July 10, 2013 at 12:27am

• ဒီေလာကမွာ ေသခ်ာတာဆိုလုိ႕ ေသၿခင္းတရားနဲ႕ အခြန္ဘဲ   လို႕ အေနာက္ကမၻာကလူေတြ ေၿပာေလ႕ရွိသတဲ႕ ။ ဒါဆိုၿမန္မာၿပည္မွာေရာ အခြန္မရွိဘူးတဲ႕လား ။ ရွိသမွ ဟိုဘက္ေတာင္ လြန္ေသး......အခ်ိန္တန္ရင္ ေၿမခြန္ ၊ ေရခြန္ ၊ အိမ္ခြန္ ၊ လူခြန္ စသည္ၿဖင္႕ ေရာက္လာတာဘဲ ။ မရွိတာက အဲဒီ အခြန္စနစ္ၾကီးကို ေဒါင္႕ေစ႕ေေသခ်ာေအာင္လည္ပတ္ႏိုင္ၿခင္း မရွိဘူး ၊ ထိေရာက္ေအာင္လုိက္နာေစၿခင္း မရွိဘူး ။ ၿပီးရင္ အဲ႕အခြန္ေတြ ဘယ္နားေရာက္သြားသလဲ ဆိုတာ ၿပည္သူကို ခ်ၿပတာမရွိဘူး ။ ဘယ္လုိ သံုးပစ္လုိက္သလဲဆိုတာလည္း မသိရဘူး ။  အခုသံုးေလးႏွစ္အတြင္းမွာ အခြန္ရံုးေတြ computerize  ၿဖစ္လာတာကို သတိထားမိတယ္ ။ ဆိုလုိတာက အရင္ထက္ အခြန္တင္းၾကပ္လာၿပီဆိုတဲ႕သေဘာ ။ လူတစ္ေယာက္ရဲ႕အခြန္သမိုင္းကို လြယ္လြယ္ၿမန္ၿမန္လိုက္ႏိုင္ၿပီဆိုတဲ႕သေဘာ ။  ဒါေပမယ္႕ တစ္ဖက္က အခြန္သာေကာက္တာ ။ ၿပည္သူဆီက အခြန္ယူၿပီးရင္ ၿပည္သူအတြက္ ၿပန္လုပ္ေပးရမယ္ ဆိုတာလည္း ေမာင္မင္းၾကီးသားေတြ မွန္မွန္ကန္ကန္နဲ႕ ၿမန္ၿမန္ဆန္ဆန္ သတိရၾကပါေစလုိ႕ ဆုေတာင္းရင္း ႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ က်င္႕သံုးေနတဲ႕ အခြန္တစ္မ်ိဳးအေၾကာင္းကို အၾကမ္းဖ်င္း မိတ္ဆက္ေပးပါရေစ ။

• ဒီအခြန္က တၿခားအခြန္ေတြလုိ လစဥ္ႏွစ္စဥ္ေပးရတာမဟုတ္ဘဲ ေန႕စဥ္ၾကံဳရတတ္ပါတယ္ ။  VAT  လုိ႕ အတိုေကာက္ေခၚတဲ႕ Value Added Tax  ပါ ။ စကၤာပူ ၊ ၾသစေတးလ် ၊ နယူးဇီလန္တုိ႕မွာေတာ႕ GST ( Good and Service Tax ) လုိ႕ ေခၚပါတယ္ ။ အီတလီနဲ႕ စပိန္စကားေၿပာႏိုင္ငံေတြမွာေတာ႕ အီဗာ  IVA လုိ႕ ေခၚပါတယ္ ။ ဘယ္လုိဘဲ ေခၚေခၚ သေဘာတရားကေတာ႕ အတူတူၿဖစ္ၿပီး ႏိုင္ငံေပါင္း ( ၁၅၀ ) ေက်ာ္မွာ က်ယ္က်ယ္ၿပန္႕ၿပန္႕ သံုးေနတဲ႕ အခြန္ပါ ။

• VAT ဟာ ပါေလရာငပိခ်က္ အခြန္ဆိုရင္လည္း မမွားပါဘူး ။ စူပါမတ္ကတ္မွာ ပစၥည္း၀ယ္မလား ။ လမ္းေဘးေစ်းေတြမွာ ေစ်း၀ယ္မလား ၊ စားေသာက္ဆိုင္မွာ ၀ါးတီးဖြဲ႕မလား ၊ ဆရာ၀န္သြားၿပမလား ၊ ေရွ႕ေနငွားမလား ၊ ဟိုတယ္ ဘြတ္ကင္လုပ္မလား ၊ ေလယာဥ္လက္မွတ္ ၀ယ္မလား အားလံုး  VAT  ေပးရတာခ်ည္းပါဘဲ ။

•  ႏိုင္ငံၿခားတုိင္းၿပည္တခုခုမွာ အဖိုးတန္ပစၥည္း တခုခု ( တီဗီ ၊ ကင္မရာ စသည္ၿဖင္႕ ) ၀ယ္ၿပီးလုိ႕  ေငြေခ်ထားတဲ႕ စာရြက္ကေလးကို ေလဆိပ္မွာ ၿပ ၊ ပိုက္ဆံတခ်ိဳ႕တ၀က္ၿပန္ေတာင္းလာဖူးတဲ႕ လူေတြလည္း ရွိမွာပါ ။ VAT refund သို႕မဟုတ္  GST  refund လုိ႕ ေခၚပါတယ္ ။ အဲဒါဘာေၾကာင္႕ ၿပန္ေတာင္းလုိ႕ရတာလဲဆိုတာ ဆက္ရွင္းၿပပါမယ္ ။

• Value Added Tax  ဆိုတဲ႕ နာမည္အတိုင္း ကုန္ပစၥည္းတစ္ခုတန္ဖိုးတက္သြားတိုင္း ၊ အေရာင္းအ၀ယ္လုပ္တုိင္း နဲ႕ ၀န္ေဆာင္မွဳတိုင္းအတြက္ မူရင္း တန္းဖုိးအေပၚမွာ ထပ္ေပါင္းေပးရတဲ႕ Tax  ပါ ။ 

