၁၉၈၂ ခုနွစ္ခု တြင္ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ေဖာက္ကလန္စစ္ပြဲသည္ ဒုတိယကမာၻစစ္ေနာက္ပိုင္းတြင္ ျဗိတိသ်ွအင္ပါယာ အေနျဖင့္ သီးျခားတိုက္ပြဲ၀င္ခဲ့ရေသာ နိုင္ငံျခင္း ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္မွဳစစ္ပြဲတစ္ပြဲျဖစ္သည္။ အင္ဂ်င္တိုင္းသားတို့ ၏ အမ်ိုးသားေရးစိတ္ကိုနွုိးဆြရန္စတင္ခဲ့ေသာ အဆိုပါစစ္ပြဲတြင္ ျဗိတိသ်ွတို့အေနျဖင့္ ၄င္းတို့၏ ကိုလိုနီအား ကာကြယ္ခဲ့ရေသာစစ္ပြဲတစ္ခုလည္းျဖစ္သည္။
ေဖာက္ကလန္ကြ်န္းစုသည္္ ေတာင္အတၱလနၱိတ္သမုဒၵရာအတြင္းရွိ ကြ်န္းစုတစ္ခုျဖစ္ျပီး ေတာင္ေဂ်ာ္ဂ်ီယာနွင့္ ေတာင္ဆင္းဒ္၀စ္ ကြ်န္းမ်ားေပါင္းစည္းထားေသာကြ်န္းစုတစ္ခုျဖစ္သည္။ ၁၉ ရာစုနွစ္အတြင္း ျဗိတိသ်ွ အေျခခ်ေနထိုင္သူမ်ားက အဆိုပါ ကြ်န္းစုတြင္ စတင္အေျခခ် ကာကိုလိုနီထူေထာင္ခဲ့ျပီး ျဗိတိသ်ွ အင္ပါယာ၏လက္ေအာက္ခံကိုလိုနီတစ္ခုအျဖစ္တည္ရွိခဲ့ေသာ္္လည္းအာဂ်င္တီးနားတို့အေနျဖင့္ ၄င္းတို့ ထံမွ မတရားသိမ္းပိုက္ခံရေသာ နယ္ေျမတစ္ခုအျဖစ္သာမွတ္ယူခဲ့ျကသည္။
၁၉၈၁ ခုနွစ္တြင္အာဂ်င္တီးနားနိုင္ငံတြင္ စစ္အာဏာရွင္ဗိုလ္ခ်ုပ္ျကီး လီယိုပိုလ္ဒိုဂယ္လ္တီရီ ယာယီသမၼတအျဖစ္ အာဏာရလာျပီးေနာက္ ေဖာက္ကလန္ကြ်န္းစု အေရးအား ျပန္လည္စိတ္၀င္စားလာခဲ့သည္။ အာဂ်င္တိုင္းေရတပ္ဗိုလ္ခ်ုပ္ျကီး ေဂ်ာ့ခ်္အာနာရာ သည္ ေဖာက္ကလန္ ကြ်န္းစု အေရးအားအဆံုးသတ္နိုင္ရန္မွာ စစ္ေရးနည္းလမ္း တစ္ခုတည္း သာရွိေျကာင္း ယာယီသမၼတ ထံတင္ျပခဲ့ရာ ယာယီသမၼတအေနျဖင့္ အာဂ်င္တိုင္းတို့၏အမ်ိုးသားေရးစိတ္ဓာတ္ အားနိွုးဆြေပး နိုင္ရန္နွင့္ နိုင္ငံ အတြင္း ျဖစ္ေပါ္ေနေသာ နိုင္ငံေရးစီးပြားေရးအျကပ္အတည္းမ်ား မွအာရံုကိုလြွဲပစ္နိုင္ရန္အတြက္ စစ္ပြဲစရန္ မီးစိမ္းျပခဲ့သည္။
