္ ခ်ိဳ႕ ငဲ႕ ေသာအုပ္စုမ်ားအား ပဋိပကၡ
ေရွာင္လႊဲ နိုင္ရန္ အတြက္တြန္းအားေပးခဲ႕ ျခင္းျဖစ္
သည္။ ဤသို႕ ျဖင္႕ လူအမ်ားအားစီးပြားေရးအက်ိဳး
အျမတ္မ်ားကို ပိုမို ရေစခဲ႕ သည္။
ဥေရာပအေရွ႕ အလယ္ပိုင္းတြင္လည္းအထက္ပါ
ျဖသ္စဥ္မ်ိဳးရွိသည္။ ထိုေဒသတြင္အတိတ္က စီး
ပြားေရးကေမာက္ကမ ျဖစ္မႈ ႏွင္႕ ႀကံဳရသည္႕ အျပင္
ဂ်က္ဖာဆင္ ၏ ဒီမိုကေရစီ သေဘာတရား
( Jeffersonian democracy ) ကိုေလ႕ လာဆည္း
ပူးေသာ ေခါင္းေဆာင္မ်ိဳးလည္း မရွိခဲ႕ ေပ ။ သို႕ ရာ
တြင္ ထိုေဒသ၏ေတာင္ဘက္ မိုင္ ၁၀၀ ေက်ာ္ အ
ကြားအေဝးတြင္ရွိေသာ ယခင္ယူဂိုဆလားဗီးယား
နိုင္ငံ တြင္ေပၚေပါက္ခဲ႕ ေသာ အစုလိုက္အျပံဳလိုက္
သတ္ျဖတ္ျခင္းမ်ိဳး ကိုမူေရွာင္ရွားနိုင္ခဲ႕ သည္။
ဥေရာပအေရွ႕ အလယ္ပိုင္းေဒသသည္နိုင္ငံေရးအ
ေျပာင္းအလဲႏွင္႕ ႀကံဳ ေတြ႕ ခဲ႕ ရသည္။ အထက္လႊာ
တို႕ ကလည္း ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ကတဲက အာဏာလုပြဲ
မ်ားကိုဆင္ႏႊဲ ခဲ႕ ႀကသည္။ သို႕ ရာတြင္ဥေရာပ အ
ေရွ႕ အလယ္ပိုင္းေဒသသည္နိုင္ငံ ေရးတည္ျငိမ္ခဲ႕
ရျခင္းအေႀကာင္း အရင္း မွာ စီးပြားေရးေကာင္းမြန္
ခဲ႕ ျခင္းေႀကာင္႕ ျဖစ္သည္။ ယင္းေဒသရွိနိုင္ငံ မ်ား
သည္မေဝး ေတာ႕ ေသာကာလတြင္ဥေရာပသမဂၢ
သို႕ ဝင္ေရာက္ခြင္႕ ရွိေတာ႕ မည္႕ အလားအလာမ်ား
ရွိသျဖင္႕ ျပည္သူမ်ားအတြက္ ေမွ်ာ္လင္႕ ခ်က္ႀကီး
မားခဲ႕ သည္။ သို႕ ျဖစ္၍ အမ်ိဳးသားေရးလံႈ႕ ေဆာ္
မႈ မ်ားကို လ်စ္လ်ဴ ရႈ နိုင္ခဲ႕ ႀကသည္။ သာဓက
အားျဖင္႕ ဟန္ေဂရီ နိုင္ငံ တြင္ အမ်ိဳးသားေရးလံႈ႕
ေဆာ္မႈ သည္ေအာင္ျမင္ရန္ အလားအလာနည္း
သည္။ ဟန္ေဂရီ နိုင္ငံ မွ လူအမ်ားနိုင္ငံကိုစြန္႕ ခြာ
သြားႀကေသာ္လည္း ေဒသတြင္းစီးပြားေရးေတာင္႔
တင္းခိုင္မာေသာနိုင္ငံ ျဖစ္သည္။ ထို႕ အျပင္ဥေရာ
ပသမဂၢ သို႕ ဝင္ခြင္႕ ႐ရန္ အခြင္႕ အေရးအမ်ားဆံုး
