အရပ္သားအစုိးရသစ္အတြက္ ေထာက္လွမ္းေရးဖတ္စာ

ရန္ကုန္၊ ဇန္န၀ါရီ ၂၄

နိဒါန္း
------

အရပ္ဘက္-စစ္ဘက္္္ဆက္ဆံေရးနယ္ပယ္၏ ပင္မခက္ျဖာဟုဆုိႏုိင္ေသာ အရပ္ဘက္ႏုိင္ငံေရးအင္အားစုက လက္နက္ကုိင္တပ္ေပါင္းစုကုိ ထိန္းေက်ာင္းႏုိင္မႈတြင္ အခက္ခဲဆုံးႏွင့္ လက္အ၀င္ဆုံးအခ်က္ကုိ လက္ညႈိးျပရလွ်င္ အရပ္သားႏုိင္ငံေရးသမားတုိ႔က ေထာက္လွမ္းေရးေအဂ်င္စီမ်ားကုိ ထိန္းေက်ာင္းစီမံေရးပင္ျဖစ္သည္။ စစ္အာဏာရွင္ အုပ္စုိးမႈေအာက္တြင္လည္းေကာင္း၊ တစ္ပါတီအာဏာရွင္စနစ္ေအာက္တြင္ အသားက်က် လည္ပတ္ျဖတ္သန္းလာခဲ့ သည့္ ေထာက္လွမ္းေရးေအဂ်င္စီမ်ားသည္ ႏုိင္ငံေရးေလထု အခင္းအက်င္းသစ္ႏွင့္ ရင္ဆုိင္သည့္အခါ ေျပာင္းလဲမႈေရစီးေၾကာင္း ႏွင့္ လုိက္ပါႏုိင္ရန္သည္ အလြန္တရာအကဲဆတ္လွသည္ အေၾကာင္းရင္းပင္ျဖစ္သည္။ ႏုိင္ငံေရးသမားမ်ားဘက္ကလည္း ၄င္းတုိ႔ကုိ ေစာင့္ၾကည့္ေထာက္လွမ္းခဲ့ေသာ၊ ဖမ္းဆီးစစ္ေၾကာခဲ့ေသာ ေထာက္လွမ္းေရးေအဂ်င္စီမ်ားကုိ အုပ္စုိးသူ သုိ႔မဟုတ္ အာဏာရႏုိင္ငံေရးအင္အားစု၏လက္ကုိင္ဒုတ္အျဖစ္ ရႈျမင္သေဘာထားခဲ့ၾကသည္။ ေျပာင္းလဲမႈေရစီးေၾကာင္း တြင္ လုိက္ပါေျပာင္းလဲႏုိင္ရန္ ခဲယဥ္းမႈ၊ အစဥ္အဆက္ အာဏာရအုပ္စု၏လက္ကုိင္ဒုတ္အျဖစ္ ရႈျမင္ခံရမႈတုိ႔သည္ ေထာက္ လွမ္းေရးေအဂ်င္စီမ်ားကုိ အရပ္ဘက္ ႏုိင္ငံေရးသမားတုိ႔အတြက္ ထိန္းေက်ာင္းရန္ ခက္ခဲေစသည့္ အရင္းခံမ်ားပင္ျဖစ္သည္။

ဒီမုိကေရစီႏုိင္ငံျဖစ္ေစ၊ ဒီမုိကေရစီႏုိင္ငံသုိ႔ အသြင္ကူးေျပာင္းရန္ တတ္လွမ္းစႏုိင္ငံတြင္ျဖစ္ေစ ဒီမုိကေရစီႏွင့္ ေထာက္လွမ္းေရးေအဂ်င္စီအၾကား မ်ဳိးရုိးဗီဇ မတူညီျခင္းသည္လည္း အေျခခံျပႆနာရပ္အျဖစ္ ရွိေနပါသည္။ ဒီမုိကေရစီဟူသည္ တာ၀န္ခံမႈ၊ တာ၀န္ယူမႈႏွင့္အတူ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိရပါသည္။ ေထာက္လွမ္းေရးေအဂ်င္စီတုိ႔က မူ ဒီမုိကေရစီတန္ဖုိး၊ ႏႈန္းစံတုိ႔ႏွင့္ ျပဒါးတစ္လမ္း သံတစ္လမ္းဟုဆုိႏုိင္ေအာင္ ေထာက္လွမ္းေရး၏အသက္ေသြးေၾကာသည္ လ်ဳိ၀ွက္ျခင္းအေပၚ မူတည္ေနပါသည္။ လုပ္ငန္းစဥ္တုိ႔သည္လည္း လ်ဳိ၀ွက္ႏုိင္ေလေလ၊ ဖုံးကြယ္ႏုိင္ေလေလ၊ လွည့္စားႏုိင္ ေလေလ ထိေရာက္ေအာင္ျမင္မႈရွိေလေလျဖစ္ပါသည္။ ဒီမုိကေရစီ၀ါစဥ္ၾကီးမားရင့္သန္ေနၿပီျဖစ္ေသာ ႏုိင္ငံၾကီးမ်ားတြင္ပင္ တစ္ခါတရံ ေထာက္လွမ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္တုိ႔၏လုိအပ္ခ်က္အရ ဒီမုိကေရစီႏႈန္းစံ၊ တန္ဖုိးႏွင့္ ဖီလာ ဆန္႔က်င္ေသာ လုပ္ရပ္မ်ားကုိ စနစ္တက်လုပ္ေဆာင္ရပါသည္။