• အႏွီ ပန္းထိန္ဆရာဟာ ေရႊစေလး ၀ယ္ၿပီးေနာက္ လက္စြပ္တစ္ကြင္း လုပ္လုိက္ပါသတဲ႕ ။ လွပတဲ႕ လက္စြပ္ကေလးကို ၾကည္႕ၿပီး သူက ေငြ ၂ သိန္း တန္တယ္လုိ႕ တန္ဖုိးၿဖတ္လုိက္ပါတယ္ ။ ဒါေပမယ္႕ သူဟာ ၂ သိန္း နဲ႕ဘဲေရာင္းလုိက္လုိ႕ မရပါဘူး ။ အစိုးရကို ေပးရမယ္႕  VAT  တန္ဖုိးကိုပါ ထည္႕တြက္ၿပီး လက္စြတ္တန္ဖုိးထဲ ထည္႕ေပါင္းရပါဦးမယ္ ( မဟုတ္ရင္ သူစိုက္ေနရမွာေပါ႕ )  ။ ဒီေတာ႕  ေရႊဆိုင္ပိုင္ရွင္ၾကီးတစ္ေယာက္ဆီမွာ ေငြ ၂ သိန္း ၄  ေသာင္းနဲ႕ ေရာင္းလုိက္ပါတယ္ ။ ဆိုလုိတာက မူရင္းတန္ဖုိး ၂ သိန္း + VAT ၂၀ % = ၂၀၀၀၀၀ + ၄၀၀၀၀ = ၂၄၀၀၀၀ ၿဖစ္ပါတယ္ ။ ဒါမွလည္း အစိုးရကို VAT  ၂၀ % ေပးလုိက္ၿပီးရင္ သူ႕အတြက္ ၂ သိန္းက်န္မွာ မဟုတ္လား ။

• ေရႊဆိုင္ပိုင္ရွင္ဟာ အဲဒီလက္စြပ္ကေလးကို ရတနာဆိုင္ပိုင္ရွင္တစ္ေယာက္ကို အၿမတ္တင္ၿပီး ေရာင္းၿပန္တယ္ ။ သူက လက္စြပ္အတြက္ သံုးသိန္းလိုခ်င္ပါတယ္ ။ ဒီေတာ႕ ေရာင္းေစ်းက သံုးသိန္း ေၿခာက္ေသာင္း ၿဖစ္ရမွာေပါ႕ေနာ္ ။ ၃၀၀၀၀၀  + VAT  ၂၀ % = ၃၆၀၀၀၀

• ဒီလုိနဲ႕ အဆင္႕ဆင္႕တက္သြားတဲ႕ ေစ်းအေပၚမွာ သတ္မွတ္ထားတဲ႕  VAT ကို ေကာက္ရတာ ၿဖစ္ပါတယ္ ။ အခြန္ဆိုတာ အၿမဲတမ္း အစိုးရကို ေဆာင္ရတာမို႕ အထက္မွာေၿပာခဲ႕တဲ႕ ပန္းထိန္ဆရာ ၊ ေရႊဆိုင္ပိုင္ရွင္ ၊ ရတနာဆိုင္ပိုင္ရွင္ တုိ႕ဟာ ၀ယ္သူအေပၚက ေကာက္လုိက္တဲ႕ အဲဒီ  VAT ေတြကိို သူတုိ႕ ယူထားလုိ႕ မရပါဘူး ။ အစိုးရကို သြင္းရတာ ၿဖစ္ပါတယ္ ။ VAT  စနစ္ကို ဘာေၾကာင္႕တုိင္းၿပည္မ်ားစြာမွာ တြင္က်ယ္ေအာင္ သံုးသလဲဆိုရင္ အစိုးရအေနနဲ႕ ကိုယ္တုိင္ အခြန္ေကာက္စရာ မလုိဘဲ အဲဒီအခြန္ကို ေရာင္းသူေတြကေန အစိုးရအစား ေကာက္ေပးၿပီး အစိုးရကို သြင္းရတာမို႕လုိ႕ပါ ။

• VAT  ဆိုတာ Final customer  ေတြကိုသာ ေကာက္တာပါ ။  Final customer  ဆိုတာ ပစၥည္းတစ္ခုကို ေနာက္ဆံုး ၀ယ္ယူ '' သံုးစြဲ '' သူကို ဆိုလုိတာပါ ။   ဆိုလုိတာက အထက္မွာေၿပာခဲ႕တဲ႕ ပန္းထိန္ဆရာ ၊ ေရႊဆိုင္ပုိင္ရွင္ ၊ ရတနာဆိုင္ပိုင္ရွင္တုိ႕ဟာ ကုန္ပစၥည္းကို ၿပန္ေရာင္းဖုိ႕ အဆင္႕ဆင္႕၀ယ္ယူခဲ႕ၾကတဲ႕အတြက္ ကုန္သည္သေဘာသာ ၿဖစ္ပါတယ္ ။ ဒါကို  ၾကားခံ ၀ယ္သူ  Intermediate customer  လုိ႕ ေခၚပါတယ္ ။  Final customer မဟုတ္ပါဘူး ။  သူတုိ႕က အၿမတ္တင္ၿပီး တၿခားလူေတြကို ၿပန္ေရာင္းၾကဦးမွာပါ ။ အဲဒီတၿခားလူေတြဟာ သူတုိ႕လုိ ၀ယ္ေရာင္း Intermediate customer  ေတြ ၿဖစ္ႏိုင္သလုိ သာမန္သံုးစြဲသူ  Final customer ေတြလည္း ၿဖစ္ႏိုင္ပါတယ္ ။

• ၀ယ္ေရာင္းလုပ္သူ ( Intermediate customer )   နဲ႕  သာမန္သံုးစြဲသူ ( Final customer)  ၾကားမွာ အေရးၾကီးတဲ႕ ကြာၿခားခ်က္ရွိပါတယ္ ။ အဲဒါကေတာ႕၀ယ္ေရာင္းလုပ္သူေတြဟာ ၀ယ္တုန္းက ေပးလုိက္ရတဲ႕  VAT  ကို အစိုးရဆီက ၿပန္ေတာင္းလုိ႕ ရပါတယ္ ။ ဆိုလုိတာက ပန္းထိန္ဆရာဟာ ေရႊကို ၀ယ္ခဲ႕တုန္းက VAT ေပးခဲ႕ရပါတယ္ ။ ေရႊဆိုင္ပုိင္ရွင္ဟာလည္း ပန္ထိန္ဆရာဆီက လက္စြပ္ကို ၀ယ္ေတာ႕ VAT  ေပးလိုက္ရပါတယ္ ။ ရတနာဆိုင္ရွင္ဟာလည္း အလားတူပါဘဲ ။ ဒါေပမယ္႕သူတုိ႕ဟာ အဲဒီ  VAT ကို အခ်ိန္တန္ရင္ အစိုးရဆီက ၿပန္ေတာင္းလုိ႕ ရပါတယ္ ။ ဒီလုိၿပန္ေတာင္းဖုိ႕အတြက္ အစိုးရဆီမွာ လုပ္ငန္းကို မွတ္ပံုတင္ၿပီးလုပ္ထားတဲ႕  VAT register  ေတာ႕ ရွိရပါမယ္ ။