ရွိေသာနိုင္ငံ ျဖစ္သည္။ ရူေမးနီးယားနိုင္ငံ မွာမူ စီး
ပြားေရး အရုန္းကန္ေနရသည္။
စီးပြားေရး တိုးတက္မႈ သည္ အေရွ႕ အလယ္ပိုင္းေဒ
သႏွင္႕ အာဖရိကတို႕ တြင္ အေရးပါေသာအလွည္႕
အေျပာင္းမ်ားျဖစ္ေစခဲ႕ သည္။ အေရွ႕ အလယ္ပိုင္း
ေဒသသည္ ၁၉၅၀ ႏွင္႕ ၁၉၆၀ ခုႏွစ္မ်ားအတြင္း
ျပည္တြင္းမျငိမ္သက္မႈ မ်ားႏွင္႕ ႀကံဳေတြ႕ ခဲ႕ရသည္
ထိုကာလအတြင္း ထိုေဒသရွိ နိုင္ငံ မ်ားသည္ အင္
အားခ်ိနဲ႕ သျဖင္႕ လူ႕ အဖြဲ႕ အစည္း၏ လိုအပ္ခ်က္
မ်ားကို မျဖည္႕ ဆည္းနိုင္ခဲ႕ ပါ ။ သို႕ ရာတြင္ ၁၉၇၀
ႏွင္႕ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္မ်ားႀကားတြင္ မတည္ျငိမ္မႈ မ်ား
ေလ်ာ႕ ပါးသြားသည္ ။ အဘယ္႕ ေႀကာင္႕ ဆိုေသာ္
ေရနံ ေစ်းႏႈန္းမ်ား ျမင္႕ မားလာျခင္း အေမရိကန္
ျပည္ေထာင္စုႏွင္႕ ဆိုဗိယက္ ျပည္ေထာင္စုတို႕ မွ
ေထာက္ပံ႕ ေငြ မ်ား တိုး၍ ရလာျခင္းေႀကာင္႕ ျဖစ္
သည္ ။
ေက်ာ္ဝင္း ( ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ )
က်မ္းကိုး - Nationalism and Ethnic Conflict,
The MIT Press London
— with Win Aung Theingi and 19 others.ဝင္း ( ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ) ရဲ႕ အမ်ိဳးသားေရးဝါဒ ( Nationalism ) အပိုင္း ( ၉ ) ပါ
" အမ်ိဳးသားေရးဝါဒရင္းျမစ္မ်ားႏွင္႕ လူမ်ိဳးစုပဋိ
ပကၡ "
အာဏာလုပြဲ မ်ား
အာဏာလုပြဲ မ်ားျပင္းထန္လာေသာအခါနိုင္ငံေရး
သမားမ်ားသည္ အျခားေသာလူမ်ိဳးစုမ်ားအားျခိမ္း
ေျခာက္ေျပာဆို၍ ၎ ျခိမ္းေျခာက္မႈမ်ားကိုခ်ဲ႕ကား
၍ ၎အုပ္စုမ်ား၏ ေသြးစည္းခိုင္မာမႈကိုလုပ္ကိုင္
ေဆာင္ရြက္ေလ႕ ရွိသည္။ မိမိတို႕ အေနအထားကို
လည္းခိုင္မာေအာင္လုပ္ေဆာင္ႀကသည္။
ျခိမ္းေျခာက္မႈ မ်ားသည္လြန္စြာအားေကာင္းေသာ
စည္းရံုးေရးနည္းလမ္းပင္ျဖစ္သည္။ ေခါင္း ေဆာင္