ႏုိင္ငံတကာတြင္ ေထာက္လွမ္းေရးေအဂ်င္စီမ်ား သုိ႔မဟုတ္ ေထာက္လွမ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကုိ အရပ္ဘက္ႏုိင္ငံေရးသမားတုိ႔ မည္သုိ႔မည္ပုံထိန္းေက်ာင္းရမည္နည္းဟူေသာ အေၾကာင္းအရာေခါင္းစဥ္ကုိ ေခါင္းတည္ ေဆြးေႏြးအေျဖရွာတုိင္း အခက္အခဲမ်ားစြာၾကဳံေတြ႕ရေလ့ရွိပါသည္။ ေဗြေဆာ္ဦးအခက္အခဲက ရုိးရုိးေလးျဖစ္ပါသည္။ ေထာက္လွမ္းေရးဟူသည့္အတုိင္း လ်ဳိ၀ွက္လြန္းရပါသည္။ ေထာက္လွမ္းေရးဟူသည့္ ေ၀ါဟာရအသုံးအႏႈန္းကပင္ ရႈပ္ေထြး ေပြလီေသာ အနက္ေဆာင္ပါသည္။ ဒုတိယအခက္အခဲက ေထာက္လွမ္းေရးေအဂ်င္စီႏွင့္ ဒီမုိကရက္တုိက္ေဇးရွင္းျဖစ္စဥ္အၾကား အျပန္အလွန္ကူးလူးဆက္ႏြယ္ေနမႈကုိ ေလ့လာထားသည့္ စာေပက်မ္းဂန္မ်ား၊ သုေတသနမ်ားက အလြန္တရာရွားပါး၍ျဖစ္သည္။

ေထာက္လွမ္းေရးႏွင့္ဒီမုိကေရစီ 

----------------------------------------
ႏိုင္ငံတုိင္းတြင္ သူ႔အရပ္ႏွင့္သူ႔ဇာတ္၊ သူ႔အုိးႏွင့္သူ႔ဆန္ ဆုိသကဲ့သုိ႔ ေထာက္လွမ္းေရးေအဂ်င္စီမ်ားကုိ ဖြဲစည္း တည္ေထာင္ရပါသည္။ ပြင့္သစ္စဒီမုိကေရစီႏုိင္ငံမ်ားတြင္ မည္ကဲ့သုိ႔ေသာ ေထာက္လွမ္းေရးေအဂ်င္စီမ်ားကုိ ဖြဲ႔စည္းတည္ ေထာင္ရမည္နည္း သုိ႔မဟုတ္ ျပဳျပင္ဖြဲ႔စည္းရမည္နည္း what kind of intelligence structure do we need ႏွင့္ မည္ကဲ့သုိ႔ထိန္းေက်ာင္း လမ္းညြန္ၾကီးၾကပ္မည္နည္း how can intelligence agencies be controlled ဟူေသာ ေမးခြန္း တုိ႔သည္ အလြန္တရာစဥ္းစားဖုိ႔ေကာင္းပါသည္။ ေထာက္လွမ္းေရးေအဂ်င္စီသုိ႔မဟုတ္ ေထာက္လွမ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္တုိ႔၏ သေဘာ၊ သဘာ၀ႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး အထူးစဥ္းစားရမည့္ သဘာ၀ ေလးရပ္ရွိပါသည္။ ေဗြေဆာ္ဦး သဘာ၀က ေထာက္လွမ္း ေရးလုပ္ငန္းစဥ္ လ်ဳိ၀ွက္စြာေဆာင္ရြက္ရသည့္ လုပ္ငန္းျဖစ္သည္။ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈမရွိ၊ ကင္းမဲ့ပါသည္။ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ မရွိေသာ၊ ကင္းမဲ့ေသာ လုပ္ငန္းတုိင္းသည္ အလြဲသုံးစားလုပ္ရန္ နီးစပ္ေသာ၊ အလြဲသုံးစားလုပ္ရန္ အခြင့္အလမ္းသာေစပါ သည္။