• ပံုမွာ ၾကည္႕ပါ ..... ကုန္ပစၥည္းကို ထုတ္လုပ္သူ ေရာင္းခ်သူ ၿဖန္႕ၿဖဴးသူ  Producer Manufacturer Distributor Retailer ေတြအားလံုးဟာ ၀ယ္တုန္းက ေပးခဲ႕ရတဲ႕   VAT  ကို ၿပန္ေတာင္းလုိ႕ရေၾကာင္း ၿမွားအ၀င္အထြက္ေတြနဲ႕ ၿပထားပါတယ္ ။  ေနာက္ဆံုး Final customer ဆီမွာေတာ႕ VAT  ေပးလုိက္ရေၾကာင္း ၿပတဲ႕ အထြက္ၿမွားသာ ရွိၿပီး VAT  ၿပန္၀င္လာေၾကာင္း ၿပတဲ႕ အ၀င္ၿမွားမရွိပါဘူး ။ ဆိုလုိတာက Final customer အတြက္ VAT  ဆိုတာ ပစၥည္း၀ယ္တုန္းက ေပးလုိက္ၿပီးရင္ ၿပန္မရေတာ႕ဘူး ၊ ဘယ္သူ႕ဆီကမွ ၿပန္ေတာင္းလုိ႕ မရေတာ႕ဘူးလုိ႕ ဆိုလုိတာပါ ။ ေပးလုိက္ရတဲ႕ VAT  ေတြကေတာ႕ ႏိုင္ငံလည္ပတ္ရာမွာ သံုးတဲ႕ အစိုးရဘ႑ာမ်ား ၿဖစ္လာပါတယ္ ။

• မရွပ္ေထြးတဲ႕ တြက္နည္းပါ ။ ပန္းထိမ္ဆရာဘက္က ၾကည္႕ရေအာင္ ......ပန္းထိမ္ဆရာဟာ ေရႊကို တစ္သိန္း ႏွစ္ေသာင္းေပး၀ယ္လုိက္ပါတယ္ ။  အဲဒီမွာ VAT က ၂၀၀၀၀ ဆိုတာကို ေၿပာခဲ႕ၿပီးပါၿပီ ။ အဲဒီ ေပးလုိက္ရတဲ႕  VAT ကို မွတ္ထားၿပီး အခ်ိန္တန္ရင္ အစိုးရဆီက ၿပန္ေတာင္းလုိ႕ရပါတယ္ ။ အဲဒီ VAT ဟာ ပန္းထိန္ဆရာအတြက္  VAT  credit ၿဖစ္ပါတယ္ ( မွတ္ထားေနာ္ ) ။ ဘာလုိ႕  credit  ၿဖစ္တာလည္းဆိုေတာ႕ သူက ေပးလိုက္ရတဲ႕ ပိုက္ဆံကို ''  ၿပန္ရ ''  မွာ ၿဖစ္လုိ႕ပါ ။

•  ပန္းထိမ္ဆရာဟာ  လက္စြပ္လုပ္ၿပီး ေရႊဆိုင္ပိုင္ရွင္ကို ေငြ ၂၄၀၀၀၀ နဲ႕ ေရာင္းလုိက္ၿပန္ပါတယ္ ။ လက္စြပ္ေစ်း ၂၀၀၀၀၀ + VAT ၄၀၀၀၀ ၿဖစ္ပါတယ္ ။ အဲဒီ VAT ကေတာ႕ ပန္းထိမ္ဆရာက အစိုးရကိုယ္စား ၀ယ္ယူသူဆီက ေကာက္ခံလိုက္တဲ႕ VAT မို႕ အခ်ိန္တန္ရင္ အစိုးရကို သြင္းရမွာပါ ။ ဒါဟာ ပန္းထိန္ဆရာအတြက္  VAT  Debit   ၿဖစ္ပါတယ္ ။ သူက '' ေပးရမယ္႕ အေၾကြး ''  ၿဖစ္ေနလုိ႕ပါ ။

• ဆိုလုိတာက  ပန္းထိမ္ဆရာဟာ လက္စြပ္ေရာင္းတုန္းက ၀ယ္သူဆီက ေကာက္လုိက္တဲ႕ VAT  ၄၀၀၀၀  ကေန  သူအရင္ ေရႊ၀ယ္တုန္းက ေပးလိုက္ရတဲ႕  VAT  ၂၀၀၀၀ ကို ႏွဳတ္ရပါတယ္ ။  က်န္တဲ႕ ေငြ ( ၂၀၀၀၀ ) ကိုသာ အစိုးရကို သြင္းရမွာ ၿဖစ္ပါတယ္ ။ VAT credit  ကေန VAT debit  ကို ႏွဳတ္ရင္ က်န္တဲ႕ ေငြဟာ အစိုးရကို ေပးရမယ္႕  VAT ပါဘဲ ။ ေသခ်ာစဥ္းစားၾကည္႕ရင္ ပန္းထိန္ဆရာဟာ အရင္ေပးလုိက္ရတဲ႕  VAT ကို ၿပန္ရသြားပါၿပီ ။ ဒါဟာ VAT ရဲ႕အေၿခခံသေဘာတရားပါဘဲ ။

• ဒီလုိ တြက္တာကို  VAT settlement လုပ္တယ္လုိ႕ ေခၚၿပီး ကုမၸဏီလုပ္ငန္းေတြဟာ ၂ လတစ္ခါ သံုးလတစ္ခါ  ဒါကို လုပ္ရပါတယ္ ။ ထပ္ေၿပာရရင္ စတိုးဆိုင္တစ္ဆိုင္အေနနဲ႕ဆိုရင္ ၀ယ္လုိက္တဲ႕ ကုန္ပစၥည္းေတြ ရွိမယ္ ။ ဒီကုန္ပစၥည္းေတြ အေပၚမွာ ေပးလုိက္ရတဲ႕  VAT  ဟာ  Credit  VAT  ပါ ။ အဲဒီကုန္ပစၥည္းေတြကို ေရာင္းတဲ႕အခါ ၀ယ္သူအေပၚမွာ VAT ေကာက္လုိက္တယ္ မဟုတ္လား ။ ဒါဟာ သူသိမ္းထားလုိ႕ မရတဲ႕ အစိုးရကို ေပးရမယ္႕  Debit  VAT  ၿဖစ္ပါတယ္ ။