မ်ားအေနႏွင္႕ အမ်ိဳးသားမီဒီယာကို ခ်ဳပ္ကိုင္နိုင္ခဲ႕
လွ်င္စည္းရံုးလႈပ္ရွားမႈ မ်ားသည္ အထူးသျဖင္႕ ထိ
ေရာက္ေပသည္။ မရပ္မနားေသာလူမ်ိဳးစုဆိုင္ ရာ
ဝါဒျဖန္႕ မႈ မ်ားေႀကာင္႕ နိုင္ငံေရးဆိုင္ရာအေရး အ
သားမ်ားကို လွ်င္ျမန္စြာလမ္းေႀကာင္းေျပာင္း ေစ
သည္။ နိုင္ငံေရးဆိုင္ရာလႈံ႕ ေဆာ္မႈ မ်ားေႀကာင္႕
တည္ျငိမ္မႈ ကိုအားနည္းေစသည္သာမက အုပ္စု
မ်ားကိုကြဲ ျပားေစျခင္း အစြန္းေရာက္ေစျခင္းတို႕
ျဖင္႕ အႀကမ္းဖက္လမ္းသို႕ ပို႕ ေပးသည္။ သာဓက
အားျဖင္႕ ယခင္ ယူဂိုဆလားဘီးယားနိုင္ငံ တြင္
ဆာဘီးယန္းေခါင္းေဆာင္ ဆလိုဗိုဒန္မီလိုဆိုဗစ္
( Solobodan Milosevic ) ႏွင္႕ ခရိုေအးရွန္းေခါင္း
ေဆာင္ ဖရန္ဂ်ိဳတပ္ဂ်္မန္ (Franjo Tudjman )
တို႕ သည္ ဆာဗ္ ႏွင္း ခရိုရွန္း လူ႕ အဖြဲ႕ အစည္းႏွစ္
ခုဆက္ဆံေရးကို တင္းမာေအာင္ ျပဳလုပ္ျခင္းျဖင္႔
အာဏာရ လာျခင္းျဖစ္သည္။ယင္းလူမ်ိဳးစု ႏွစ္စု
တို႕ သည္ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာ အတူတကြျငိမ္း
ခ်မ္းစြာ ေနထိုင္ခဲ႕ ႀကသည္။
"ေနာက္လိုက္မ်ားေခါင္းေဆာင္ေနာက္သို႕ လိုက္
ရျခင္းအေႀကာင္း အရင္း "
ထင္ရာဆိုင္းျပီး အခြင္႕ အေရးသမား နိုင္ငံေရးသ
မားတို႕ သည္ အာဏာလုပြဲ မ်ားတြင္ အမ်ိဳး သား
ေရးႏွင္႕ လူမ်ိဳးစုေရးရာ ဆြဲေဆာင္ မႈမ်ား အားကိုး
ေလ႕ ရွိသည္။ မိမိတို႕ အာဏာတည္ျမဲေရးအတြက္
နိုင္ငံေရးသမားတို႕ သည္ မိမိတို႕ ၏ နိုင္ငံ မ်ား ကို
တစ္စစီ ျပိဳကြဲ ေစသည္။ ျပည္သူေထာင္ေပါင္းမ်ား
စြာကို ေသတြင္းသို႕ ပို႕ေဆာင္ေလ႕ ရွိသည္။ထိုျဖစ္
စဥ္မ်ားရွိပါလွ်က္ ေနာက္လိုက္မ်ားသည္အဘယ္႔
ေႀကာင္႕ ေခါင္းေဆာင္ေနာက္ကို လိုက္ႀကသနည္း
ဟူေသာေမးခြန္းမွာ စိတ္ဝင္စားစရာေမးခြန္းျဖစ္ေန
ေပသည္။ ပထမအခ်က္မွာ ရန္မူလိုေသာ အုပ္စု
မ်ား သမိုင္းေႀကာင္းရွိျခင္းႏွင္႕ ဒုတိယအခ်က္မွာစီး