ေထာက္လွမ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ဟူသည္ အခ်က္အလက္မ်ားကုိ စုေဆာင္းရသည္။ သုံးသပ္မႈ၊ သရုပ္ခြဲမႈ၊ ေကာက္ခ်က္ဆြဲမႈတုိ႔ကုိ လုပ္ေဆာင္ရသည္။ စင္စစ္၊ အခ်က္အလက္သည္ ပါ၀ါအရင္းအျမစ္တစ္မ်ဳိးပင္ျဖစ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အခ်က္အလက္အရင္းအျမစ္မ်ားကုိ ကုိင္ဆုပ္ခြင့္ရွိသည့္ ေထာက္လွမ္းေရးေအဂ်င္စီတုိ႔၏ ေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ အရာရွိၾကီးမ်ားသည္ အစုိးရအဖြဲ႔အစည္းအတြင္းရွိ မိမိႏွင့္အလြမး္သင့္သူမ်ား၊ အုပ္စုမ်ားကုိ အခ်က္အလက္မ်ား မွ်ေ၀ ျခင္းျဖင့္ မိမိကုိယ္က်ဳိးအတြက္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အဖြဲ႔အစည္းအတြက္ေသာ္လည္းေကာင္း အျမတ္ထုတ္ႏုိင္ပါသည္။ ဤသုိ႔ျဖစ္တတ္ပါသည္။ ေလွၾကီးေလွငယ္ေဆာက္တတ္သည့္ျဖစ္စဥ္သည္ အဆုိပါသဘာ၀ပင္ျဖစ္သည္။

တတိယေျမာက္သဘာ၀က ဥပေဒကုိခ်ဳိးေဖာက္ရျခင္းျဖစ္သည္။ ေအးဂ်င့္မ်ားႏွင့္ ေထာက္လွမ္းေရးအဖြဲ႔အစည္း တုိ႔သည္ လုပ္ငန္းတာ၀န္အရ ႏုိင္ငံရပ္ျခားတုိင္းျပည္မ်ားတြင္ အဆုိပါတုိင္းျပည္မ်ားက ခ်မွတ္ထားေသာ ဥပေဒမ်ား၊ ( အဆုံးစြန္ေျပာရလွ်င္ ၄င္းႏုိင္ငံ၏အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာကုိပင္ ေဖာက္ဖ်က္က်ဴးလြန္ရပါသည္ ) ခ်ဳိးေဖာက္လုပ္ေဆာင္ရပါ သည္။ စာရင္းအတိအက်မရွိေသာ ဘတ္ဂ်က္၊ ရန္ပုံေငြတုိ႔ျဖင့္လည္း စစ္ဆင္ေရးမ်ား၊ စီမံကိန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ရပါသည္။ သတင္းေပးမ်ားကုိ ေမြးရပါသည္။ သူ႔လူကုိ ကုိယ္ဘက္သားျဖစ္ေအာင္ ဆြဲေဆာင္စည္းရုံးရပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္၊ ေထာက္ လွမ္းေရးလုပ္ငန္းမ်ားသည္ လုပ္ငန္းလုိအပ္ခ်က္အရ ျပည္တြင္းတြင္ျဖစ္ေစ၊ ျပည္ပတြင္ျဖစ္ေစ ဥပေဒမ်ားကုိ ခ်ဳိးေဖာက္ကာ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ရပါသည္။

စတုတၳေျမာက္ သဘာ၀က စစ္ဆင္ေရးလုိအပ္ခ်က္အရ စီရင္သတ္ျဖတ္ျခင္းကုိ လုပ္ရသည္။ ေထာက္လွမ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္သည္ ၂၄ နာရီတုိက္ပြဲဆင္ႏြဲရသည့္ စစ္ပြဲႏွင့္တူပါသည္။ တုိင္းျပည္၏ရန္စြယ္ဟူသတ္မွတ္ထားသည့္ လူ၊ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားကုိ ျပည္တြင္းတြင္ျဖစ္ေစ၊ ျပည္ပတြင္ျဖစ္ေစ လုိက္လံၿပီး အဆုံးစီရင္ သုတ္သင္ရွင္းလင္းရပါသည္။ ေျပာရ လွ်င္ ေထာက္လွမ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ဟူသည္ de facto license to operate outside society’ rules ဟုပင္ ဖြင့္ဆုိၾကရပါ သည္။ အထက္ေဖာ္ျပပါ ေထာက္လွမ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္၏ သဘာ၀ေလးရပ္တုိ႔သည္ ဒီမုိကေရစီႏႈန္းစံႏွင့္ မည္မွ် ေသြဖီ ေန သနည္းဟူအခ်က္ကုိ သိသာေစပါသည္။ မည္မွ်ပင္ ဒီမုိကေရစီႏႈန္းစံႏွင့္ ဖီလာဆန္႔က်င္ေနသည္ျဖစ္ေစ၊ အမ်ဳိးသားလုံျခဳံေရးႏွင့္ အမ်ဳိးသားအက်ဳိးစီးပြားအတြက္ ဒီမုိကေရစီဘုိးေအႏုိင္ငံၾကီးမ်ားပင္ အထက္ေဖာ္ျပပါ သဘာ၀ေလးရပ္ကုိ လုိလုိလားလား ခြင့္ျပဳေပးရပါသည္။

ထိန္းေက်ာင္းေရး နည္းလမ္း သုံးသြယ္
----------------------------------------

ေထာက္လွမ္းေရးေအဂ်င္စီမ်ားကုိ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရန္ျဖစ္ေစ၊ ထိန္းေက်ာင္းရန္ၾကဳိးစားသည့္ ပြင့္သစ္ဒီမုိကေရစီ ႏုိင္ငံတိုင္းသည္ အခက္အခဲမ်ား တင္းက်မ္း ရင္ဆုိင္ေတြ႔ရသည္သာျဖစ္သည္။ အာဏာရွင္စနစ္မွ ပြင့္သစ္စဒီမုိကေရစီႏုိင္ငံ မ်ားသုိ႔ ကူးေျပာင္းရန္ က်ားကုတ္က်ားခဲ ၾကဳိးပမ္းေနရသည့္ ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ေထာက္လွမ္းေရးေအဂ်င္စီမ်ားကုိ ထိန္းေက်ာင္း သည့္အခါ၊ သုိ႔မဟုတ္ ၾကဳိးစားသည့္အခါ အေျခခံအက်ဆုံးႏွင့္ အလုိအပ္ဆုံးက ေထာက္လွမ္းေရးဆုိင္ရာ ဥပေဒမူေဘာင္၊ နည္းဥပေဒမ်ားကုိ ရွင္းလင္းျပတ္သား ျပည့္စုံေရး ( A clear and comprehensive legal framework for intelligence structures ) ပင္ျဖစ္သည္။ ႏုိင္ငံတကာျဖစ္စဥ္မ်ားမွ သာဓကထုတ္ရလွ်င္ အာဂ်င္းတီးနားႏုိင္ငံျဖစ္သည္။ အာဂ်င္းတီးနား ႏုိင္ငံသည္ ၁၉၈၃ခုႏွစ္တြင္ စစ္အာဏာရွင္အုပ္စုိးမႈမွ လြတ္ေျမာက္လာခဲ့ေသာ္လည္း ၂၀၀၀ျပည့္ႏွစ္မတုိင္ခင္အထိ ေထာက္လွမ္းေရးေအဂ်င္စီမ်ားကုိ ထိေရာက္စြာ ထိန္းေက်ာင္း လမ္းညြန္ ဦးေဆာင္ႏုိင္မည့္ legal framework ကုိ မျပ႒ာန္းႏုိင္ခဲ့ေပ။ ဘရားဇီးႏုိင္ငံသည္လည္း ၁၉၈၅ခုႏွစ္တြင္ အရပ္သားအုပ္ခ်ဳပ္မႈ စတင္ႏုိင္ခဲ့သည့္တုိင္ ၁၉၉၉ခုႏွစ္ ( ၁၅ႏွစ္နီးပါးၾကား)ေရာက္မွ ေထာက္လွမ္းေရးေအဂ်င္စီႏွင့္ပတ္သက္သည့္ legal framework ကုိ ျပ႒ာန္းႏုိင္ခဲ့သည္။ အရပ္ဘက္ႏုိင္ငံေရးသမားမ်ားအတြက္ ေထာက္လွမ္းေရးေအဂ်င္စီမ်ားကုိ ထိန္းေက်ာင္းႏုိင္ေရးအတြက္ ေရြးခ်ယ္ဆုံးျဖတ္ ရသည့္ လမ္းေၾကာင္းသုံးခုရွိပါသည္။

ေထာက္လွမ္းေရးအဖြဲ႔အစည္းတုိ႔သည္ ၄င္းတုိ႔လုပ္ငန္းစဥ္ေဆာင္တာမ်ား လည္ပတ္ေဆာင္ရြက္ရန္ လူအင္အား၊ ေငြအင္အားႏွင့္ လုပ္ပုိင္ခြင့္အာဏာမ်ား လုိအပ္ပါသည္။ ေျပာရလွ်င္ အရင္းအျမစ္မ်ားလုိပါသည္။ အာဏာရႏုိင္ငံေရးသမား မ်ားက ေထာက္လွမ္းေရးေအဂ်င္စီမ်ားအတြက္ လုိအပ္သည့္ အရင္းအျမစ္မ်ား အတုိးအေလ်ာ့ကုိ ဆုံးျဖတ္စီရင္ပုိင္ခြင့္ရွိ သည္။ ထုိဆုံးျဖတ္စီရင္ပုိင္ခြင့္အေပၚမူတည္ၿပီး ေထာက္လွမ္းေရးေအဂ်င္စီတုိ႔၏လုပ္ငန္းစဥ္၊ ရည္မွန္းခ်က္မ်ား၊ မဟာဗ်ဴဟာမ်ားကုိ ခ်ိန္ညွိေျပာင္းလဲေပးႏုိင္သည္။ ထုိသုိ႔ေဆာင္ရြက္ျခင္းက လက္ရွိလုပ္ေဆာင္ေနေသာ ေထာက္လွမ္းေရးစီမံကိန္း၊ စီမံခ်က္မ်ားသည္ အမ်ဳိးသားလုံျခဳံေရးအတြက္ မည္မွ် အေထာက္အကူေပးႏုိင္မည္နည္း၊ အမ်ဳိးသား အက်ဳိးစီးပြားအတြက္ မည္မွ် တာသြားေစသနည္းအေပၚ မူတည္ဆုံးျဖတ္ရပါသည္။