• ရွိပါတယ္ ။ အထင္ရွားဆံုးတစ္ခုကို ေၿပာရရင္ ႏိုင္ငံၿခား export ေတြမွာ VAT  မေပးရပါဘူး ။ ဒါေၾကာင္႕မို႕ဘဲ ႏိုင္ငံၿခားမွာ ေရွာ႕ပင္သြားသြားလုပ္တဲ႕လူေတြဟာ ၿပန္ခါနီးမွာ ေလဆိပ္မွာ ေငြေၿပစာ ေဗာက္ခ်ာေလးေတြ ၿပၿပၿပီး VAT ကို ၿပန္ေတာင္းၾကတာပါ ။ ဆိုလုိတာက ေရာင္းသူဟာ ထံုးစံအတုိင္း ပစၥည္းတန္ဖုိးအေပၚမွာ VAT  ကို ေပါင္းထည္႕ၿပီး ေကာက္လုိက္ပါတယ္ ။ ဒါေပမယ္႕ ၀ယ္သူဟာ  ဒီပစၥည္းကို လက္လႊဲၿပီး အၿမတ္တင္ေရာင္းခ်ၿခင္း မရွိဘဲ  မိမိတုိင္းၿပည္ကို ယူသြားမွာ ၿဖစ္ပါတယ္ ။ ဒီေတာ႕ export ဆိုရင္  VAT  ေပးစရာမလုိ ဆိုတဲ႕ ဥပေဒေၾကာင္႕ ၿပန္ခါနီးေလဆိပ္မွာ '' ငါၿပန္ေတာ႕မယ္ေဟ႕ ၊ ေဟာဒီမွာ ေလယာဥ္လက္မွတ္ ၊ ေဟာဒီမွာ ပတ္စ္ပို႕ ၊ ငါ႕ VAT ကို ၿပန္ေပးေတာ႕ ''  ဆိုၿပီး ဆိုင္ရာအစိုးရဆီက ၿပန္ေတာင္းလုိ႕ ရတာၿဖစ္ပါတယ္ ။ အစိုးရေတြဟာ ဒီလုိနည္းအားၿဖင္႕ export  ကို အားေပးရာ ေရာက္ပါတယ္  ။

• VAT  ကို ၁၉၅၄ ခုႏွစ္က ၿပင္သစ္မွာ စသံုးခဲ႕တာ အခုဆိုရင္ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၅၀ ေလာက္သံုးေနၾကပါတယ္ ။ စဥ္းစားၾကည္႔ေလ...ကိုယ္ေတြသာ သတိမထားမိတာ ။ ေကာ္ဖီေလးတစ္ခြက္ေသာက္တာ ၊ တံဆိပ္ေခါင္းေလးတစ္ခု ၀ယ္တာ ၊ အလွၿပင္ဆိုင္သြားၿပီး ေခါင္းသြားေလ်ွာ္တာ ၊ ငရုတ္သီးမွဳန္႕ေလး ၀ယ္တာ အစ အခြန္ေကာက္ထားမွေတာ႕ ဒီ  VAT  ဆိုတာ အစိုးရတစ္ရပ္အတြက္ အရမ္းကို ၾကီးမားမ်ားၿပားတဲ႕ ၀င္ေငြ  source  တစ္ခု ဆိုတာ သိသာလွပါတယ္  ။  ေကာက္တဲ႕ႏွဳန္းကလည္း မ်ားေသာအားၿဖင္႕ မနည္းလွပါ .....အထူးသၿဖင္႕ အစိုးရက ၀န္ေဆာင္မွဳေကာင္းတဲ႕  ဥေရာပက Welfare State  ေတြမွာ အေတာ္ေလး ၿမင္႕ပါတယ္ ။  လက္ရွိ UK  မွာ  ၂၀ %   ေကာက္ၿပီး  VAT အၿမင္႕ဆံုး ဥေရာပႏိုင္ငံကေတာ႕  ၂၇  % နဲ႕ ဟန္ေဂရီပါ ။ 

•  ဥေရာပသမဂ EU  ႏိုင္ငံေတြအားလံုးမွာ အနည္းဆံုး  ၁၅ %  VAT  ေကာက္ဖုိ႕ တေၿပးညီ သတ္မွတ္ထားပါတယ္ ။ ဒါေပမယ္႕တစတစနဲ႕ တိုးေကာက္လာလုိက္တာ ခုဆိုရင္ ဥေရာပႏိုင္ငံ အားလံုးနီးပါး ၂၀ % ပတ္၀န္းက်င္ေတာင္ မဟုတ္ဘဲ တခ်ိဳ႕ဆို ေက်ာ္ေတာင္ ေနပါၿပီ ။ အီတလီမွာေတာ႕ အခု ဇူလုိင္လ ၁ ရက္ေန႕ကစၿပီး  ၂၁ % ကေန  ၂၂  % ကို တက္ဖို႕လ်ာထားရာက ကန္႕ကြက္သူမ်ားေၾကာင္႕ ေအာက္တုိဘာထိ ေရႊ႕လိုက္ရပါတယ္ ။

•  ၿပင္သစ္ႏိုင္ငံႏွစ္စဥ္၀င္ေငြရဲ႕ ငါးဆယ္ရာခုိင္ႏွဳန္းဟာ VAT ကလာတယ္လုိ႕ ဆိုပါတယ္ ။ တရုတ္မွာေတာ႕ ၁၉၈၄ က စသံုးခဲ႕ၿပီး ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ စာရင္းအရ တရုတ္ၿပည္ အခြန္အသီးသီးကရတဲ႕ စုစုေပါင္းေငြရဲ႕  ၃၃.၉  % ဟာ VAT က လာတယ္လုိ႕ ဆိုပါတယ္ ။ ဒါဟာ ေဒၚလာသန္း ၂၂၀၀ နဲ႕ညီတဲ႕ ပမာဏ ၿဖစ္ပါတယ္ ။  ဥေရာပမွာ က်ယ္က်ယ္ၿပန္႕ၿပန္႕သံုးလာတာကေတာ႕ ၁၉၇၀ ႏွစ္မ်ားပတ္၀န္းက်င္ၿဖစ္ပါတယ္ ။ ႏိုင္ငံတခ်ိဳ႕ရဲ႕ လက္ရွိ VAT  ႏွဳန္းထားေတြကို ေဖာ္ၿပရရင္
• အဂၤလန္  ၂၀ % ၊
• အီတလီ ၂၁ % ၊
• ၾသစၾတီးယား  ၂၀ % ၊
• ၾသစေတးလ် ၁၀  % ၊ 
• ၿပင္သစ္  ၁၉.၆ % ၊
• ဂ်ာမနီ ၁၉ % ၊
•  စပိန္ ၂၁ % ၊
• တရုတ္ ၁၇  % ၊ 
•  ဆြီဒင္ ၂၅ %  စသည္ၿဖင္႕ပါ ( က်န္ႏိုင္ငံမ်ားကိုေတာ႕ ၀ီကီမွာ ၾကည္႕လုိ႕ရပါတယ္ )  ။
• စကာၤပူမွာေတာ႕ GST လုိ႕ နာမည္တမ်ိဳးနဲ႕ေခၚတဲ႕VAT ကို ၁၉၉၄ မွာ စသံုးခဲ႕တာၿဖစ္ၿပီး လက္ရွိကေတာ႕  ၇  % နဲ႕ အေတာ္ေလး နည္းတယ္ လုိ႕ ေၿပာလုိ႕ရပါတယ္ ။