ပြားေရးျပသနာမ်ား ျမင္႕ တက္လာျခင္းျဖစ္သည္။
လူမ်ိဳး တစ္စုႏွင္႕ တစ္စုႀကား သမိုင္းေႀကာင္းရွိ ခဲ႕
ေသာ္ အထူးသျဖင္႕ ယင္းအုပ္စုမ်ားကိုယ္တိုင္က
အျခားရန္လိုေသာအုပ္စုမ်ား ၏ သားေကာင္ ျဖစ္
ရသည္ဟု ခံယူလွ်င္ လူမ်ိဳးေရးထိုးႏွက္ခ်က္ႏွင္႕
ျခိမ္းေျခာက္မႈ မ်ား ျဖစ္လာနိုင္သည္။ အလားတူ
ပင္စီးပြားေရး ျပသနာမ်ားျဖစ္ေသာအလုပ္လက္မဲ႕
ျပသနာ ေငြေႀကးေဖာင္းပြ မႈ ျမင္႕ မားျခင္း ရင္းျမစ္
မ်ားျပိဳင္ဆိုင္မႈ ျပင္းထန္လာခဲ႕ ေသာ္ လူမ်ိဳးစုဆိုင္
ရာဓားစာခံ ျဖစ္ရ ျခင္းသည္ပို၍ ျဖစ္နိုင္ ေခ် မ်ား
သည္။ ထို႕ အျပင္ျပည္သူမ်ားသည္ လက္နက္ကိုင္
ပဋိပကၡ အပါအဝင္ ျပင္းထန္ေသာအေျပာင္းအလဲ
ကို နိုင္ငံေရး လမ္းစဥ္အေနျဖင္႕ လက္ခံနိုင္ စရာ
ျဖစ္လာသည္။ အခ်ဳပ္ဆိုေသာ္ အထက္အလႊာ၏
ျပိဳင္ဆိုင္မႈ သည္ပဋိပကၡ ျဖစ္ပြားရေသာ အနီးကပ္
အေႀကာင္းအရင္းမ်ားျဖစ္လာသည္။ အထူးသျဖင္႔
ယခင္ ယူဂိုဆလားဘီးယားနိုင္ငံ ႏွင္႕ ရဝမ္ဒါနိုင္ငံ
တို႕ တြင္ျဖစ္ပြားခဲ႕ ျခင္းမ်ားျဖစ္သည္။ သို႕ ရာတြင္
ပဋိပကၡ ျမင္႕ မားလာလာျခင္းမွာ အျခားေသာအ
ေျခခံ အေႀကာင္းတရားမ်ားေႀကာင္႕ လည္းျဖစ္နိုင္
သည္။ ယင္းတို႕ မွာ လူမ်ိဳးစုမ်ား၏သမိုင္းေႀကာင္း
ႏွင္႕ စီးပြားေရးျပသနာမ်ားျဖစ္သည္။
သာဓက အားျဖင္႕ ရုရွားႏွင္႕ ယူကရိန္းတို႕ သည္စီး
ပြားေရးက်ဆင္း လာျခင္းလူေနမႈအဆင္႕ အတန္း
နိမ္႕ က်ျခင္းတို႕ ႏွင္႕ ရင္ဆိုင္ေနရသည္။ ယူကရိန္း
နိုင္ငံ သားအမ်ားစုသည္ ရုရွားလူမ်ိဳးတို႕ ၏ သမိုင္း
ေႀကာင္းပုံ ရိပ္လည္းမရွိေခ် ။ သို႕ ရာတြင္ယူကရိန္း
နိုင္ငံ ေရးသမားတို႕ သည္ အမ်ားအားျဖင္႕ အမ်ိဳး
သားေရးကိုအေႀကာင္းျပ၍ ျပသနာဖန္တီးမႈ ကို
ေရွာင္ႀကဥ္ႀကသည္။ သူတို႕ အေနျဖင္႕ ရုရွား - ယူ
ကရိန္း ပဋိပကၡ ဖန္တီးျခင္းသည္ သူတို႕ အတြက္