၁၉၈၂ မတ္လ ၁၉ရက္ေန့တြင္ သတၱုဳကုန္သည္မ်ား ဟန္ေဆာင္ထားေသာ အာဂ်င္တိုင္း မရိန္းတပ္သားမ်ားသည္ ေတာင္ေဂ်ာ္ဂ်ီယာကြ်န္းတြင္ အာဂ်င္တီးနား နိုင္ငံေတာ္အလံ ကိုလြွင့္တင္ခဲ့ကာ စစ္ပြဲ အတြက္ေခၚသံကိုစတင္ ခဲ့သည္။ ျဗိတိသ်ွတို့အေနျဖင့္ စတန္ေလကြ်န္းတြင္အေျခစိုက္ ထားေသာ ေတာ္၀င္ေရတပ္မေတာ္ ကမ္းလြန္ကင္းလွည့္ေရယာဥ္ HMS Endurance အား ေဂ်ာ္ဂ်ီယာကြ်န္းသို့ ခ်က္ခ်င္း ေစလႊတ္ခဲ့ျပီး က်ူးေက်ာ္မွဳအေျခအေနအား အတည္ျပုခ်က္ရယူခဲ့သည္။
၁၉၈၂ ေအျပီလ ၂ရက္ေန့တြင္ အာဂ်င္တိုင္းကမ္းတက္တပ္ဖြဲ႕မ်ားသည္ ေဖာက္ကလန္ကြ်န္းမ်ားသို့တျပိဳင္နက္ ကမ္းတက္သိမ္းပိုက္ခဲ့သည္။ ေဖာက္ကလန္ကြ်န္းစု ဘုရင္ခံ ဆာ ရက္စ္ဟန့္ခ္ ၏ လက္ေအာက္ခံ ဗိုလ္မွွုး မိုက္ေနာ္မန္၏ ေတာ္၀င္မရိန္းတပ္သားမ်ားမွခုခံခဲ့ေသာ္လည္း အာဂ်င္တိုင္းဒုတိယဗိုလ္ခ်ုပ္ျကီး ဂြယ္လာမိုဆန္း ခ်က္ ဆာဘာတို့စ္ ၏ ကမ္းတိုက္ေခ်မွုန္းေရးကြန္မန္ဒိုတပ္ဖြဲ႕ျကိီးထံအညံ့ခံခဲ့ရကာေဖာက္ကတန္ ကြ်န္းစုျကီး သည္ အာဂ်င္တိုင္းတို့ လက္ေအာက္ က်ေရာက္ခဲ့ရသည္။
ေအျပီလ ၃ရက္ေန့တြင္ အဆိုပါက်ူးေက်ာ္မွုအား ကုလသမၼဂဆိုင္ရာျဗိတိန္သံအမတ္ျကီး ဆာအန္ေတာ္နွီပါဆန္က လံုျခံဳေရးေကာင္စီသို့တင္ျပခဲ့ရာ လံုျခံဳေရးေကာင္စီ ဆံုးျဖတ္ခ်က္အမွတ္ ၅၀၂ အရ ေဖာက္ကလန္ကြ်န္းစုရွိ အာဂ်င္တီးနားတပ္မ်ားခ်က္ခ်င္းဆုတ္ခြာရန္ဆံုးျဖတ္ခဲ့သည္။ သို့ေသာ္အာဂ်င္တီးနား ကလက္မခံသည့္အျပင္ ၄င္းက်ြန္းစုသည္ အာဂ်င္တိုင္းတို့၏အမိေျမပင္ျဖစ္ေျကာင္းေျကညာခဲ့ရာ စစ္ပြဲသည္ စတင္ေတာ့သည္။
ေအျပီလ ၄ရက္ေန့တြင္ ညဴကလီးယားေရငုပ္သေဘာၤ HMS Conqueror ၊နွင့္ ေလယာဥ္တင္သေဘာၤမ်ား ျဖစ္ေသာ HMS Invisible နွင့္ HMS Hermes တို့ဦးေဆာင္ေသာ အထူးတာ၀န္ ေရတပ္ဖြဲ့သည္ပို့စ္ေမာက္ဆိပ္ကမ္းမွ စတင္ထြက္ခြာခဲ့ျပီး ၇ ရက္ေန့တြင္ ကြန္မင္ဒို တပ္မဟာ (၃)ခုအားတင္ေဆာင္ထားေသာ SS Canberra နွင့္ အမွတ္(၅) ေျခလ်င္တပ္္မအား တင္ေဆာင္ထားေသာ SS Queen Elizabeth II တို့သည္ ေဆာက္သမ္တန္ဆိပ္ကမ္းမွ ဆက္လက္ထြက္ခြာလာခဲ့သည္။ စစ္ဆင္ေရးတြင္ျဗိတိသ်ွေတာ္၀င္ေရတပ္ မွစစ္သေဘာၤ ၁၂၇ စီးပါ၀င္ခဲ့ပါသည္။
ေလယာဥ္တင္သေဘာၤမ်ားတြင္ Sea Harrier တိုက္ေလယာဥ္ ၂၈စီးနွင့္ Harrier GR 3s တိုက္ေလယာဥ္ ၁၄စီးစုစုေပါင္း ၄၂စီးသာပါ၀င္ခဲ့သည္။
ေဖာက္ကလန္အနီးရွိ အဆန္းရွင္းကြ်န္း အေျခစိုက္ ေလတပ္စခန္းမွ ေတာ္၀င္ေလတပ္၏ Vulcan B MK II ဗံုးျကျေလယာဥ္မ်ား၊ MCdonal Douglas Phantom FGR တိုက္ေလယာဥ္မ်ား၊ Victor K MK II ေ၀ဟင္ဆီျဖည့္ေလယာဥ္မ်ားသည္အသင့္အေနအထားတြင္ရွိခဲ့သည္။ သို့ေသာ္ျဗိတိသ်ွတို့သည္ ေလေျကာင္း သတိေပး AEW ေလယာဥ္မရွိသျဖင့္ ေထာက္လွမ္းေရးပိုင္းနွင့္ ထိန္းခ်ုပ္မွုစနစ္မ်ားတြင္ အားနည္းခဲ့သည္။
ထိုအခ်ိန္တြင္ အာဂ်င္တိုင္းေလတပ္တြင္ တိုက္ခိုက္ေရးေလယာဥ္ေပါင္း ၁၂၂ စီးအထိ အသင့္ရွိေနခဲ့ျပီး၄င္းတို့တြင္ ေလေျကာင္းစိုးမိုးမွုတိုက္ေလယာဥ္ ၅၀ အထိပါ၀င္ခဲ့သည္။ ထို့အျပင္ အာဂ်င္တီးနားတို့၏ Boeing 707 Recon ေလယာဥ္သည္ျဗိတိသ်ွေရတပ္ဖြဲ့အားေတာက္ေလ်ွာက္ေျခရာခံနိုင္ ခဲ့သည္။
ေအျပီလ ၂၀ရက္ေန့တြင္ ေတာင္ေဂ်ာ္ဂ်ီယာကြ်န္းထိုးစစ္အျဖစ္ Operation Paraquet ကိုစတင္ခဲ့ျပီး ဗိုလ္မွုး ဂိုင္းရွရီဒန္၏ အမွတ္ ၄၂ ေတာ္၀င္မရိန္းကြန္မင္ဒိုတပ္ဖြဲ့ ၊ ေလတပ္အထူးတပ္ဖြဲ့ SAS ၊ ေရတပ္အထူးတပ္ဖြဲ့ SBS မွတပ္ဖြဲ႕မ်ားအားဟတင္စုဖြဲ့ခဲသည္။ ခ်ာခ်ီအတန္းစားေရငုပ္သေဘာၤ HMS Conqueror သည္ စစ္ဆင္ေရးနယ္ေျမသို့စတင္ေရာက္ရွိလာခဲ့ျပီး ၂၁ရက္ေန့တြင္ စတင္တိုက္ခိုက္ရန္စီစဥ္ခဲ့ေသာ္လည္း ရာသီဥတုဆိုးရြားမွုေျကာင့္ SAS တပ္သားမ်ားအားတင္ေဆာင္လာေသာ ရဟတ္ယာဥ္ ၂စီးသည္ ျမူနွင္းမ်ားျကား ပ်က္က်ခဲ့သျဖင့္ စစ္ဆင္ေရးအားရက္ေရႊ့ေျပာင္းခဲ့သည္။