• VAT  မွာ ပံုမွန္ႏွဳန္းထား Standard rate  နဲ႕ ေလ်ွာ႕ခ်ထားတဲ႕ႏွဳန္း  Reduced rate  ဆိုၿပီး ခြဲထားပါတယ္ ။  ေလ်ွာ႕ခ်ထားတဲ႕ႏွဳန္းဆိုတာက  ဥပမာအားၿဖင္႕ေၿပာရရင္ အီတလီႏိုင္ငံမွာ ဟိုတယ္ေတြ ၊ ဘားေတြ ၊ စားေသာက္ဆိုင္ စတာေတြမွာ အစားအေသာက္နဲ႕ပတ္သက္တာ မွန္သမ်ွကို  ၁၀ %  ေကာက္ပါတယ္ ။ အသားငါး ဟင္းသီးဟင္းရြက္စတဲ႕ မရွိမၿဖစ္ေန႕စဥ္အစားအစားေတြ နဲ႕ သတင္းစာ စာေစာင္ေတြအေပၚမွာေတာ႕  ၄  % ေကာက္ပါတယ္ ။ အဲဒါေတြကလြဲရင္ က်န္တာေတြအားလံုးအေပၚမွာ ေကာက္တဲ႕ ၂၁ % ကို  Standard rate လုိ႕ ေခၚတာပါ ။ တခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံေတြမွာ စြမ္းအင္ေလာင္စာသံုးမွဳကို ေလ်ွာ႕ခ်ေပးတဲ႕ စနစ္ ...ဥပမာ အားၿဖင္႕ ေနေရာင္ၿခည္သံုးၿပီးစြမ္းအင္ထုတ္ေပးတဲ႕  solar panel စတာေတြကို ကိုယ္႕အိမ္မွာတကယ္တပ္တယ္လုိ႕ အေထာက္အထားၿပႏုိင္ရင္ reduced rate ေပးေလ႕ရွိပါတယ္ ။  

• ႏိုင္ငံအတြင္းမွာ  VAT လံုး၀ မေပးရတဲ႕ ေနရာေတြလည္း ရွိပါတယ္ ။ ဥပမာ  UK မွာ မ်က္မၿမင္ေတြ မသန္မစြမ္းေတြအတြက္ အသံုးအေဆာင္ ၊ ေဆးရံု လူအိုရံုး သံုးပစၥည္း ၊ တကၠသိုလ္ေတြမွာလုိအပ္တဲ႕ research နဲ႕ ဆိုင္တဲ႕ ပစၥည္းကိရိယာ ၊ ယဥ္ေက်းမွဳနဲ႕ဆိုင္တဲ႕ တခ်ဳိ႕ေသာ အခမ္းအနား ၀င္ေၾကး၊ ၿပတုိက္၀င္ေၾကးစတာေတြမွာ  VAT  လြတ္ပါတယ္ ။ တခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံေတြမွာ စာအုပ္စာတမ္း သတင္းစာစာေစာင္ေတြအတြက္လည္း မေပးရပါဘူး ။ အေသးစိတ္ေတြကေတာ႕ မ်ားလည္း မ်ားလွ ၊ ႏို္င္ငံအလုိက္ကြဲၿပားတာမုိ႕ ဘယ္လုိပစၥည္းမ်ိဳးအေပၚမွာ  VAT မေကာက္သလဲ သိရံု ဥပမာ ေပးလိုက္ပါတယ္ ။

• ၀န္ေဆာင္စရိတ္ အလြန္ၾကီးတယ္လုိ႕ ဆိုပါတယ္ ။ အစိုးရအတြက္ ဆိုင္ရွင္လုပ္ငန္းရွင္ေတြက အခြန္ေကာက္ေပးလုိက္တာေတာ႕ဟုတ္ပါၿပီ ၊ ဒါေပမယ္႕ အဲဒီဆိုင္ရွင္ေတြနဲ႕ အစိုးရၾကား အခ်ိန္တန္ရင္  VAT settlement  လုပ္ဖုိ႕လိုပါေသးတယ္ ။ ေလဆိပ္မွာၿပန္ေတာင္းသြားတဲ႕ refund ေတြကေတာ႕ ဟုတ္ပါၿပီ ၊ အဲဒီ  ပစၥည္းေတြအတြက္ တကယ္ေရာ  VAT  ေပးခဲ႕ရဲ႕လား စသည္ၿဖင္႕ သမိုင္းေၾကာင္း လိုက္ရပါေသးတယ္ ။ တုိတုိေၿပာရရင္ေတာ႕ တစ္ႏိုင္ငံလံုးအတိုင္းအတာနဲ႕ စာရင္းအင္းေတြကို ၿပဳစုထိန္းသိမ္းထားဖုိ႕ရာ ကၽြမ္းက်င္သူငွားရမ္းစရိတ္ ထိမ္းသိမ္းစရိတ္ဆိုတဲ႕  Compliance cost  အလြန္ၾကီးတယ္လုိ႕ ဆိုပါတယ္ ။

• VAT  အတြက္ ေစ်းတင္ထားရတာမို႕ ပစၥည္းေတြဟာ ေစ်းပိုၾကီးေနတတ္ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင္႕ ေစ်းကြက္မွာ ၀ယ္လုိအား က်တတ္ပါတယ္ ။ ႏိုင္ငံၿခားရင္းႏွီးၿမွဳပ္ႏွံသူေတြအတြက္ ေသခ်ာစဥ္းစားတြက္ဆရပါတယ္ ။ ( ဥပမာ Tour Company ေတြ ခရီးစဥ္ေရာင္းခ်တာမ်ိဳးဆိုပါေတာ႕.....ေဒၚလာ ၁၀၀၀ တန္ခရီးတစ္ခုကို ခရီးသည္ဆီက  ၁၂၀၀ ေလာက္ေကာက္လိုက္ရတာမ်ိဳး )