မ်ားစြာေသခ်ာသည္မွာ ျမန္မာ့ေထာက္လွမ္းေရးေအဂ်င္စီမ်ားအေနျဖင့္ အိမ္နီးခ်င္း တရုတ္၊ အိႏၵိယ၊ ဘဂၤလားေဒရွ္၊ ထုိင္းႏုိင္ငံတုိ႔တြင္ စစ္ဘက္ ဆုိင္ရာေထာက္လွမ္းမႈ စီမံကိန္းတြင္ (မည္သည့္အစုိးရပင္တက္တက္ ) ယခုထက္ ပုိမုိအရင္းအျမစ္သုံးစြဲရန္ လုိအပ္ပါသည္။ ေထာက္လွမ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ ေလးမ်ဳိးတြင္ collection ၊ analysis ၊ convert action ႏွင့္ counterintelligence တြင္ မည္သည့္အပုိင္းကုိ ေငြအား၊ လူအား ပုိမုိက်ခံသုံးစြဲမည္ဟူေသာ အဆုံးအျဖတ္မ်ဳိးျဖင့္ ခ်ဥ္းကပ္ ႏုိင္သည္။ ထုိသုိ႔ဆုံးျဖတ္ရန္အတြက္ ကမၻာ့ႏုိင္ငံေရး၊ ေဒသတြင္းႏုိင္ငံေရး၊ ူမဟာမိတ္ႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံေရးရာသီဥတု၊ သမုိင္းေၾကာင္းမ်ားကုိ ထည့္သြင္းတြက္ခ်က္ရပါမည္။ ဦးစားေပးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကုိ ျပန္လည္သတ္မွတ္အကဲျဖတ္ကာ ႏုိင္ငံ အတြက္ လက္ရွိေဆာင္ရြက္ေနသည့္ ေထာက္လွမ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ား၊ စစ္ဆင္ေရးမ်ား၊ စီမံခ်က္မ်ားကုိ တုိင္းျပည္အတြက္ မည္မွ် အက်ဳိးရွိသနည္းဟူေသာအခ်က္ကုိ ၾကည့္ရႈၿပီး ပယ္ဖ်က္၊ ေရြ႔ဆုိင္း၊ ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ရန္၊ ကူညီပံပုိးရန္ စသျဖင့္ ဆုံးျဖတ္လုပ္ကုိင္ရပါမည္။

ပြင့္သစ္စဒီမုိကေရစီႏုိင္ငံအမ်ားစုရွိ ႏုိင္ငံေရးသမားမ်ားသည္ ေထာက္လွမ္းေရးဌာနမ်ားတြင္ စစ္ဘက္မွ လႊမ္းမုိးေနျခင္းကုိ မႏွစ္ျခဳိက္တတ္ၾကေပ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ေထာက္လွမ္းေရးေအဂ်င္စီမ်ားတြင္ အရပ္ဘက္၀န္ထမ္းမ်ားႏွင့္ စစ္ဘက္ ၀န္ထမ္းမ်ားကုိ မွ်မွ်တတ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားမႈ၊ ျပန္လည္ဖြဲ႔စည္းမႈမ်ား ေဆာင္ရြက္ေလ့ရွိပါသည္။ အာဏာပုိင္ စနစ္၊ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ေထာက္လွမ္းေရးေအဂ်င္စီ၊ ဌာနအဖြဲ႔အစည္းမ်ားတြင္ စစ္တပ္ကသာ ေမာင္ပုိင္စီး ထားျခင္း၊ လႊမ္းမုိးေနရာယူထားေလ့ရွိပါသည္။ ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ ဒီမုိကေရစီ ခုိင္မာအားေကာင္းလာသည့္ အခါ ေထာက္လွမ္းေရးဌာနမ်ားတြင္ စစ္ဘက္မွ လႊမ္းမုိးေနမႈကုိ လုံး၀ဖယ္ရွားျခင္း သုိ႔မဟုတ္ တစ္စိတ္တပုိင္း ဖယ္ရွားျခင္း တုိ႔ကုိ လုပ္ေဆာင္ေလ့ရွိပါသည္။ သုိ႔ေသာ္၊ ဖယ္ရွားလုိက္ေသာ ေနရာတြင္ အစားထုိးခန္႔အပ္တာ၀န္ေပးမည့္ အရပ္ဘက္ ေထာက္လွမ္းေရး၀န္ထမ္းတုိ႔၏ အဆင္သင့္ရွိေနမႈကုိလည္း မျဖစ္မေနထည့္သြင္း စဥ္းစားရပါသည္။ ရွဥ့္လည္းေလွ်ာက္သာ၊ ပ်ားလည္းစြဲသာသည့္ ထိန္းေက်ာင္းေရးနည္းလမ္းတစ္ခုက စစ္ဘက္ဆိုင္ရာေထာက္လွမ္းေရး ကုိ စစ္တပ္ကုိ လက္လႊဲၿပီး၊ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ေထာက္လွမ္းေရးႏွင့္ တန္ျပန္ေထာက္လွမ္းေရး၊ အမ်ဳိးသားေထာက္လွမ္းေရး စသည့္ ဌာနအဖြဲ႔အစည္းမ်ားကုိ အရပ္ဘက္ဌာနလက္သုိ႔ ေျပာင္းလဲဖြဲ႔စည္းျခင္းပင္ျဖစ္သည္။