ေကာင္းက်ိဳးမ ျဖစ္သည္ကို ေကာင္းစြာ သေဘာ
ေပါက္သည္။ လြတ္လပ္သည္႕ နိုင္ငံတစ္ခု၏ေခါင္း
ေဆာင္မ်ားအတြက္ အက်ိဳးမျဖစ္သည္ကိုလည္း
သေဘာေပါက္သည္။ အခ်ိဳ႕ ေသာရုရွားနိုင္ငံေရး
သမားတို႕ သည္လည္းယူကရိန္းႏွင္႕ သေဘာထား
အတူတူပင္ ျဖစ္သည္။
ကမၻာ႕ ေဒသအနည္းငယ္သည္စီးပြားေရးကေမာက္
ကမျဖစ္မႈ ႏွင္႕ အာဏာလုပြဲ မ်ားႏွင္႕ ရင္ဆိုင္ေနရ
သည္။ သို႕ ရာတြင္ မ်ိဳးတူျဖစ္ေသာလူဦးေရရွိျခင္း
ႏွင္႕ ျပည္တြင္းလူမ်ိဳးစု ျပသနာအနည္းငယ္သာ ရွိ
ျခင္းစေသာေကာင္းက်ိဳး မ်ား ရွိေနသည္။ သာဓက
အားျဖင္႕ ဖင္လန္ (Finland ) နိုင္ငံသည္ ၁၉၈၀
ကတဲ က စီးပြားေရးက်ဆင္းမႈ ႏွင္႕ ႀကံဳေတြ႕ ေနရ
သည္။ သို႕ရာတြင္ လူမ်ိဳးစု အျခင္းျခင္း ပဋိပကၡ
ျဖစ္ပြား မႈ မရွိေပ ။ အဘယ္႕ ေႀကာင္႕ ဆိုေသာ္ လူ
နည္းစု အနည္းငယ္သာရွိသည္႕ အျပင္ အုပ္စုအ
ခ်င္းခ်င္း လည္းညီ ညြတ္မႈ ရွိေသာေႀကာင္႕ ျဖစ္
သည္။ အလားတူပင္ ပိုလန္နိုင္ငံ သည္ ၁၉၈၉ ခု
ႏွစ္ကတဲက နိုင္ငံ ေရးႏွင္႕ စီးပြားေရးလံုးဝ ေျပာင္း
လဲသြားသည္။ သို႕ ရာတြင္ ပိုလန္နိုင္ငံ၌ လူနည္းစု
အနည္းငယ္သာရွိသည္။ အုပ္စုမ်ားႀကားျပသနာ
အနည္းငယ္သာရွိသည္။ အမ်ိဳးသားေရး ေတာင္း
ဆိုမႈ ကိုလက္ခံသည္႕ ပရိသတ္လည္း မရွိေပ။ ပို
လန္နိုင္ငံ တြင္ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္ကက်င္းပေသာသမၼတ
ေရြးေကာက္ပြဲ တြင္ အျပင္းအထန္ ယွဥ္ ျပိဳင္ ႀက
ေသာ္လည္း သေဘာတရားေရးရာေပၚ တြင္သာ
အေျခခံ ျပီး တစ္ဖက္ႏွင္႕ တစ္ဖက္ တိုက္ခိုက္ျခင္း
သာရွိခဲ႕ သည္။
ကမၻာ႕ အျခားေသာ အစိတ္အပိုင္းမ်ားတြင္ လူမ်ိဳး
စုသမိုင္းေႀကာင္းမ်ား ရွိေနျပီး ေခါင္းေဆာင္မ်ားက
လည္း မိမိတို႕ အာဏာရွိေရးႏွင္႕ အာဏာတည္ျမဲ
ေရးအတြက္ လိုအပ္သမွ် ကိုလုပ္ေဆာင္ရန္လက္
မေႏွးတတ္ေပ ။ သို႕ ရာတြင္ စီးပြားေရး အေနအ
ထားအသင္႕ အတင္႕ ေကာင္းမြန္သျဖင္႕ ႀကီးမား