၂၄ ရက္ေန့တြင္တပ္မ်ားအားျပန္လည္စုဖြဲ့ကာ အသင့္ျပင္ဆင္ခဲ့သည္။ ၂၅ ရက္ေန့တြင္ အာဂ်င္တိုင္းေရတပ္မွ ေရငုပ္သေဘာၤ ARA San အား HMS Antrim မွ ေရငုပ္သေဘာၤ တိုက္ဖ်က္ေရး Westland Wessex HAS ရဟတ္ယာဥ္စတင္ေျခရာခံမိရာ Depth Charge မ်ားျဖင့္စတင္တိုက္ခိုက္ခဲ့သည္။ HMS Plymouth နွင့္ HMS Brillent သေဘာၤမ်ားမွ Lynx ရဟတ္ယာဥ္မ်ားထပ္မံေစလြတ္ကာ ေတာ္ပီဒိုမ်ားျဖင့္တိုက္ခိုက္ခဲ့သည္။ HMS Endurance ေလယာသ္တင္သေဘာၤမွ Wasps ရဟတ္ယာဥ္ ၂စီးမွလည္း AS12 ေရငုပ္သေဘာၤဖ်က္ဒံုးမ်ား နွင့္ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္ခဲ့ရာ အာဂ်င္တီးနားေရငုပ္သေဘာၤသည္ဆိုးရြားစြာပ်က္စီးကာ သေဘာၤသားမ်ားသည္သ ေဘာၤအားစြန့္ခြာခဲ့ရသည္။
ထိုအေျခအေနတြင္ဗိုလ္မွုးရွရီဒန္သည္ စတင္ကမ္းတက္တိုက္ခိုက္ရန္ဆံုးျဖတ္ခဲ့ျပီး ဖရီးဂိတ္ စစ္သဘာၤမ်ားျဖစ္ေသာ Antrim နွင့္ Plymount ေတာင္ေဂ်ာ္ဂ်ီယာကြ်န္း၏ အာဂ်င္တိုင္းအေစာင့္တပ္ဖြျ့ခံစစ္ေနရာမ်ားအား စတင္ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္ခဲ့သည္။ တစ္နာရီအတြင္း ဗိုလ္မွုး ရွရီဒန္၏ ကြန္မင္ဒို ၇၆ ဦးသည္ ကြ်န္းအားသိမ္းပိုက္နိုင္ခဲ့ကာ လန္ဒန္သို့ေအာက္ပါအတိုင္းသတင္းစကား ပါးခဲ့သည္-
ယူနီယံဂ်က္အလံ ေတာင္ေဂ်ာ္ဂ်ီယာတြင္လြင့္ပ်ံေလျပီ ဘုရင္မအားဘုရားသခင္ေစာင့္ေရွာက္ပါေစ
ျဗိတိန္၀န္ျကီးခ်ုပ္မာဂရက္သက္ခ်ာ သည္ ခ်က္ခ်င္းပင္တိုက္ပြဲ၀င္ မရိန္းတပ္သားမ်ားနွင့္တပ္ဖြဲကမ်ား အားလံုးအားဂုဏ္ျပုေျကာင္းမီဒီယာမ်ားသို့သတင္းထုတ္ျပန္သည္။ သို့ေသာ္အဆိုပါတိုက္ပြဲသည္ ၁၀ပတ္ျကာ စစ္ပြဲ၏ ပထမဆံုးထိေတြ႕မွုဳသာျဖစ္ေတာ့သည္။
(ဆက္္ရန္)
(ၾကယ္နီ)