• ထူးၿခားတယ္ေၿပာရမလားမသိ ၊ အေမရိကန္မွာေတာ႕ VAT  မရွိပါဘူး ။ ဒါေပမယ္႕ VAT  နဲ႕ ခပ္ဆင္ဆင္  Sales Taxs  ဆိုတာ ရွိပါတယ္ ။  အေၾကြးပိေနတဲ႕တိုင္းၿပည္ကို ဆြဲထုတ္ဖုိ႕ သမၼတ အိုးဘားမားတစ္ေယာက္ VAT  စနစ္ကို မိတ္ဆက္ဖုိ႕ ၾကိဳးစားေနတယ္ဆိုဘဲ ။ ဒါေပမယ္႕ ရွိၿပီးသား  Sales Taxs  အေပၚမွာ VAT  ထပ္ေကာက္ရင္ သူမ်ားႏိုင္ငံေတြထက္ ပိုေစ်းၾကီးလာႏိုင္တယ္ ၊  ေကာက္လုိ႕ရသမ်  VAT ရဲ႕ တစ္၀က္ေလာက္ဟာ  Compliance cost  ထဲ ၀င္သြားမွာ စသည္ၿဖင္႕ ေထာက္ၿပကန္႕ကြက္သူေတြကလည္း ဒုနဲ႕ေဒးပါ ။ 

• ( တကယ္ေတာ႕ ကန္႕ကြက္သူမ်ားေၿပာတာကလည္း မမွား ။ ဥပမာ ဂ်ာမနီက ကားဟာ VAT  မရွိတဲ႕ အေမရိကန္မွာ ေစ်းခ်ိဳသြားပါတယ္ ။ ဂ်ာမနီမွာေရာင္းတဲ႕ အေမရိကန္ကား ဂ်ာမနီကား ၊ ဘယ္ႏိုင္ငံက ကားၿဖစ္ၿဖစ္ VAT  တင္လုိက္တဲ႕အခါ ၂၀  % ေလာက္ေစ်းထပ္တက္သြားပါတယ္ ။ စဥ္းစားသာၾကည္႕ေတာ္မူ ။ )

• အခြန္ေတြထဲမွာ VAT  ဟာေရွာင္လုိ႕ အလြယ္ဆံုးလုိ႕ဆိုပါတယ္ ။ ဥပမာ ဆိုင္ရွင္ေတြဟာ ပစၥည္းတိုင္းအတြက္  bill  မေပးတာမ်ိဳးေတြ လုပ္တတ္ပါတယ္ ။ bill မဖြင္႕လိုက္တဲ႕အတြက္ ၀ယ္သူကေပးလုိက္တဲ႕  VAT  ဟာ အစိုးရဆီ စာရင္းမ၀င္ေတာ႕ဘဲ ဆိုင္ရွင္အိတ္ထဲ ေရာက္သြားပါတယ္ ။ ၿမန္မာၿပည္က တခ်ိဳ႕စားေသာက္ဆိုင္ၾကီးေတြမွာ က်သင္႕ေငြအေပၚ  ၁၀ % အစိုးရအခြန္ ( Government tax ) ဆိုၿပီး ထပ္ေကာက္တာမ်ိဳးရွိေပမယ္႕ အစိုးရတံဆိပ္တုန္းပါ ေၿပစာကို မေပးတာမ်ိဳး ရွိပါတယ္ ။ ၀ယ္သူကလည္း ေၿပစာေတာင္းရေကာင္းမွန္းမသိတာမ်ိဳးရွိတာေၾကာင္႕ အစိုးရအတြက္ ေပးကားေပး၏ မရ ၿဖစ္ရပါေတာ႕တယ္ ။

• ဒါေၾကာင္႕မို႕  VAT စတင္အေကာင္အထည္ေဖာ္မယ္႕ႏိုင္ငံေတြဟာ VAT အေၾကာင္း ၿပည္သူေတြသိလာေအာင္ ပညာေပးေတြ လုပ္တတ္ၾကပါတယ္ ။

•  VAT ကို တမင္တကာ လိမ္ယူတာမ်ိဳးလည္း ရွိတတ္ပါတယ္ ။ အထင္ရွားဆံုးကေတာ႕ export  ဆိုရင္ VAT  မေပးရဘူးဆိုတဲ႕ ဥပေဒကို သံုးၿပီးေတာ႕ လက္တလံုးၿခား လုပ္တဲ႕နည္းပါ ။   မ်ားေသာအားၿဖင္မိုဘိုင္းဖုန္းလို ၊ ကြန္ၿပဴတာမွာသံုးတဲ႕ microchip လို ၀န္လည္း မပြ ၊ တန္ဖုိးလည္း ၾကီး ၊ လုိခ်င္သေလာက္လည္း ရႏိုင္တဲ႕ ပစၥည္းေတြကုိ ၀ယ္ေရာင္းၿပၿပီး ေနာက္ဆံုးမွာ အစိုးရကို ေပးရမယ္႕  VAT  ကို မေပးဘဲ လစ္ေၿပးနည္းပါ ။

• အဖြဲ႕လိုက္လိမ္နည္းကို ေၿပာရရင္ ဥပမာအာၿဖင္႕ ၿဗိိတိန္အေၿခစိုက္ လူလိမ္ ကုန္သည္တစ္ေယာက္ဟာ ၿပင္သစ္ကေန  မိုဘိုင္းဖုန္း တစ္သတၱာကို ေပါင္ တစ္သန္းနဲ႕ ၀ယ္တယ္ဆိုပါစို႕ ။ ဒီဖုန္းေတြဟာ export လုပ္မွာမို႕လုိ႕ VAT  ေပးစရာမလုိ ။  ဒီလုိနဲ႕သူဟာ ၿဗိတိန္မွာ သူ႕လူတစ္ေယာက္ကိုဘဲ အၿမတ္တင္ေရာင္းၿပၿပီး  bill ဖြင္႕လုိက္ပါတယ္ ။ သူ႕လူကလည္း အဲဒီဖုန္းေတြကို ေနာက္သူတို႕လူတစ္ေယာက္ဆီကို အၿမတ္တင္ေရာင္းၿပၿပီး  bill  ဖြင္႕ပါတယ္ ။ အဲလုိအဆင္႕ဆင္႕ေရာင္းၿပၿပီး ေနာက္ဆံုးမွာ အဲဒီဖုန္းေတြကိုဘဲ  အီတလီကို ၿပန္ေရာင္းလုိက္ပါတယ္ ။ ဒီေတာ႕ ဖုန္းေတြဟာ  export  ၿပန္ၿဖစ္သြားပါတယ္ ။ export ေတြဆိုရင္ ဆိုင္ရာအစိုးရဆီက VAT refund  ၿပန္ေတာင္းလုိ႕ ရတာမုိ႕ export  လုပ္မယ္႕ ကုန္သည္ဟာ   VAT refund ကို ၿဗိတိန္အစိုးရဆီက ၿပန္ေတာင္းပါေတာ႕တယ္ ။