တတိယေျမာက္ ထိန္းေက်ာင္းေရးလမ္းသြယ္က ေထာက္လွမ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကုိ အမ်ဳိးသားအဆင့္ မူ၀ါဒမ်ား
ႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ေဆာင္ရြက္ေစျခင္းျဖစ္သည္။ ႏုိင္ငံေရးသမားမ်ား၏ လက္ကုိင္ဒုတ္ေထာင္ေခ်ာက္ထဲသုိ႔ က်ေရာက္သြားႏုိင္သည့္ ထိန္းေက်ာင္းေရးနည္းစဥ္ဟု ပညာရွင္မ်ားက သတိေပးပါသည္။

ထိန္းေက်ာင္းေရး ယႏၱရား ႏွစ္ခု
---------------------------------

ႏုိင္ငံတစ္ခုတြင္ ေထာက္လွမ္းေရးဌာနတစ္ခုကုိ ထားရွိျခင္း သုိ႔မဟုတ္ ဌာနတစ္ခုကုိ ပါ၀ါအရင္းအျမစ္မ်ား ပုံေအာေပးျခင္းတုိ႔သည္ အရပ္ဘက္-စစ္ဘက္ဆက္ဆံေရးတြင္ အလြန္အႏၱရာယ္မ်ားလွပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္၊ ႏုိင္ငံေတာ္ ေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ ေထာက္လွမ္းေရဌာနမ်ားကုိ တစ္ခုထက္ပုိ၍ ထားရွိဖြဲ႔စည္းၾကပါသည္။ ထုိသုိ႔ ေအဂ်င္စီမ်ား၊ ဌာနမ်ား ကြဲျပားထားရွိျခင္းက ေထာက္လွမ္းေရးဌာန တစ္ခုက လုိအပ္သည္ထက္ ၾသဇာလႊမ္းမုိးျခင္းကုိ ကာကြယ္ႏုိင္ပါသည္။ သုိ႔ေသာ္၊ ထုိသုိ႔ အဖြဲ႔မ်ားစြာထားရွိျခင္းက ေအ၈်င္စီတစ္ခုႏွင့္တစ္ခု ၿပဳိင္ဆုိင္မႈမ်ား၊ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈအားနည္း ျခင္း မ်ား ျဖစ္တတ္ပါသည္။ ျပည္တြင္းေထာက္လွမ္းေရး၊ ျပည္ပေထာက္လွမ္းေရး၊ ရဲေထာက္လွမ္းေရး၊ စစ္ေထာက္လွမ္းေရး စသျဖင့္ ထားရွိျခင္းသည္ ေထာက္လွမ္းေရးေအဂ်င္စီမ်ားကုိ ထိန္းေက်ာင္းေရးလမ္းသြယ္တစ္ခုျဖစ္သည္။ ျပည္ထဲေရး ၀န္ၾကီးကုိ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က ခန္႔အပ္ေရြးခ်ယ္ခြင့္ရွိျခင္းကလည္း ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးသမားတုိ႔အတြက္ အထူးစဥ္းစားရန္ အခ်က္ျဖစ္သည္။

ဒုတိယထိန္းေက်ာင္းေရးယႏၱရားက ဥပေဒျပဳမ႑ိဳင္ျဖစ္သည့္ လႊတ္ေတာ္မွ ေထာက္လွမ္းေရးဆပ္ေကာ္မတီ မ်ား ဖြဲ႔စည္းၿပီး ေထာက္လွမ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ား ေစာင့္ၾကည့္ေရးပင္ျဖစ္သည္။ ပြင့္သစ္စဒီမုိကေရစီႏုိင္ငံမ်ားတြင္ မဆုိထားႏွင့္၊ ဒီမုိကေရစီဘုိးေဘႏုိင္ငံၾကီးမ်ားတြင္ ေထာက္လွမ္းေရးဆပ္ေကာ္မတီ၀င္ ႏုိင္ငံေရးသမားမ်ားကုိ အထူးေရြးခ်ယ္ရပါသည္။ အမ်ဳိးသားလုံျခဳံေရး၊ ကာကြယ္ေရး၊ စစ္ေရးအျမင္တြင္ ထုိက္သင့္သေလာက္ ႏွံစပ္သည့္ ႏုိင္ငံေရးသမားမ်ားျဖစ္ရန္ လုိပါသည္။ ထုိ႔အျပင္၊ လုံျခဳံေရးအရမွတ္တမ္းေကာင္းမြန္သူ ( ဆယ္ႏွစ္အတြင္း ႏုိင္ငံေတာ္လုံျခဳံေရးအတြက္ ၿခိမ္းေျခာက္ႏုိင္သည့္ သံသယရွိစရာကင္းရွင္းသူျဖစ္ရန္လည္း လုိပါသည္ ) မ်ားကုိသာ ေထာက္လွမ္းေရးဆပ္ေကာ္မတီ ၀င္အျဖစ္ တာ၀န္ေပးအပ္ပါသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္စလုံးတြင္ ေထာက္လွမ္းေရးဆပ္ေကာ္မတီထားရွိ မည္လား၊ လႊတ္ေတာ္တစ္ရပ္တြင္သာ ထားရွိမည္လား ဆုိသည့္အခ်က္မ်ားက စဥ္းစားရမည္ျဖစ္ပါသည္။