ေသာေသြးထြက္ သံယိုမႈ မ်ားမရွခဲ႕ ေပ သာဓက
အားျဖင္႕ မေလးရွားႏွင္႕ ထိုင္းနိုင္ငံတို႕ သည္ စစ္
ေအး ( Cold war ) အတြင္းက မတည္ျငိမ္မႈ ႏွင္႕
ရင္ဆိုင္ခဲ႕ ရသည္။ သို႕ ရာတြင္ယေန႕ကာလ၌ယင္း
နုိင္ငံ မ်ားသည္အေတာ္အသင္႕ တည္ျငိမ္လာခဲ႕
သည္။ အဘယ္႕ ေႀကာင္႕ ဆိုေသာ္ စီးပြားေရးဖြံ႕ ျဖိဳး
မႈ ေႀကာင္႕ ျဖစ္သည္။ အလားတူပင္အင္ဒိုနီးရွားနိုင္
ငံ တြင္ Aerh, Ambon ႏွင္႕ Irian Jaya တို႕ တြင္
ပဋိပကၡ မ်ားရွိခဲ႕ သည္။ သို႕ ရာတြင္းယင္းပဋိပကၡ
မ်ား သည္ျမင္႕ မားလာျခင္း မရွိသလိုအုပ္စုငယ္
မ်ားအျဖစ္ ကြဲျပားသြားျခင္းမ်ိဳးလည္း မရွိေပ။ အ
ေႀကာင္းအရင္းမွာ စီးပြားေရးတိုးတက္မႈ ကိုထိမ္း
နိုင္ျခင္းသည္ ခ်ိဳ႕ ငဲ႕ ေသာအုပ္စုမ်ားအား ပဋိပကၡ
ေရွာင္လႊဲ နိုင္ရန္ အတြက္တြန္းအားေပးခဲ႕ ျခင္းျဖစ္
သည္။ ဤသို႕ ျဖင္႕ လူအမ်ားအားစီးပြားေရးအက်ိဳး
အျမတ္မ်ားကို ပိုမို ရေစခဲ႕ သည္။
ဥေရာပအေရွ႕ အလယ္ပိုင္းတြင္လည္းအထက္ပါ
ျဖသ္စဥ္မ်ိဳးရွိသည္။ ထိုေဒသတြင္အတိတ္က စီး
ပြားေရးကေမာက္ကမ ျဖစ္မႈ ႏွင္႕ ႀကံဳရသည္႕ အျပင္
ဂ်က္ဖာဆင္ ၏ ဒီမိုကေရစီ သေဘာတရား
( Jeffersonian democracy ) ကိုေလ႕ လာဆည္း
ပူးေသာ ေခါင္းေဆာင္မ်ိဳးလည္း မရွိခဲ႕ ေပ ။ သို႕ ရာ
တြင္ ထိုေဒသ၏ေတာင္ဘက္ မိုင္ ၁၀၀ ေက်ာ္ အ
ကြားအေဝးတြင္ရွိေသာ ယခင္ယူဂိုဆလားဗီးယား
နိုင္ငံ တြင္ေပၚေပါက္ခဲ႕ ေသာ အစုလိုက္အျပံဳလိုက္
သတ္ျဖတ္ျခင္းမ်ိဳး ကိုမူေရွာင္ရွားနိုင္ခဲ႕ သည္။
ဥေရာပအေရွ႕ အလယ္ပိုင္းေဒသသည္နိုင္ငံေရးအ
ေျပာင္းအလဲႏွင္႕ ႀကံဳ ေတြ႕ ခဲ႕ ရသည္။ အထက္လႊာ
တို႕ ကလည္း ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ကတဲက အာဏာလုပြဲ
မ်ားကိုဆင္ႏႊဲ ခဲ႕ ႀကသည္။ သို႕ ရာတြင္ဥေရာပ အ
ေရွ႕ အလယ္ပိုင္းေဒသသည္နိုင္ငံ ေရးတည္ျငိမ္ခဲ႕