•  အဲလို ေနာက္ဆံုးလူက refund  ၿပန္ရၿပီဆိုတာနဲ႕တၿပိဳင္နက္ လက္၀ါးခ်င္းရိုက္ထားတဲ႕ ေရွးဦးဆံုး ကုန္သည္ဟာ  VAT refund  ကို ယူၿပီး လစ္သြားပါေတာ႕တယ္ ။ တခါတေလ အဖြဲ႕လိုက္ေပ်ာက္သြားတာမ်ိဳးလည္း ရွိတယ္ ။ အစိုးရက အခ်ိန္တန္လုိ႕ ကုန္ပစၥည္း လက္လႊဲေရာင္းခ်မွဳကို  အဆင္႕ဆင္႕ လိုက္တဲ႕အခါ ဦးဆံုးေရာင္းခဲ႕တဲ႕ ကုန္သည္ကို ရွာမေတြ႕ေတာ႕ပါဘူး ။ ဒါေၾကာင္႕ ဒီလိမ္နည္းကို  Missing Trader Fraud လုိ႕ ေခၚပါတယ္ ။ မ်ားေသာအားၿဖင္႕ လူအင္အားေတာင္႕ေတာင္႕ အခ်ိတ္အဆက္မိမိ ဂိုဏ္းဖြဲ႕ၿပီး လိမ္တတ္ၾကပါတယ္ ။ ပါ၀င္တဲ႕ လက္သည္ေတြကာအားလံုးဟာ အစိုးရဆီမွာ   VAT register  တကယ္လုပ္ထားၾကၿပီး တကယ္႕စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ပံုစံ အေယာင္ေဆာင္တတ္ၾကပါတယ္ ။ ဒီနည္းဟာ ဥေရာပတိုင္းၿပည္ ( အထူးသၿဖင္႕ UK, အီတလီ စပိန္ ) တုိ႕မွာ အလြန္အၿဖစ္မ်ားတယ္လုိ႕ ဆိုပါတယ္ ။ UK  မွာ ဒီနည္းနဲ႕အလိမ္ခံရလုိ ကုန္တဲ႕အစိုးရဘ႑ာဟာ ဘီလီလ်ံနဲ႕ခ်ီၿပီး ရွိတာမို႕ အခုေတာ႕  reverse charge  ဆိုတဲ႕နည္းကို စတင္သံုးေနၿပီလုိ႕ ဆိုပါတယ္ ။

• စကားလည္းေတာ္ေတာ္ရွည္ေနမိၿပီ ။ (  ဘယ္႕ႏွယ္...... ကိုယ္႕စား၀တ္ေနေရးမွ အႏိုင္ႏိုင္ အခြန္အေၾကာင္းကိုလာလ်ာရွည္ေနၿပန္ၿပီ ၊ သူက အစိုးရေလာ္ဘီ နဲ႕တူတယ္ ၊ ဖြန္ေၾကာင္ခ်င္ေၾကာင္ပလုိက္မယ္ အခြန္ေတာ႕မေဆာင္ႏိုင္ဘူး ။ ဘာမွတ္တုန္း ။ ) 

• ခ်ိဳင္႕ခြက္အၿပည္႕နဲ႕ ထိန္းသိမ္းမွဳမရွိတဲ႕ လမ္းေတြ ေၿဖာင္႕ၿဖဴးလာတာ ၿမင္ရရင္ ၊
•  မ်က္စိခြဲမယ္ ကေလးေမြးမယ္ စသည္ၿဖင္႕ တခုခု ေအာ္ပေရးရွင္းလုပ္တာမ်ိဳးကို အစိုးရေဆးရံုမွာ အလကား၀န္ေဆာင္မွဳရရင္ ၊
• ေဆးရံုေတြမွာ ကိုယ္႕ေဆးကိုယ္ ထြက္မ၀ယ္ရရင္
• အနာဂတ္ရဲ႕ရင္ေသြးငယ္ေတြကို မသင္မေနရစနစ္နဲ႕ '' ပီၿပင္အဆင္႕မွီတဲ႕ '' ပညာအလကားသင္ေပးတာမ်ိဳးေတြရွိလာခဲ႕ရင္
• အေၿခခံလူတန္းစားရဲ႕စား၀တ္ေနေရးအေၿခအေန သိသိသာသာတိုးတက္လာခဲ႕ရင္
• ၀န္ထမ္းေတြရဲ႕ အေၿခခံလစာကို အလ်င္မွီေလာက္ငွလာေစခဲ႕ရင္
• လာဘ္ေပးလာဘ္ယူဒို႕ရန္သူ လုိ႕ ၿပဴးေနေအာင္ ေရးထားတဲ႕ အခြန္ရံုးေတြမွာ စာအိတ္ၿဖဴၿဖဴေလးေတြ မသိမသာထိုးထိုးေပးတာမ်ိဳး လံုး၀မရွိေတာ႕ဘူးလုိ႕ ေသခ်ာသိရရင္
• ႏိုင္ငံတကာနဲ႕ ရင္ေဘာင္တန္းႏိုင္ငံတဲ႕ အခြန္ဥပေဒေတြ ရွိလာမယ္ဆိုရင္ ( ဥပမာ ႏိုင္ငံၿခားမွာ အလုပ္လုပ္သူေတြ အခြန္ကို ကိုယ္႕ႏိုင္ငံမွာလည္း ၿပန္ေဆာင္ ၊ အလုပ္လုပ္ေနတဲ႕ႏိုင္ငံမွာလည္း ေဆာင္ခဲ႕ရသလုိမ်ိဳး မတရားတဲ႕ (ယခင္) ဥပေဒမ်ိဳး လံုး၀မရွိေတာ႕ဘူးဆိုရင္.....ရင္.....ရင္.....ရင္

 ဘစည္ စင္ ကာပူ's photo. .