ေထာက္လွမ္းေရးယဥ္ေက်းမႈကုိ ပ်ဳိးေထာင္ျခင္း
------------------------------------------------

ေထာက္လွမ္းေရးေအဂ်င္စီမ်ားကုိ အရပ္ဘက္က ထိန္းေက်ာင္းႏုိင္ေရးအတြက္ အဆင့္ဆင့္ေသာ လုပ္ငန္းတာ၀န္မ်ားကုိ တြန္းတြန္းတုိက္တုိက္ ေဆာင္ရြက္ရမည္ဟူေသာ အခ်က္သည္ မျငင္းႏုိင္ေသာ အခ်က္ပင္ ျဖစ္သည္။

ေထာက္လွမ္းေရးဌာနမ်ားတြင္ အရပ္ဘက္၀န္ထမ္းမ်ား တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခ်င္လာေအာင္ ေဆာင္ရြက္စီမံရပါမည္။ အထူးသျဖင့္၊ ျပည္ထဲေရးႏွင့္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီးဌာနလက္ေအာက္ခံ ဦးစီးဌာနရွိ ၀န္ထမ္းမ်ားကုိ ျဖစ္သည္။ ယခင္က ေထာက္လွမ္းေရးဌာနမ်ားတြင္ စစ္တပ္က monopoly လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည့္ အစဥ္အလာသည္ ပြင့္သစ္စဒီမုိကေရစီႏုိင္ငံတုိင္းတြင္ျဖစ္သည္။ ေထာက္လွမ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ဟူသည္ အရပ္ဘက္ဌာနႏွင့္လားလားမွ် မဆုိင္ သလုိရွိခဲ့သည္။ ( အရပ္သားသတင္းေပးမ်ားေမြးျမဴျခင္းေလာက္ကုိ စကားထဲတြင္ ထည့္မေျပာႏုိင္ပါ။ )ေထာက္လွမ္းေရး ေအဂ်င္စီမ်ားကုိ ထိန္းေက်ာင္းရန္ အစီအမံရွိေသာ ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္၊ ပါတီ၊ ႏုိင္ငံေရးသမားမ်ားအေနျဖင့္ ေထာက္လွမ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္၊ ေထာက္လွမ္းေရးပညာရပ္မ်ားကုိ ေနာေက်ေအာင္ ေလ့လာထားသည့္ အရပ္သား ပညာရွင္၊ ၀န္ထမ္းမ်ားကုိ မပ်ဳိးေထာင္ႏုိင္သမွ်ကာလပတ္လုံး ေထာက္လွမ္းေရးေအဂ်င္စီကုိ ေကာင္းစြာ ထိန္းေက်ာင္းႏုိင္မည္ မထင္ပါ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ၊ အရပ္ဘက္၀န္ထမ္းမ်ား၊ အရပ္သားလူငယ္မ်ားကုိ ေထာက္လွမ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ကုိ စိတ္၀င္စား ေအာင္၊ သင္ၾကား သင္ယူခြင့္ရွိေအာင္ ဖန္တီးစီမံေပးရပါမည္။ ေထာက္လွမ္းေရးေအဂ်င္စီမ်ား၊ ေထာက္လွမ္းေရး ဌာန အစု အဖြဲ႔တစ္ခုလုံးကုိ လႊမ္းျခဳံသုံးသပ္ျခင္းမ်ဳိး ျပဳလုပ္ရပါမည္။ ထုိသုိ႔ျပဳလုပ္ျခင္းသည္ formal က်ဖုိ႔လုိပါသည္။

ေထာက္လွမ္းေရးဌာနကုိ ထိန္းေက်ာင္းျခင္းသည္ ေထာက္လွမ္းေရးဌာန သုိ႔မဟုတ္ ေအဂ်င္စီကုိ ႏွိပ္ကြပ္ျခင္း၊ ပညာေပးျခင္းဟု မမွတ္ယူသင့္ေပ။ ေထာက္လွမ္းေရးဌာနကုိ အားေကာင္းေမာင္းသန္ျဖစ္လာေအာင္ လုပ္ေဆာင္ရျခင္း ဟု မွတ္ယူသင့္ပါသည္။ ဒီမုိကေရစီႏုိင္ငံတြင္ ေထာက္လွမ္းေရးဌာနမ်ား ၊ ေအဂ်င္စီမ်ား၏ legitimate ျဖစ္မႈ ျမွင့္တင္ေပးရပါမည္။ လူထုအၾကား ေထာက္လွမ္းေရးဟုဆုိလွ်င္ အေၾကာက္တရားမ်ားျဖစ္ေပၚေနျခင္းကုိ ေျဖေလွ်ာ့ေအာင္ အရပ္သားႏုိင္ငံေရးသမားမ်ားက ေဆာင္ရြက္စီမံေပးဖုိ႔ လုိပါသည္။ ေထာက္လွမ္းေရးမူ၀ါဒဆုိင္ရာ ဒီဘိတ္မ်ားကုိလည္း ပညာရွင္မ်ား၊ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားကုိ ဖိတ္ေခၚၿပီး လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔လုိအပ္ပါသည္။ 