ရျခင္းအေႀကာင္း အရင္း မွာ စီးပြားေရးေကာင္းမြန္
ခဲ႕ ျခင္းေႀကာင္႕ ျဖစ္သည္။ ယင္းေဒသရွိနိုင္ငံ မ်ား
သည္မေဝး ေတာ႕ ေသာကာလတြင္ဥေရာပသမဂၢ
သို႕ ဝင္ေရာက္ခြင္႕ ရွိေတာ႕ မည္႕ အလားအလာမ်ား
ရွိသျဖင္႕ ျပည္သူမ်ားအတြက္ ေမွ်ာ္လင္႕ ခ်က္ႀကီး
မားခဲ႕ သည္။ သို႕ ျဖစ္၍ အမ်ိဳးသားေရးလံႈ႕ ေဆာ္
မႈ မ်ားကို လ်စ္လ်ဴ ရႈ နိုင္ခဲ႕ ႀကသည္။ သာဓက
အားျဖင္႕ ဟန္ေဂရီ နိုင္ငံ တြင္ အမ်ိဳးသားေရးလံႈ႕
ေဆာ္မႈ သည္ေအာင္ျမင္ရန္ အလားအလာနည္း
သည္။ ဟန္ေဂရီ နိုင္ငံ မွ လူအမ်ားနိုင္ငံကိုစြန္႕ ခြာ
သြားႀကေသာ္လည္း ေဒသတြင္းစီးပြားေရးေတာင္႔
တင္းခိုင္မာေသာနိုင္ငံ ျဖစ္သည္။ ထို႕ အျပင္ဥေရာ
ပသမဂၢ သို႕ ဝင္ခြင္႕ ႐ရန္ အခြင္႕ အေရးအမ်ားဆံုး
ရွိေသာနိုင္ငံ ျဖစ္သည္။ ရူေမးနီးယားနိုင္ငံ မွာမူ စီး
ပြားေရး အရုန္းကန္ေနရသည္။
စီးပြားေရး တိုးတက္မႈ သည္ အေရွ႕ အလယ္ပိုင္းေဒ
သႏွင္႕ အာဖရိကတို႕ တြင္ အေရးပါေသာအလွည္႕
အေျပာင္းမ်ားျဖစ္ေစခဲ႕ သည္။ အေရွ႕ အလယ္ပိုင္း
ေဒသသည္ ၁၉၅၀ ႏွင္႕ ၁၉၆၀ ခုႏွစ္မ်ားအတြင္း
ျပည္တြင္းမျငိမ္သက္မႈ မ်ားႏွင္႕ ႀကံဳေတြ႕ ခဲ႕ရသည္
ထိုကာလအတြင္း ထိုေဒသရွိ နိုင္ငံ မ်ားသည္ အင္
အားခ်ိနဲ႕ သျဖင္႕ လူ႕ အဖြဲ႕ အစည္း၏ လိုအပ္ခ်က္
မ်ားကို မျဖည္႕ ဆည္းနိုင္ခဲ႕ ပါ ။ သို႕ ရာတြင္ ၁၉၇၀
ႏွင္႕ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္မ်ားႀကားတြင္ မတည္ျငိမ္မႈ မ်ား
ေလ်ာ႕ ပါးသြားသည္ ။ အဘယ္႕ ေႀကာင္႕ ဆိုေသာ္
ေရနံ ေစ်းႏႈန္းမ်ား ျမင္႕ မားလာျခင္း အေမရိကန္
ျပည္ေထာင္စုႏွင္႕ ဆိုဗိယက္ ျပည္ေထာင္စုတို႕ မွ
ေထာက္ပံ႕ ေငြ မ်ား တိုး၍ ရလာျခင္းေႀကာင္႕ ျဖစ္
သည္ ။
ေက်ာ္ဝင္း ( ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ )
က်မ္းကိုး - Nationalism and Ethnic Conflict,
The MIT Press London