 

Myo Set

Lyrics: အလြမ္းအေဆြးနဲ႔အသည္းနင္႔ေအာင္ခ်စ္တတ္ေသာ မိန္းခေလးတစ္ဦးရဲ႔ ရင္ဖြင္႔ပံုလိုအမ်ိဳးအစားလုိ႔ေတြ႔ရပါတယ္။ ခ်စ္ေသာသူက ရင္တြင္းက အခ်စ္ေတြကို ထြင္းေဖာက္မၿမင္ဘဲ လ်စ္လ်ဴရႈခံရသူမိန္းခေလးတစ္ဦးရဲ႔ခံစားခ်က္ေတြပါ။ ခ်စ္သူက သူမကို ခ်စ္တယ္လို႔ ထင္တယ္လို႔ ထင္ေနမိရာကေန အၿပစ္ၿမင္ခံရလာၿပီဆုိတဲ႔ ခံစားခ်က္ကိုဆြဲထုတ္ထားတာကိုေတြ႔ရပါတယ္။ အေဝးကိုထြက္ၿပီးနာက်င္ဝမ္းနည္းေနတဲ႔မိန္းခေလးတစ္ဦးကိုၿမင္ေယာင္လာ၇ေအာင္ ေရးဖြဲ႔ထားပါတယ္။ သိမ္ေမြ႔တဲ႔မိန္းခေလးတစ္ဦး ဝမ္းနည္းလြယ္တတ္တဲ႔မိန္းကေလးတစ္ဦးဟာ အံ႔အားသင္႔ဖြယ္သည္းခံႏုိင္မႈနဲ႔ေပးဆပ္ႏုိင္စြမ္းကို ေဖာ္က်ဴးထားပါတယ္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ ခ်စ္သူကို ၿပစ္တင္သံေလးစြက္ေပမယ္႔ အၿပစ္ဆုိလိုမႈထက္ အခ်စ္ပိုတဲ႔ဟန္ကို ေတြ႔မိပါတယ္။

Music and Melody: မယ္လိုဒီလိုင္းကေတာ႔ ေမဂ်ာေကာ႔ဒ္ Progression ကိုလိုက္ထားတယ္လုိ႔ ယူဆမိပါတယ္။ အသံရဲ႔ေတာက္ပမႈက ေမဂ်ာကီးသံကိုေဖာ္က်ဴးေနပါတယ္။ မုိင္နာကီးရဲ႔ ဝမ္းနည္းေလးလံမႈေတြထက္ ေမဂ်ာကီးရဲ႔ေတာက္ပမႈက ခ်စ္ၿခင္းေမတၱာရသမွာ ဝမ္းနည္းမႈစြက္ဖက္ေနတဲ႔ဟန္ေပၚေစပါတယ္။ သီခ်င္း Tempo ခပ္ေလးေလး ၿဖစ္တာကလဲ သီခ်င္းရဲ႔ ရုပ္ပံုလႊာကို ေဆြးရိပ္သမ္းေစဖုိ႔ ပိုိမို အားၿပဳေပးေနပါတယ္။ Arrangement ပုိင္းမွာ စင္ၾကယ္ေတာက္ပတဲ႔ စႏၵယားေတးသြားကို အားၿပဳထားၿပီး ခ်ယ္လိုတေယာၾကီးအသံနဲ႔ အားၿဖည္႔ထားပါတယ္။ ေနာက္ဖက္မွာေတာ႔ String သံမ်ားကို ပါးပါးလွပ္လွပ္နဲ႔အားၿဖည္႔ေပးထားပါတယ္။ String သံမ်ားနဲ႔အတူ Choir အသံပါးပါးကေလးကိုလဲထည္႔သံုးထားပါတယ္။ Solo ေနရာမွာ ၾကံ႔ခုိင္တဲစႏၵယားသံနဲ႔ ႏြဲ႔ေပ်ာင္းတဲ႔တေယာကို လိုက္ဖက္စြာ တီးသြားပါတယ္။

Vocal: အဆုိရွင္ကေတာ႔ မိန္းခေလးတစ္ဦးၿဖစ္ပါတယ္။ အသံကာလာကေတာ႔ ခ်ိဳၿမတဲ႔အသံထက္ ခံစားခ်က္ၿပင္းတဲ႔ Tone မ်ိဳးေပါက္ပါတယ္။ ဒီလုိ အေနွးသီခ်င္းေတြကို ပိုင္ပိုင္ႏုိင္ႏုိင္သီဆုိႏုိင္တဲ႔ဟန္ကိုၿမင္ေတြ႔ရၿပီး အဆုိနည္းပညာ(Vocal Techniques) ေတြကို ပိုင္ပိုင္ႏုိင္နုိင္သူ႔ေနရာနဲ႔သူ ဆိုသြားတာကိုေတြ႔ရပါတယ္။ အထူးသၿဖင္႔ အခ်ပိုဒ္(အဆံုးသတ္)ေနရာေတြမွာ အသံထိန္းတာ အလြန္သပ္ယပ္တာကိုေတြ႔ရၿပီး ဖိၿပီးဆုိရမယ္႔ မယ္လုိဒီႏုတ္ေနရာမွာ Expression ဝါ ခံစားခ်က္ကို ေပၚေအာင္ ေဖာ္သြားႏုိင္တာကို သိေတြ႔ရပါတယ္။ ငိုသံ၊ Vibrato တုန္ခါသံ၊ Falsetto ခ်ိဳၿမသံ၊ ရင္ေခါင္းသံ Jurundo အသံေတြကို အတြဲညီညီ လုိက္ဖက္စြာသံုးစြဲသြားတာကို သတိၿပဳမိပါတယ္။

ေတးေ၇းဖြဲ႔မႈဟာ အၿပစ္ေၿပာစရာမရွိေအာင္လွပခိ်ဳၿမိန္တဲ႔ ဝိုင္တစ္ခြက္နဲ႔ပန္းတစ္ပြင္႔ကိုတြဲဖက္ထားသလို လွပဆန္းၾကယ္လွပါတယ္။ အဆုိေတာ္ရဲ႔ ႏူးညံ႔သလို အားပါတဲ႔ အသံနဲ႔ခံစားခ်က္ကိုေဖာ္က်ဴးလိုက္တဲ႔အခါမွာ ေသာတရွင္ရဲ႔ နားကတစ္ဆင္႔ ႏွလံုးသားကို ထိိခတ္ေစပါတယ္။ ၾကံ႔ခုိင္အားပါတဲ႔ စႏၵယားသံနဲ႔ နူးညံ႔ႏြဲ႔ခ်ိဳတဲ႔ တေယာသံၾကားမွာ လူးလြန္႔ကစားသြားတဲ႔ အဆုိရွင္အမ်ိဳးသမီးအသံဟာ အခ်စ္ဦးနဲ႔ကြဲဖူးသူေတြရဲ႔ ႏလံုးသားကလို လာလႈပ္နိႈးဦးမယ္ဆုိတာ အမွန္ပါပဲ။