ေထာက္လွမ္းေရးဌာနဟူသည္ အာဏာရအဖြဲ႔အစည္း၏လက္ကုိင္ဒုတ္မဟုတ္၊ အမ်ဳိးသားလုံျခဳံေရးႏွင့္ အက်ဳိးစီးပြားအတြက္ အေရးပါဆုံးေသာ ဌာနမ်ား ျဖစ္သည္ကုိ advocate လုပ္ေဆာင္ရပါမည္။ ဤေနရာတြင္ ဘရားဇီးႏုိင္ငံ၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္သည္ လြန္စြာအတုယူဖြယ္ ေကာင္းသည္ဟုထင္သည္။ ၂၀၀၂ခုႏွစ္တြင္ အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာႏွင့္ ဒီမုိကေရစီအေပၚ ဘရားဇီးေထာက္လွမ္းေရး ၏ အေရးပါမႈ ဆုိသည့္ ညီလာခံကုိ ႏွစ္ရက္တုိင္ နယ္ပယ္စုံ၊ ႏုိင္ငံစုံမွ ပညာရွင္ သုံးရာခန္႔ တက္ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။ ေထာက္လွမ္းေရးဟုဆုိလွ်င္ shock ရွိတတ္ၾကသည့္ ပြင့္သစ္စဒီမုိကေရစီႏုိင္ငံဟု ညြန္းဆုိႏုိင္ေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ လည္း ၄င္းတုိ႔ထက္မေလ်ာ့ေသာ လုပ္ေဆာင္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ လုိအပ္သည္ဟု ထင္ျမင္ပါသည္။

နိဂုံး
-------------

ေထာက္လွမ္းေရးဌာနဟူသည္ အေကာင္ေသးသေလာက္ အဆိပ္ျပင္းသည္ အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္ပါသည္။ ႏုိင္ငံေတာ္၏ လုံျခဳံေရးႏွင့္ အက်ဳိးစီးပြားအတြက္ အဆိပ္ျပင္းသည့္ အဖြဲ႔အစည္းကုိ ေမြးျမဴပ်ဳိးေထာင္ရပါသည္။ တက္လာမည့္ အရပ္သားအစုိးရ၊ ႏုိင္ငံေရးသမားအေနျဖင့္ ေထာက္လွမ္းေရးဌာန၊ ေအဂ်င္စီမ်ားကုိ မျဖစ္မေန ထိန္းေက်ာင္းရမည္မွာ မလြဲဧကန္ျဖစ္ပါသည္။ ထုိ႔အတြက္ ေထာက္လွမ္းေရးဆုိင္ရာ သိျမင္ႏွံစပ္မႈသည္ မရွိမျဖစ္ လုိအပ္ပါသည္။ ေထာက္လွမ္းေရးဆုိင္ရာသိျမင္ႏွံစပ္မႈမရွိဘဲ ေထာက္လွမ္းေရးေအဂ်င္စီမ်ားကုိ ထိန္းေက်ာင္းရန္မွာ မေလ်ာ္ကန္လွသည့္ လုပ္ရပ္ဟု သတိေပးလုိပါသည္။ ထုိ႔အျပင္၊ ႏုိင္ငံေတာ္လုံျခဳံေရးႏွင့္ ကာကြယ္ေရးအတြက္ စြမ္းရည္ ထက္ျမက္ေသာ ေထာက္လွမ္းေရးဌာနမ်ား ျဖစ္ေပၚ၊ ေျပာင္းလဲတုိးတက္မႈသည္လည္း အရပ္ဘက္ႏုိင္ငံေရးသမားမ်ား၏ မဟာဗ်ဴဟာ၊ ဥာဏ္အေျမာ္အျမင္ေပၚတြင္ မ်ားစြာတည္မွီေနေၾကာင္း ေထာက္ျပလုိပါသည္။

ရည္ညြန္း။ ။ Reforming Intelligence: The Challenge of Control in New Deomcracies by Brunea, Thomas C.
2014-06-04

လူထုပုံရိပ္၊ အတြဲ ၄၊ အမွတ္ ၂၀၊ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၅၊ ၂၀၁၅ တြင္ ေဖာ္ျပၿပီးျဖစ္
သည္။

ရုိေသစြာျဖင့္