၁၁။ ၁၉၇၁ ခုႏွစ္စစ္ပြဲသည္ အိႏၵိယႏုိင္ငံအတြက္ႀကီးမားေသာ ေအာင္ပြဲတစ္ခု ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ႏုိင္ငံေရးေအာင္ျမင္မႈအျဖစ္ အေရွ႕ပါကစၥတန္ကုိ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံအျဖစ္ ထူေထာင္ကာ အိႏိၵယလိုလားေသာ ဘဂၤါလီအမ်ိဳးသားေရး၀ါဒီရွိတ္မူဂ်စ္ အစိုးရအား တင္ေျမႇာက္ေပးႏိုင္ခ့ဲသည့္အျပင္ အေနာက္ပါကစၥတန္နယ္ေျမ အတြင္းသို႔ကန္႔သတ္စစ္ဆင္ႏႊဲ၍ ကက္ရွ္မီးယားေဒသ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးမ်ဥ္းတစ္ေလွ်ာက္ ပါကစၥတန္ဘက္၌ ေရာက္ရွိေနေသာ စစ္မဟာဗ်ဴဟာ အေရးႀကီး ေနရာမ်ားကုိ သိမ္းယူႏိုင္ခဲ့ျခင္းျဖင့္ ပါကစၥတန္ႏုိင္ငံသားတုိ႔၏ စိတ္အတြင္း၌ အိႏၵိယႏုိင္ငံအေပၚ အခဲမေက်ႏုိင္ေသာ ရန္ၿငိဳးမ်ား၊ အစုိင္အခဲမ်ားအျဖစ္ အျမစ္တြယ္ႀကီးထြားခဲ့သည္။ စစ္ႀကီးၿပီးဆံုး ေသာ္လည္း ကက္ရွ္မီးယားေဒသတြင္ ဆူပူအံုႂကမႈမ်ား ရွိေနၿပီး အိႏိၵယႏွင့္ပါကစၥတန္တို႔သည္ ဴဥဃ တစ္ေလွ်ာက္ ထိပ္တုိက္ရင္ဆုိင္ေနၾကရဆဲ ျဖစ္သည္။ စစ္ေအးတိုက္ပြဲကာလအတြင္း အေရွ႕အုပ္စုႏွင့္အေနာက္အုပ္စုတို႔၏ အင္အားစမ္းသပ္ျခင္း၊ ၾသဇာနယ္ပယ္ထူေထာင္ျခင္း အက်ိဳးဆက္ တို႔ေၾကာင့္လည္း စစ္ပြဲျဖစ္ခဲ့ရျခင္းျဖစ္ပါသည္။
၁၂။ မဟာဗ်ဴဟာလက္နက္ၿပိဳင္ပြဲ။ ၁၉၇၁ ခုႏွစ္စစ္ပြဲတြင္ အ႐ံႈးႀကီး႐ံႈးခဲ့ရသည့္ ပါကစၥတန္ တို႔အေနျဖင့္ အားကုိးရာလက္နက္ကုိ ရွာေဖြခဲ့ရာ ၁၉၇၂ ခုႏွစ္မွစ၍ ပါကစၥတန္တို႔ အဏုျမဴလက္နက္ ထုတ္လုပ္ႏိုင္ရန္ စတင္ႀကိဳးပမ္းလာခဲ့သည္။ အိႏိၵယတုိ႔သည္အဏုျမဴလက္နက္ထုတ္လုပ္ေရးအတြက္ စတင္သုေတသနျပဳေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္မွာ ၁၉၆၀ ျပည့္ႏွစ္မ်ားမွပင္ျဖစ္သည္။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ အိႏိၵယ-တ႐ုတ္နယ္စပ္စစ္ပြဲတြင္ အိႏိၵယဘက္မွ ႐ံႈးနိမ့္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ၁၉၆၄ ခုႏွစ္၌ တ႐ုတ္တို႔က ပထမဆံုးအဏုျမဴဗံုးေဖာက္ခြဲစမ္းသပ္လိုက္ေသာအခါ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကို မဟာဗ်ဴဟာအရ တန္ျပန္ရန္အဏုျမဴလက္နက္ ထုတ္လုပ္ေရးကုိ စတင္ဦးတည္ေဆာင္ရြက္လာခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ ေမလ ၁၁ ရက္ေန႔တြင္ အိႏိၵယႏိုင္ငံက ပထမဆံုးေျမေအာက္ အဏုျမဴစမ္းသပ္ ေဖာက္ခြဲမႈကုိ ျပဳလုပ္ႏိုင္ခဲ့သည္။ ထုိစဥ္က အိႏၵိယ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ အင္ဒီယာဂႏၵီက အိႏၵိယႏုိင္ငံ၏ အဏုျမဴေဖာက္ခြဲမႈမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ ျပဳလုပ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဆည္ေျမာင္းႏွင့္ ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ရာတြင္ ႀကိီးမားေသာ ေျမစုိင္ေျမခဲႀကီးမ်ားကုိ အဏုျမဴေဖာက္ခြဲမႈျဖင့္ တူးေဖာ္ဖယ္ရွားႏုိင္ရန္ စမ္းသပ္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း အေၾကာင္းၾကားခဲ့သည္။ သုိ႕ရာတြင္ ပါကစၥတန္တုိ႔က အိႏၵိယက ဖယ္ရွားတူးေဖာ္လုိသည့္ ေျမစုိင္ေျမခဲႀကီးမွာ အိႏၵိယ ဘက္မွမဟုတ္ဘဲ ယင္းတုိ႔ဘက္က ေျမႀကီးမ်ားသာျဖစ္ေၾကာင္း နားလည္ခဲ့ၾကၿပီး အဏုျမဴဗံုးရေအာင္ မျဖစ္မေနႀကိဳးပမ္းလာခဲ့ရာ ထုိစဥ္က ပါကစၥတန္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ အလီဘူတုိက ““ အိႏၵိယကသာ အဏုျမဴဗံုး လုပ္လာၿပီဆုိလွ်င္ ပါကစၥတန္သားတုိ႔ သစ္ရြက္ႏွင့္ျမက္တုိ႔ကုိသာ စားေနရပါေစ၊ ငတ္ျပတ္၍ ေနပါေစ၊ ပါကစၥတန္ကလည္းအဏုျမဴဗံုးရေအာင္လုပ္မည္””ဟု ၾကံဳး၀ါးခဲ့ၿပီးမျဖစ္ျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးပမ္းလာခဲ့သည္။ စင္စစ္၌ ႏုိင္ငံအက်ယ္အ၀န္း၊ လူဦးေရအရ ပခံုးယွဥ္ႏုိင္ေရးမွာ ပါကစၥတန္ႏုိင္ငံအတြက္ အဏုျမဴလက္နက္မရွိမျဖစ္လုိအပ္သည္ဟု ပါကစၥတန္ႏုိင္ငံဘက္မွ ယံုၾကည္ ထားခဲ့သည္။ ၁၉၇၆ ခုႏွစ္တြင္ ဥေရာပအဏုျမဴဓာတ္ခြဲခန္းတစ္ခုမွ ျပန္လာသည့္ ပါကစၥတန္သား Abdual Khanအမည္ရွိ အဏုျမဴသိပၸံပညာရွင္တစ္ဦးက ဦးေဆာင္၍ လက္နက္ အျဖစ္ထုတ္လုပ္ ႏုိင္ေသာအဆင့္ရွိ ယူေရနီယံသတၱဳစင္ ထုတ္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းကုိ ရာဂါလ္ပင္ဒီၿမိဳ႕အနီးရွိ ကာဟူတာအဏုျမဴဓာတ္ခြဲခန္း၌ စတင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ လုိအပ္ေသာစက္ပစၥည္းကိရိယာမ်ားကုိ ကေနဒါ၊ျပင္သစ္၊ ဂ်ာမနီ၊ ဆြဇ္ဇာလန္ အစရွိေသာ ဥေရာပႏုိင္ငံမ်ားမွ လွ်ဳိ႕၀ွက္စြာ မွာယူတင္သြင္း ခဲ့သည္။ ၁၉၈၀ ျပည့္ႏွစ္မ်ားတြင္ ပါကစၥတန္တုိ႔၏ အဏုျမဴလက္နက္ သုေတသနလုပ္ငန္းမ်ား အရွိန္အဟုန္ျဖင့္ တုိးတက္မႈရရွိလာခဲ့သည္။ ၁၉၈၆ ခုႏွစ္သုိ႔ ေရာက္ေသာအခါ ပါကစၥတန္တုိ႔၌ အဏုျမဴဗံုးထုတ္လုပ္ႏုိင္ရန္ အေနအထားသုိ႔ေရာက္ရွိေနခဲ့ၿပီး ကက္ရွ္မီးယားေဒသႏွင့္ ပတ္သက္၍ ႏွစ္ႏုိင္ငံအၾကား ထိပ္တုိက္ရင္ဆုိင္မႈမ်ား ထပ္မံ ျဖစ္ပြားလာသည္။ ကက္ရွ္မီးယားေဒသ ေျမာက္ဘက္ စြန္းရွိ ဆီယာခ်င္း ေရခဲေတာင္တန္းမွာ ေပ ၂၀၀၀၀ ေက်ာ္ျမင့္ၿပီး ပါကစၥတန္ႏွင့္တ႐ုတ္ႏုိင္ငံတုိ႔ ဆက္သြယ္ရာ ကာရာကူရမ္ေတာင္ၾကားလမ္းကုိ စုိးမုိးေနသျဖင့္ ပါကစၥတန္တုိ႔အတြက္ မဟာဗ်ဴဟာ အရ အေရးပါေနခဲ့သည္။ ေပ ၂၀၀၀၀ ေက်ာ္ ျမင့္ေသာကမၻာ့အျမင့္ဆံုး စစ္ေျမျပင္တြင္ ႏွစ္ဘက္တပ္ဖြဲ႕ မ်ား တုိက္ခိုက္မႈမ်ားျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီးေနာက္ တင္းမာမႈမ်ားျမင့္တက္လာခဲ့ၿပီး ၁၉၈၆ ခုႏွစ္၊ ႏုိ၀င္ဘာလ တြင္ အိႏၵိယၾကည္းတပ္အင္အား စစ္သည္ေလးသိန္းပါ၀င္ေသာ Operation Brass Trackအမည္ရွိ စစ္ေရးေလ့က်င့္ခန္းႀကီးတစ္ခုကုိ ပါကစၥတန္နယ္စပ္တြင္ျပဳလုပ္ခဲ့ရာမွ ပါကစၥတန္တို႔ကလည္း တစ္ႏိုင္ငံလံုး တပ္လွန္႔မႈမ်ားျပဳလုပ္ကာ အဏုျမဴလက္နက္မ်ား အေရးေပၚ ထုတ္လုပ္ႏိုင္ေရးအထိ ျပင္ဆင္လာခဲ့သည္။ အိႏိၵယႏိုင္ငံဘက္မွလည္း အဏုျမဴတပ္ဖြဲ႕မ်ားကုိ တပ္လွန္႔ထားခဲ့ျခင္းျဖင့္ ပထမဆံုးအႀကိမ္ အဏုျမဴလက္နက္ခ်င္း ထိပ္တိုက္ ရင္ဆိုင္လုနီးပါးအေျခအေနသို႔ ေရာက္ရွိခဲ့ပါ သည္။
၁၃။ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္၊ ေမလတြင္ ပါကစၥတန္နယ္စပ္အနီး အိႏိၵယကထပ္မံပို႔လႊတ္သည့္ တပ္ဖြဲ႕မ်ားတြင္ အဏုျမဴထိပ္ဖူးတပ္ တာတိုပစ္ဒံုးပ်ံမ်ားပါရွိသည္ဟု ပါကစၥတန္တို႔က ယံုၾကည္သည့္ အတြက္ ယင္းတို႔ဘက္မွလည္းလိုအပ္ပါက အဏုျမဴလက္နက္ အသံုးျပဳရန္ ျပင္ဆင္လာခဲ့ျခင္းျဖင့္ အေျခအေနမွာ အဏုျမဴစစ္ျဖစ္ပြားရန္အေျခအေနျဖစ္ခဲ့သည္။ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလတြင္ ဟိႏၵဴ အမ်ဳိးသားေရးအစြန္းေရာက္BJPပါတီဦးေဆာင္ေသာ လူအုပ္ႀကီးက အိႏၵိယႏုိင္ငံေျမာက္ပုိင္း အယုဒၶယၿမိဳ႕ရွိ ေရွးေဟာင္းဘရီမဂ်စ္ဗလီအား ၀င္ေရာက္ဖ်က္ဆီးခဲ့ျခင္းမွစ၍ ဟိႏၵဴ-မြတ္ဆလင္ အဓိက႐ုဏ္းႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔စြာျဖစ္ပြားခဲ့ရာ မြတ္ဆလင္မ်ား ေထာင္ႏွင့္ခ်ီ၍ ေသဆံုးခဲ့သည္။ အဆိုပါ အေရးအခင္းေၾကာင့္ အိႏိၵယႏွင့္ ပါကစၥတန္တင္းမာမႈမ်ား အျမင့္ဆံုးအဆင့္သို႔ေရာက္ခဲ့ရၿပီး အဏုျမဴ တပ္ဖြဲ႕မ်ား တပ္လွန္႔ထားသည့္ အေနအထားသို႔ ထပ္မံေရာက္ရွိခဲ့သည္ဟုဆိုပါသည္။ အိႏိၵယႏွင့္ ပါကစၥတန္တို႔သည္ အဏုျမဴဗံုးမ်ား ပုိင္ဆိုင္လာခဲ့ၾကၿပီးေနာက္ ယင္းဗံုးမ်ား သယ္ေဆာင္ပစ္လႊတ္ ႏိုင္သည့္ ဒံုးပ်ံစနစ္မ်ားကုိလည္း အထူးဦးစားေပးကာ သုေတသနျပဳ၍ စမ္းသပ္ထုတ္လုပ္ခဲ့ၾကပါ သည္။
၁၄။ အိႏၵိယႏိုင္ငံသည္ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္ ေမလ ၁၁ ရက္ေန႔ တြင္ ရာဂ်စသန္ျပည္ နယ္သား ရ္သဲကႏၲာရအတြင္းရွိ ပိုဒါရန္လက္နက္စမ္းသပ္ေရးစခန္း၌ အဏုျမဴဗံုး ၃ လံုးကုိ ေျမေအာက္တြင္ ေဖာက္ခြဲစမ္းသပ္ခဲ့ပါသည္။ ပါကစၥတန္မွ တံု႔ျပန္စမ္းသပ္ေဖာက္ခြဲမႈမျပဳရန္ ကမၻာ့ႏိုင္ငံမ်ားက တိုက္တြန္းခဲ့သည့္ၾကားမွ မျဖစ္မေနလက္တုံ႕ ျပန္၍ အဏုျမဴဗံုးေဖာက္ခြဲ စမ္းသပ္ျပခဲ့သည္။ ဤသို႔ျဖင့္ ေတာင္အာရွေဒသတြင္ အဏုျမဴလက္နက္ပုိင္ဆုိင္မႈ တရား၀င္ စတင္လာခဲ့ပါသည္။ အဏုျမဴလက္နက္ မ်ား စမ္းသပ္ၿပီးေနာက္ပိုင္းမွစ၍ ကက္ရွ္မီးယားေဒသတြင္ ႏွစ္ဘက္လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕မ်ား အျပန္အလွန္ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈမ်ား ျပင္းထန္လာခဲ့ၿပီး တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပင္ ကက္ရွ္မီးယားေဒသ၌ ႏွစ္ဘက္တပ္မ်ားအၾကား အေျမာက္ႀကီးမ်ားျဖင့္ ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကပါသည္။ ယခင္ နယ္စပ္ပစ္ခတ္မႈမ်ားတြင္ လက္နက္ငယ္မ်ားကုိသာ အသံုးျပဳခဲ့ရာမွ အေျမာက္ႀကီးမ်ားကုိပါ စတင္ အသံုးျပဳလာခဲ့ျခင္းမွာ လက္နက္ကုိင္ပဋိပကၡအရွိန္ ျပင္းထန္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး အဏုျမဴလက္နက္ပုိင္ဆုိင္ ထားၾကသူမ်ားပီပီ နယ္စပ္ေဒသ လက္နက္ကုိင္ တပ္ဖြဲ႕ခ်င္း ရန္ဘက္အသြင္ရွိေနခဲ့ၾကပါသည္
(ဆက္ရန္)
By
